терминов: 1806
страница 19 из 37
мисьтӧм чужӧм, зывӧктана морт Мм... морда, мыйла эн босьт картузтӧ да чолӧмав менӧ? (С. Морозов)
лёк, абу прамӧй морт «Морӧн лыйӧмъясыд! — горзіс мамыс. — Час, лэччыланныд!» «Ми ог лэччӧй, — эльтчӧны челядь (А. Попов)
эй. Помӧсдін лёк, абу прамӧй морт
лёк, абу прамӧй морт Антус (гӧгӧр видзӧдӧ). Но, кӧнӧсь нӧ мутиясыс? Ук, морӧн лыянторъяс, тадзи ті и кыйӧданныд? (Нёбдінса Виттор)
мортвиысь, юрвундысь Кушманов чуймис, мый колӧ водзӧ восьлавны Визинӧ, эновтны чужан мусӧ сэк, кор потшӧс дорсянь кутшӧмкӧ детинкаяс дэльӧдчисны: «Морт начкысь, морт начкысь!» (Н. Мальцев)
мортвиысь, лёкысь-лёк морт — Бара мыйкӧ мырддьыны! — чирӧстіс Виринея. — Мый сэсся сылы, морт сёйысьлы?! На, керышт кок пӧлӧс да ну гортад, он-ӧ пӧтлы, сьӧд чужӧм! [Яковлы кывъясыс] (Г. Юшков)
неморт — Висьтав кӧть эн тіянлы, мортысь усьӧмъяслы! Подӧн эськӧ мед абу нин тувтчыштӧма... (Г. Юшков)
кыдзисюрӧ олысь, шӧйтысь-ветлысь морт ГРИШ. Он-ӧ ті, мӧдейяс, ку письыс петкӧдӧ менсьым дзоляджык вокӧс? (Е. Рочев)
мӧвпсӧ, кӧсйӧмсӧ вежлалысь морт Регыд мысти Денис бара мӧдас дзерӧдны чойсӧ, крапйӧдлыны ӧдзӧс, горзыны да лӧвтны быд ногыс. Лӧнь оласногыс абу сылы. Сэтшӧм нин чужӧма: мӧдара-дора (Е. Козлова)
эй. Помӧсдін надз морт, ньӧжмыд вӧраса
изьв. Кипъёва йӧй, абу лючки морт
1) йӧйоват морт / глуповатый, придурковатый, ограниченный человек 2) вач йӧй, бӧбморт / болван, остолоп, глупец 3) мизуй / мямля (КРК) Лоан мӧмӧт, Ме ог кӧмӧд, Руч ку пась ог сет (И. Куратов) — Владик, Владька, — меліа зырччис сы дорын Лина. — Мый нӧ дузгӧдчин? Лӧгасин али мый, мӧмӧтнас шуи да?.. (В. Безносиков) — Тэ этія... Опонь... Тэ прӧстит менӧ... — мыжа гӧлӧсӧн шыӧдчис Гриш Миш. Мӧмӧтӧн ӧні ачымӧс кыла. Тупичаӧн (А. Шебырев)
913мӧс
1) лёкӧдан морт Надежда Кимовна ярскӧба шуӧмсьыс бӧр ыткӧбтіс-сувтіс да юмыртліс краситӧм вомсӧ: — Да? Выходит, тійӧ сюсьӧсь, а ми, учительяс, мӧсъяс?.. Спасибочки, Галина Платоновна, миянӧс вылӧ донъялӧмысь, спасибочки!.. (В. Безносиков) 2) дурк вӧраса, видзчысьтӧм морт — Да регыдджык нин кайӧй... — кодкӧ сӧткис каян туйсӧ потшысь йӧз чукӧр вылӧ. — Мӧсъяс!.. (Я. Рочев)
дурк вӧраса, кок улас видзӧдтӧм морт ӦГРӦ. Муртса эг су!.. Пырала кӧ эськӧ. (Горӧдӧ.) Бӧрӧ гӧтыр! Мисьтӧм чужӧм! Тойла ӧшиньтӧ! (Кывзысьӧ.) Бӧрӧ гӧтыр! Кыз путкыль! Мӧс кок! (Г. Юшков)
быдл. дурк вӧраса, кок улас видзӧдтӧм морт «Мӧс кока пӧ» — шулӧны (В. Торопов)
эй. укшаль, дурк вӧраса, кузь морт (Керчомъя) (ССКЗД, КСК), видз. ӧшлӧпан, ӧслӧпан
