вспенивать, образовать пузыри
Вара оравашт вӱдым шоҥаҥден пӧрдаш тӱҥале (Ф.М.)
старый холостяк
Тудо веле (Вадим)… пошкудо ӱдырамашын ойлымыжла, шоҥгыгаче корным тошка (Ф.М.)
дом престарелых
Аважым Зина, ӧрмаш гынат, шоҥгыпӧртыш колтыш (Онч.)
ежонок
А марий кундемыште шочшо шоҥшиге-влакше яндар чонан еҥым имышт дене шуралташ ваҥенак коштыныт (Н.А.)
вместо, взамен
Тудын шоҥыш вестӱняште тендам сай илыш вуча (ММ). Поп йӱын шында визыт шоҥыш ‒ важык ок кай шинчажат (В.К.)
компенсироваться
Нунын пашашт вашла шоҥышлалтыт.
прокисать, скисаться
Руаш шопештын. Шӱр шопештын. Ковышта шопештын.
1) состариться, одряхлеть, увянуть
Ковамын чурийже ялт шопкаҥ пытен, а ожно могай чевер ӱдыр ыле (Ӧ.Б.)
2) выцвести, выгореть
Порсын шовыч шопкаҥын кечеш (Ӧ.Б.)
кареглазый
Пӧтыр ‒ йытыра рвезе, кудыррак ӱпан, шоптыршинчан (Я.Э.)
кислота хим.
Азотан шопык. Серан шопык. Сераҥдыме шопык.
Полярная звезда
Шордышӱдырым ончен, ялышкем туран толын лектым.
сладкий напиток
Мӱй шорва. Пайрем шорва.
ливень
Кечывал тураште шоргем шорген кайыш.
дотянуться, достать до чего-л.
‒ Муныжымат шоремде, ‒ манеш озавате. Мый пызлыгичкым шоремдынем, варам шуем (Ӧ.Б.)
порядочный, воспитанный
Шотан еҥ. Шотан айдеме еҥ пачерыш пурымо годым эн ончычак саламлалтеш (В.И.)
организовать, направлять
Йылме ‒ еҥ-влак кокласе кылгучем йӧн гына огыл, тудо эше калык илышым шотаҥдарыше куатле вий (Пӱр.)
признать удовлетворительным
уладить, наладить
Илышым шотештараш. Шке шотештарем, Семон изай, тый улазе веле лият (С.Ч.)
нормализовать, утрясти
Мо кӱлешыжым шке коклаштыда шке шотландарыза. Кай конторышко, йодышетым шотландарен тол.
считалка
Йоча-влак шотлеммутым шке шонен муыныт. Йочам годым мемнан дене тӱрлӧ шотлеммутым кучылтыт ыле.
1) счетовод
Шотлызо улам, бухгалтерийыште ыштем.
2) счётчик (о человеке)
Погынымаште йӱкым шотлаш шотлызо-влакым ойырышт.
1) смета, расчёт
Книгам лукташ шотлыкым ышташ кӱлеш. Экспедицийыш каяш шотлыкым ямдыле.
2) счёт
Пайремым эртараш тӱрлӧ сатум наледышым, теве шотлыкшо, ончал. Амалкалчын оксаже пеш шуко, ынде шотлыкшымат йомдарен. Ато от му мучашым, шотлык шотым (Онч.)
счётный
Шотлышо комиссий. Шотлышо машина. Шотлышо еҥ.
толком, путём
Тудо айдеме шотын иленжат ок мошто.
Мать-Богородица, ангел-хранительница человека
Рвезем Шочынаваже арала. Шочынават тыйым тӱрлӧ осал деч аралыже.
родинка, родимое пятно
Чон рӱмбалгыште арам волгалтын, шочмывалышке лавырам тушкат (А.И.)
сторона родная
Чонлан пеш лишыл, путырак палыме да шерге шочмывел сӱрет-влак кончат (И.К.)
происхождение
Шочмыкшо дене тиде рвезе мемнан тукым гыч огыл.
родина
Марий Эл ‒ мемнан шочмэл.
