каташ
каташ
Г.: кӓтӓш
-ем
1. отломать, отломить, разломить
Киндым пелыгыч каташ разломить хлеб пополам
кокыте каташ разломить на две части.
Каваннерым катышат, шешкыж дене эргыжлан кучыктыш. А. Мурзашев Он отломил горбушку хлеба и дал снохе и сыну.
2. делить, отделить; разделять, разделить; рассекать, рассечь
Ала-кушеч йӱдвечын, йорга памаш гыч тӱҥалын, Какшан касвекыла йоген вола, марий мландым пелыгыч ката. Ю. Артамонов Откуда-то с севера, начинаясь с журчащего родника, Кокшага течёт на запад, деля марийскую землю пополам.
Сравни с: шелаш
3. ломать, сломать
Пӱйым каташ сломать зуб.
Тага шке тӱкыжым капка меҥгеш катен. Ойла: – Шонен ом му, молан вуем пеҥеш. В. Ошэл Баран сломал свой рог, (бодаясь) об столб ворот. Думает: – Не пойму, почему у меня болит голова.
4. разбивать, разбить
Нерым каташ разбить нос.
Теве саҥгамат катенам, парням йычкештаренам. М.-Ятман Вот я и лоб разбил, и палец растянул.
5. перен. урезать, уменьшать
Пашадарым каташ уменьшить (урезать) зарплату.
– Молан катен улыда пособийым, мылам коло кумытат пеле возеш ыльыс? Я. Ялкайн – Почему урезали пособие, ведь мне полагается двадцать три рубля с полтиной.
6. диал. болеть, хворать
Ӹрвезы ката ребёнок болеет.
Составные глаголы:
– катен колташ
– катен налаш
– катен пуаш
– катен шуаш