терминов: 637
страница 5 из 13
своевольничать, делать что-л. по-своему
    Пашаштыже тудо шкесемынлана, южгунамже тӱргочат колта.
самодеятельный
    Шкесемынле артист. Шкесемынле оркестр.
самообслуживание
    Кызытсе кугу кевытлаште чыла вере шкесуаплалтмашым пуртымо.
самосуд
    Ну, ончыктем саде еҥлан, шкесудым ышташ верештеш (Онч.)
одинокий
    Шкет пӧръеҥ. Шкет ӱдырамаш. Шкет пушеҥгым мардеж пӱгырта.
одинокий; любитель одиночества, отшельник
    Тудо кылыкше дене шкетан улмаш, утларакшым шкетын лияш йӧратен.
единолично; единоличный
    Чыла йодышым тудо шкетвуя решатлен. Шкетвуя кресаньык-влакым колхозыш чумырен (М.Ш.)
самодержавие, самовластие
    Кугыжан шкеткучемым 1917 ийыште сӱмырал шуэныт.
индивидуализировать
    Пашам кажне тунемше дене шкетлен эртарет гын, лектыш йӧршеш весе лиеш.
1) одинокость, одиночество
    Шкетлык чоным иша.
2) единственный
    Ит ӧр: лач тыйым, шкетлык элым, йомак тӱняшке ужалем (Ю.Гр.)
выбирать (из ряда других)
    Шкетлыктен каласыме пале-влак тыгай улыт (М.Кал.)
самодержец
    Российысе шкетоза. Чумыр Российын шкетозаже кугыжа лийын.
монолог
    Чацкийын шкетойжо. Ой кок тӱрлӧ лиеш: шкетой да вашой.
самоучитель
    Немыч йылмым мый шкетунемме книга почеш тунемынам.
достоинство
    Айдеме улмо шкечапемым мый нигӧланат тошкаш ом пу. Южо еҥын шкечап шижмашыже ялт уке.
самосознание
    Тачысе марий-влаклан шкешамым вашталташ кӱлеш.
самочувствие
    Шкешижмашет таче могайрак?
самогон
    Йыван шкешолтымым темен конда (Онч.)
произвольный; произвольно
    Тиде задачым шкешота ыште. Вашмут тидлан шкешота лийын кертеш.
самобытный, своеобразный
    Пӱртӱслан кумалме шкешотан тошто йӱлаже марийын таче мартеат аралалт кодын.
делать своеобразным, самобытным
    Чыла тиде (тӱрлӧ сылнештарыме йӧным кучылтмаш) сылнымутчын йылмыжым шкешотаҥдарен (МЛИ)
менструация (ММ)
    Шкешумо годым ӱдырамашлан неле пашам ышташ ок йӧрӧ.
страна родная
    Амалкалче-влак шкеэлын але йотэлын озанлыкышкыже оксавундым кужу жаплан пыштат.
школьник
    Ынде мый школчо улам, модын куржталаш жап шагал кодеш.
подросток
    Йоча деч кугурак, но качымарийыш шудымо айдеме.
несовершеннолетний, подросток
    Шламгачыже-влак молан тышке толыныт?
первоярка биол.
святитель, святой, праведный
    Шнуй вер. Шнуй ото. Шнуй шӱлыш. Шнуй йӱла. Шнуй памаш.
    шнуй он верховный жрец
    Шнуй возымаш. Шнуй Гурий. Шнуй пиал дене Юмо ий мучашым шуя (ММ). Но, кеч толшо монь омыл, шнуй улам, манаш ом тошт (В.К.)
священный; святой
    Шнуйло сар. Элым аралымаш ‒ кажне еҥын шнуйло порысшо. Нуным курымешлан шарнен илыме шнуйло йӱла институтышто кызытат аралалтын кодын (Н.А.)
шнуровать
    Коремыште муын чийыме ботинкыжым шнуркылен, тӱгӧ лекте (Я.Е.)
стать святым, освятиться
    Кумалын, кумалын, тудо йӧршеш шнуяҥын.
освятить
    У кумалгудым шнуяҥденыт (БЛ). Епископ Иоан у черкым шнуяҥден (МЭ)
освящённый
    Чоҥымо у черкым шнуяҥдыме.
намылить
    Кидым шовынлаш. Шӱргым шовынлаш. Пондашым, шовынлыде, нӱжен налаш ок лий.
простыня, кусок белой материи, покрывало
    Тӧшакым шарыш, ӱмбачше ош шовычо дене леведе. Ӱстембалым ош шовычо дене сӧрастарен шындыш. Шарныктыш ӱмбач шовычым кораҥдышт. Кидшым кукшо шовычо дене ӱштыльӧ (Ю.А.)
луковица, головка лука
    Шоганвуйжо пеш кугу, йыргешке.
стрелки лука
    Ужар шоганшудышто витамин пеш шуко уло. Шоганшудо тӱзланен кушкеш.
заикаться
    Мыйын ӱдырем уло, ойлаш сайын ок мошто, шочынак шогедеш (Ӧ.Б.)
заика
    Шого йылман. Шого шогедеш. Еҥ ойлен ок керт, тудым шого маныт (Ӧ.Б.)
галдеть, громыхать
    Колам, немыч-влак шодыгалтат: ала-кӧм вурсат, шӱрдылыт (Ф.М.)
хриплый
    Шодыркама йӱк дене ойлаш тӧча (Онч.)
свистеть, шуметь, шуршать
    Мардеж шойгыкта. Шкет шогем чара пасу покшелне, турня-влак шойгыктат мардеж почеш (В.К.)
созвездие Плеяды
    Шоктешӱдыр ‒ шым шӱдыр, йыл-йыл койын волгалтеш (ММ)
сетка
    Бритвын шоктеже пудырген, весым налаш кӱлеш.
сетчатка (В.В.)
    Шинча шоктек вудакаҥ кертеш.
игрец
    Шиялтыш дене шоктызо ик татлан чарналтыш, вара угыч ныжыл семже йончаш тӱҥале, ындыжым марла (Онч.)
игра (на музыкальном инструменте), манера игры
    Шокто, шокто гармонетым, шоктыметым йӧратем, шоктыметым веле огыл, шкендымат йӧратем (Муро)
отруби
    Сӧсналан пукшаш ик мешак шоктышым нальым. Шоктыш ‒ шокте пундашеш кодшо ложаш (ММ)
горячиться, говорить возбуждённо
    Мом тынар шокшешланет?
разгорячиться, возбудиться, распалиться
    Ойлен-ойлен, тудо ялт шокшешныш. Шыдыж дене йолташемат шокшешнен кайыш.