моросить; струиться
Йӱр шыва, тыгыде йӱр йӱреш, олян йога. Вӱд тӱрволак гыч шыва (Ӧ.Б.)
потомок, отпрыск
Ме чыланат Онарын шывыже улына. Марий йылмым шывына-влаклан арален кодышаш улына.
потомство, потомки
Ме сай шывыдукымым куштенна. Тудын шывыдукымжо гыч нигӧ кодын огыл.
шуршать
Шопкен йошкар чиян лыбе-лыбе лышташ тӱрвыжӧ шыман шывылана (Онч.)
прич. от шывыланаш
Эсогыл вӱдтолкын шывыланымат пылышышке икшырымын гӱжлымыла чучеш (Онч.)
1) скоба
Пырням шыга дене ушымо.
2) скобки
Мутым шыгаш налаш. Тидым шыга дене возыман. Ыҥжым шыгаш умылтарыме.
ремонтировать, чинить
Пӧртым шыгалаш. Ужгам шыгалаш. Вургемым шыгалаш.
прич. от шыгалаш
Мый корно деч шола велыште монча гай изи, тошто, шыгалыме леваш гайыш миен пурышым (С.-Эрг.)
стеснённо
Молан шыгырештын илаш йӧра, вет тудын пиалже ‒ теҥыз модмаште! (В.К.)
1) капризничать, проявлять недовольство
Теве Настасийымак нал, мом тудо шыгырлана кызыт? (А.Арс.)
2) беспокоиться, печься
Но марий айдеме тугай: эре вожылеш, мыйын верчын весе ынже шыгырлане, шона (МЭ)
тесниться, жаться, ютиться
Оргаж савора гай лулеге ора гыч кушкеш изи кож, шыгырналтын гына (В.К.). Курык воктеке изирак ял шыгырналт шинчын.
тесниться, сжаться, толочься
Калык омсадӱрыштӧ шыгырнен шога (Онч.). Пружин шыгырныш. Строй шыгырныш. Пасу гочын шыгыр да келге йолгорно, эсогыл коштыт таҥ-влак шыгырнен (В.К.)
ограничить в действиях
Ала саеш толшашлан, ала удалан, но жапыштыже тӧрлатен шым шукто: лач диплом пашалан шыгырештарен, почем тошкальыч (В.К.)
стеснить, делать тесным, оттирать
Коклазе, йыгыштыш. Илат, тӱням шоя ден шыгыртен (В.К.)
теснота; скученность; тесный
Шыгыртышыште илен тунемалтын. Пазар ‒ шыгыртыш вер.
кляузник; неуживчивый
Тиде ӱдырамаш моткоч шыгырчык айдеме.
бес, дьявол, злой дух
Ынде тольо эрык илыш мыланнат, тушманна, шыдепна ‒ чыла йомын пытат (С.Ч.)
сеть (рыболовная)
Шыжа дене колым кучат.
моросящий
Шыжака йӱр йӱреш шыжым, шошым, лум йӧрышан тыгыде йӱр (Ӧ.Б.)
туманно, мутно
Шинчалан шыжакан коеш (шикш гане, тӱтыра гане) (Ӧ.Б.)
помутнеть, затуманиться (о глазах), нечётко видеть
Мыйын шинчам шыжакаҥын, ала тыге коеш веле, ала чынже денак аланыште илем (Онч.)
прохладный
Шыжгата кече. Шыжгата йӱд. Шыжгата мардеж.
хищный (о животном); хищник
Куткыж ‒ шылгочшо кайык.
мясорубка
Шылдӱйымым налын, ынде подкогыльым ышташ тӱҥалеш.
1) критиковать
Сылнымутчын у романжым чыла могырымат шылтален пытарышт.
2) порицать
Туныктышын тыгай койышыжым шылталыман.
выговор
Илыш-курымыштыжо тудо ятыр шылталмутым поген ситарен ‒ пашаже тугай ыле.
порицание
Мемнан вуйлатышына тугай, шылталымаш деч посна ик кечат ок эрте.
укор, укоризна; упрёк, претензия
Мый тидым тылат шылтык дене ойлымаш уке. Пашам шот дене ыштыме, шылтык уке.
замечание (критическое)
Саде кидвозыш шотышто шагал огыл шылтыкмут лекте.