абутӧмтор, тӧдчытӧм морт — Ме — кӧин?.. Ме — гуга-бана шаньга?! Да ме тэнӧ, суклясьысьӧс, судӧ сета! Да ме тэнӧ, мӧс сіт ув гагӧс, тӧрича сорӧн иза! [Кузькоковлӧн кывъясыс] (В. Безносиков)
918мӧт
эй. Нэмдін сьӧм лотысь морт (юӧртіс С. М. Мамонтова)
дзикӧдз йӧй, вач бӧб Но чойыс чеччыштіс Владиклань да нетшыштіс кисьыс чукрӧдланторсӧ: — Му выв йӧйыс!.. Петам вай... (В. Безносиков)
зывӧктана, урӧс морт / безобразный, отвратительный (КРК)
зэв тешкодя, лёка пасьтасьӧм морт (КК) Му выв полӧкалӧ (кодь) ↔ повзьӧдчысь кодь (омӧля пасьтасьӧма) (КФ)
вӧр-ва пазӧдысь морт — А ме татысь, бурӧвӧйсьыс. — Аддза нин: му тшыкӧдлысь. — Кутшӧм му? — Кутшӧмӧс роззьӧдланныд. Мед эськӧ нинӧм оз сюр! (Г. Юшков)
лукав, варгӧс морт / хитрец (КРК) Но купечьяс да налӧн приказчикъяс — налькйӧ шедлӧм сьӧдбӧжъяс кодь мудерӧсь, найӧс он ылӧд (В. Юхнин)
наян, варгӧс, мудеритчысь морт / хитрец (КРК) Пашка, мудерпозйыд, кылӧма, буракӧ, вӧлаяслысь воӧмсӧ, друг пуксис туй вылас, шуӧ (Н. Куратова)
руч наян, варгӧс, мудеритчысь морт — Мыйкӧ ӧд налы сёрнитны, кывныс кӧ лудӧ, — шуис Ануш, а ачыс мӧвпыштіс: «Ылӧдчан, мудьӧр руч!.. Кодкӧлунъя сертиыд ачыд лӧсьӧдлан» (Я. Рочев) — Кывзы, Ӧньӧ, а мый тэ тӧрыт мудз вештӧм ради эн чолькнит? Но тэ и мудер руч! (А. Вурдов)
эй. Помӧсдін букыш, сёрниттӧм, йӧз вылас скӧр морт
лёк, век скӧр морт Энькаыс бара жӧ абу ныж. Му ош кодь, скӧрмас да битӧг сотас (КК) — Скупысла оз убӧлит лючки кӧмасьны ни пасьтасьны! Сіт косьтысь! — жеръялӧ паськыд вомнас та вылӧ Кӧсьта. — Эстшӧм муошыдлӧн нянь и быдтор, кӧнкӧ, быд пельӧсын дзебӧма! (И. Торопов) — Ветьӧк! Йӧй нисьӧ прӧсуж! Докажит, мый вокӧс вии! — горзіс Галя... Миш понда тэнӧ терпиті. Некодлы татшӧм муошкыд оз ков (кывъяс Павеллы) (А. Шебырев)
1) дышӧдӧм морт / постылый 2) зывоктана, мустӧм морт / отвратительный, несностный, неприятный человек (КРК) — М-мустӧм!.. Ещӧ и маласьӧ!.. — Ме — «мустӧм»? — балчимтліс бугыльяссӧ Ӧксен (В. Безносиков) — Вешйы сэтысь, мустӧм! Абу ме тэныд кутшӧмкӧ... — скӧрмӧмысла Андрейлы эз сюравны колана кывъясыс, ӧдйӧ пасьтасис да петіс (кывъяс Танялы) (И. Ногиев)
дышӧдӧм, зывоктана морт ФАИНА. А понтӧ джагӧдысьыд — мустӧм морт! (В. Безносиков)
зывӧктана, мустӧм морт / противный, немилый, постылый (КРК) Ок тэ!.. Да ме тэнӧ, мустӧмторйӧс!.. (А. Ларев)
зывӧктана, мустӧм морт Гортас мунігӧн Сеня чӧв оліс, но быд воськов быттьӧ клёнӧдіс вежӧрас: «Но, мустӧм чужӧм! Пеж лов!.. А мӧдыс? Мӧдыс сэтшӧм жӧ!» (А. Горчаков)
вывті зывӧктана морт / препротивный (КРК)