родня, кровный родственник
Ме тудын дене ик шочшо-кушшо улына. Шочшо-кушшет уло-уке? Ик эргым ден ик ӱдырем уло, кок пачката (Ӧ.Б.)
рождённый
Николай Островскийын «Тӱтанеш шочшыеҥ-влак» романжым эше йоча годымак марла лудынам ыле. Мӱкш дене ызгыше ладыра ломбыжым у шочшыеҥла йывыртен… ончал колта (Онч.)
порождать, производить, взрастить
Поро порым шочыкта. Муро пашам кумылаҥдышаш, а паша мурым шочыктышаш (В.К.). Тенийысе шокшо игече туто шурным шочыкта. Ю. Галютин у книгам икте почеш весым шочыкта.
творение
Пӱртӱсын шочыктышыжо.
происхождение (РМС)
Шочынлыкшо дене поян еш гыч улмаш.
потомок, отпрыск
Нуно Акпатырын шочышышт улыт.
вода талая
Акацийже, сиреньже, шошымвӱдым йӱын темын, поче-поче пеледыч (Ю.Г.)
рассказ устный
Ӱдырамаш шке илышыже нерген кас мучко шоям каласкален шинчыш.
привирать, плутовать, лукавствовать
Рвезе-влак шоякланен шинчылтыт. Пошкудо вате шояклана, чыным ынеж каласе.
плут, мошенник
Тый шоякче улат (Ӧ.Б.). Савырголтыш жапыште мыняр еҥ шоякче-влакын оптышышкышт верештыныт.
неискренность, лицемерие, фальшь, двуличие
Шоячылык эн чот шӱмым корштара, але мартеат.
ребёнок грудной
Тиде модышым эше шӧраза улмет годымак налынам ыле (Онч.)
стереться, исчезнуть, развеяться, изгладиться
А шӱмыштем, палем, ок керт шӧралтын туныктышемын кодымо кыша (А.М.)
неизгладимый
Тарту университетыште тунемме чонешем шӧралтдыме кышам коден.
Ⅰ
избавить что-л. от нынешнего вида, привести в прежнее состояние
Йоҥылышым шӧраш (резинке дене ӱшташ). Кӱртньым вӱдеш чыкен шӧраш (йӱкшыктараш). Локтымым шӧраш. Вуйым шӧраш. Шыдым шӧраш. Винтым шӧраш (рончаш). Йӱд пычкемышым пасушто тылзе волгыдо шӧра (Ю.А.)
Ⅱ
отрицать, отвергать
Сандалык шаремыште ала-могай ювий улмым шӧраш ок лий. Тидым мый ыштенам, шӧраш тӧчымаш уке.
Ⅲ
отговорить; отчуждать
Тудо мыйым осал пашаш логалме деч шӧрыш. Мичум Олюк деч таки шӧрышт.
сливки
Шӧрвалан кофем йӱын ончышым, пеш тутло.
пышащий обильными яствами
Кувавайын кере чес дене шӧрвалланыше ӱстембалже шинчаштем койын кодо (Ю.Г.)
продукты молочные
Кевыт гыч тӱрлӧ шӧрварым налын тольым. Шӧрвар кочкыш тазалыклан пеш пайдале.
таҥастаре: шӧр-торык
оцепить, опоясать
Кумалме верым (кандыра дене) йыр шӧргашлышт (Онч.). Полиций пашаеҥ-влак площадьым шӧргашлен нальыч.
Ⅰ
1) пройти (исчезнуть)
Пуалме шӧрла. Пыл шӧрла (шаланен пыта). Тӱтыра шӧрла. Мардеж шӧрла (чарна) (Ӧ.Б.)
2) смягчиться
Товар шокшеш шӧрла, огеш пӱч, пушкыдемеш. Кӱзӧ шӧрла (нӱшкемеш) (Ӧ.Б.)
Ⅱ
1) отказаться
Мый шке мутем деч шӧрлаш шонымаш уке. Кӱштымӧ деч шӧрлен от керт. Каче ӱдыржӧ деч шӧрлен.
2) отречься
Николай II кугыжанвӱкенже деч шке шӧрлен.
О сайте
Инструкция