шашлык
Шылшопшарым поньыжаш. Шылшопшар кочкаш каена. Шылшопшарет тамле пушым шара, чожгаш тӱҥалеш, чурийже пура (В.К.)
заусеница
Парняш шылшырпе шогалын.
суп мясной
Пура, сыра воктенышт шоҥешталыштыт, шылшӱр шолеш (Л.Я.). Но тудым эше весе ӧрыктарыш: шылшӱр, салат, шылан пареҥге ончылныжо пушланат (Онч.)
обволакиваться, застилаться
Пыл шымаланен кӱза. Кава шымалана, тыгеже йӱр кужушкен шуйна. Чыла кундем шымалана, шокшыжо шымата эсогыл (А.Арс.)
вежливость
Чиктем шинчаш логалше ӱдыр гай, шымалык нерген ойлыманат огыл (В.К.)
полировать, шлифовать
Оҥам шымарташ. Ончо, машинажым кузе шымартен шынден. Кӱртньӧ листым шымартет гын, эше кучылташ лиеш.
ухаживание
Йодын огыл ончыкылык пагалымашым, ни шыматымашым, ни лӱмем (В.К.)
созерцать
Пӱртӱсым шымлен-кӱтен, ала-мо семын келанет (Пӱр.)
творческая энергия, активность, вдохновение
Моло калык-влакын историйышт дене палыме лиймат шуко шотышто шымлымгуатым ешараш полшыш.
чудотворец; знахарь
Шыналче ‒ мужедше еҥ, арвер йомеш гын, ужеш, пала (Ӧ.Б.)
1) пример, образец
Пошкудыжат пуралеш, Якай ватым мокталеш: уш-акылжат, пашажат, чылаж денат шынамат (ММ). Тудо молыланат шынамат лийын (ЙК)
2) случай, факт
Эҥерымбал Шальышкем Роҥго гоч кайышым. Тушто, шынаматлан пурен, туныктышылан верым йодым (Онч.). Тиде шынамат лийме деч вара мыйын кумылем ватем деке пӧртыльӧ (Онч.). Тӧчышым водно налаш шынаматыш: ик велыш кайышна ‒ ызгышт пикш-влак. Туштыла корно (В.К.)
испытывать (подвергать испытанию)
У эмым шынаш. Самолётым шынаш. Тазалыкым шынаш капым лум дене туржыт (Сем.Н.). Мый шыненам: тиде еҥ сай, весылан осалым ок шоно (Ӧ.Б.)
1) посадка
Пӱнчӧ шындерыште тений поҥго пеш шуко шочын ыле.
2) парк, сад
Ола шындерыште кас еда калык лӱшка (Д.О.)
1) посадка (место, насаждение)
Ожно тыште чара вер ыле, кызыт шындык гӱжлен шога. Пӱнчер шындыкыште поҥго чот шочеш.
2) ставки (денежная сумма в играх)
Айда модын ончена, тиде имньылан тыйын шындыкет мыняре лиеш? Карт дене модмаште тудын шындыкше эре кугу.
испытатель
Шынызе-влак у техникым шынат.
1) опыт, эксперимент
Тиде настан койышыжым шыныкым шынден веле пален налаш лиеш. Мыйын паша шыныкем ынде изиак огыл.
2) практика
Шыныкыш каяш. Шыныкым эрташ. Эрла Чавайнын лӱмгечыже лӱмеш шанче-шынык конференций лиеш.
практиковаться
Студент-влак школышто шыныклалтыт.
практиковать
Тыгайым мемнан дене огыт шыныкле.
испытание, опробование
Полигонышто ала-могай у техникым шынымаш тӱҥалын. Чыте, братан, Юмо еҥлан чытен кертдыме шынымашым ок колто (Онч.)
плотно, сплошь, весь
Шыҥ опташ. Шыҥ шындылаш. Мешакыш ложашым шыҥ оптен шындышым (Ӧ.Б.). Пӧрткӧргышкӧ еҥ-влак шыҥ темыныт (Ӧ.Б.). Сарайышке комдо-влакым шыҥ шындыл кодышым. Шокшо чайым йӱымат, шӱмлан шыҥ лие.
вместиться, втиснуться, впитаться
Калык коклаш шыҥалтынак пурыш. Тынар арвер тиде пӧлемыш ок шыҥалт. Вӱр тунамак кукшо рокыш шыҥалтын йомо (В.Из.)
О сайте
Инструкция