1) ыштӧдысь чӧрт / дух-соблазнитель, бес (КРК) 2) пеж лов, лёк морт — Весьӧпӧртін ӧд, мути! — шӧйӧвошӧмӧн ойӧстіс ныв да силитчис мездысьны топыд сывъясысь (Н. Чугаев) Сӧмын лун-лун горшнысӧ пожъялӧны. Тӧдӧны, мутиясыд, мый Петырлӧн пенсия босьтан лун (И. Ногиев)
лл. пеж лов, мор, омӧль (ССКЗД, КСК)
изьв. эй. Помӧсдін пеж лов, мор, омӧль (ССКЗД, КСК)
1) ыштӧдысь чӧрт / дух-соблазнитель, бес (КРК) 2) омӧль морт — Кыскӧ ӧд рӧдыс! — каймӧстіс Аким Вань. — Велӧдӧм оз ков мутивӧйлы! (Г. Юшков)
1) суклясьысь морт, лӧг пестысь морт (КК) 2) изьв. пестысьысь морт, баламут (ССКЗД, КСК)
пеж лов, мор, омӧль Некыдз ог вермы гӧгӧрвоны ачымӧс, кутшӧм мути-лявут тешитчӧ лов вылын, панӧ теш... (Н. Чугаев)
пеж лов, мор, омӧль морт Кариса. Мути чужӧм!.. Менам пиӧй аддзӧдчыліс тэ ордын Аннаыскӧд? (кывъясыс Иванлы) (В. Леканов)
лёкӧдан-омӧльтан морт А кухнясяньыс броткӧм шы кылӧ: «Деревняад кӧ коромина пустуйтӧ, пӧрысьӧ-нэмӧ карын он жӧ мушшайтчы!.. Пельӧм мутӧйӧс верд да юктав...» (В. Безносиков)
бӧб, йӧй, вежӧртӧм Сулав, мывкыдтӧм! Лым сылас! (И. Куратов)
уд. Слӧбӧда мисьтӧм, урӧд морт
диал. мыкталӧмӧн сёрнитысь морт / заика (КРК) Мӧд асывнас школаӧ мунігӧн сійӧс вӧтӧдіс «мыктачнас» коркӧ шулысь зонка (В. Торопов)
диал. мышка / горбатый, сутулый (КРК)
1) верӧспуӧн либӧ гӧтырпуӧн эновтӧм морт / покинутый невестой или покинутая женихом (после любовной связи) (КРК) 2) туйтӧм морт, шыблас Коми мортыд — абу мыльӧс, Сылӧн уджалӧ век юр (В. Лодыгин)
дышӧдӧм, дӧнзьӧдӧм морт / неотвязный, надоедливый, постылый человек (КРК) Марья. (Андрейлы). Лёк пеж! Мынтӧмтор! (И. Пыстин)
947мыр
1) йӧй, бӧб, мӧмӧт Мыр мыр и эм 2) мизуй, ньӧжмыд морт (КК) Дарья. А, господи, помилуй, кутшӧм пельтӧм мыр (кывъяс Иванлы) (В. Леканов)
1) пакӧститчысь морт 2) немкерысь, туни, лытун А Ёгорӧс Лымва корӧ. Юыс гажтӧмтчӧ. Ас дінас корӧ. Медводз — бурджыкъяссӧ, шаньджыкъяссӧ, небыдджыкъяссӧ... Полӧ ярскӧбъясысь, жлечьясысь, мыр чужъялысьясысь, вӧр-васӧ урӧстысьясысь (А. Шебырев)
урӧс морт, няйтын олысь Вӧрысь локтӧм мысти Мишка-бать эз на удитлыв прамӧя пӧрччысьны, кыдзи босьтліс нин кияс вылас ассьыс «тьӧзкосӧ». — Мыссьытӧм ош! — кагасӧ мырддьыны уськӧдчывліс Катьӧ. — Пежӧсьтан детинкасӧ... (В. Юхнин)
950мыт
туйтӧм-шогмытӧм, зывӧк морт — Эн жӧ бара-й, сё ен могысь, лёксьы омӧльясыдкӧд-а, эн нин скӧрмӧд антикристъяссӧ, — повзьӧмысла тіралан гӧлӧсӧн кевмысьыштіс Марпа. — Кыдзи найӧ кутасны сёрнитны, сідзи и ме, — вочавидзис верӧсыс. — Ог ӧд, буракӧ, нювсьыны кут быд мытыскӧд! (И. Ногиев)