Исходник:
Цыпанов Е. А. Коми видчанкывъяс: зэв аслыссикас кывкуд. Сыктывкар: ИЯЛИ КНЦ УрО РАН, 2021.

Тайӧ аслыспӧлӧс кывкудйӧ чукӧртӧма-ӧктӧма коми кывйын* бергалысь видчанкывъяс, мӧд ногӧн кӧ, пейоратив кывъяс да кывтэчасъяс, кодъяс ас пытшкас кутӧны омӧльтана либӧ лёкӧдана вежӧртас. Татшӧм кывворнас быд кыв зэв озыр, тшӧтш и коми кывным. Чукӧртӧм-ӧктӧм кывворсӧ вайӧдӧма анбур арт серти, гӧгӧрвоӧдӧма кывъясыслысь вежӧртассӧ, вайӧдӧма на дорӧ видлӧгъяс, коми гижысьяслысь овъяссӧ индӧмӧн.
Дерт, тайö кывкудйö унатор эз на веськав, öд кывнымлысь озырлунсö ни öти кывчукöр оз вермы тырвыйö шымыртны, сюйны ас йöрышö дзик ставнас. Лыддьысьысь ачыс на вермас юöртны авторыслы выльторъяс татшöмсяма кывъяс йылысь. Уджвывса инпасöй татшöм: 167000, Сыктывкар, Коммунистическöй улич, 26-öд керка, Коми туялан шöринысь Кыв, литература да история институт. Ньöвпошта инпасöй татшöм: tsypanov@mail.illhkomisc.ru.

Dictionary “Vidchöi lyuchki!” (Swear correctly!) is a scientific generalization of the richness of peyorative vocabulary of the Komi-Zyryan language*. The publication has the features of an explanatory dictionary, i.e. the meanings of dictionary units are revealed by means of the Komi language, by selecting synonyms or descriptively. This dictionary can be successfully used as a scientific work, as well as a reference for writers, journalists, native language teachers, University teachers and students. The dictionary entries contain references to lexicographic sources, authors of works of art, and the names of informants, representatives, and speakers of different dialects. The dictionary also has a theoretical Preface. The dictionary contains more than 1,800 capital words, most of which are illustrated with examples of textual use with the indication of the authors.

Настоящий словарь представляет из себя первое собрание пейоративной лексики коми языка* (отдельных слов и лексических словосочетаний). Состав пейоративной лексики в коми языке еще не являлся объектом системного лингвистического анализа, хотя важность этого вида слов и лексических словосочетаний не вызывает сомнений уже хотя бы по причине их частотности в диалогической и монологической речи, в произведениях фольклора и особенно художественной литературы, которая является настоящим депозитарием эмотивной лексики. Настоящий словарь не является нормативным, он несет как основную информативную функцию, т.е здесь на равных представлен также и диалектный материал. Кроме уже зафиксированных слов в словаре впервые представлен дополнительный материал с приведением примеров на употребление слов-пейоративов с указанием авторов и иногда информантов.
Свои замечания и дополнения по материалу словаря читатель может выслать по рабочему адресу 167000, г. Сыктывкар, ул. Коммунистическая, дом 26 ИЯЛИ КНЦ УрО РАН, или обратиться по адресу электронной почты tsypanov@mail.illhkomisc.ru.

КЫВКУДЙӦН ВӦДИТЧАННОГ

Кывкудйӧ пыртӧма кывъяс да кывтэчасъяс коми гижӧдысь да сёрнисикасъясысь, та понда тайӧ кывчукӧрыслӧн могыс абу йитчӧма век кыв нормаясӧ кутчысьӧмкӧд, сійӧ дзик мӧд, юӧртана — могыс сетны лыддьысьысьлы тӧдӧмлунъяс татшӧм кыввор йылысь, гашкӧ, восьтыны синъяссӧ водзынджык казявтӧмтор вылӧ.

Став материалсӧ сетӧма анбур арт серти, вель уна юркыв бӧрын ыстысьӧма бӧръя медозыр коми кывкудъяс вылӧ, кытысь босьтӧма кывсӧ да кывтэчассӧ. Тайӧ колӧ нӧшта и сы вӧсна, медым лыддьысьысь, чужас кӧ сылӧн кӧсйӧмыс, вермас тӧдмавны юркыв йылысь унджык, ӧд тайӧ небӧгас сетӧма кывкудъясысь абу став юӧрсӧ, сӧмын медся лӧсяланасӧ.

Кывкудйыслӧн эм нӧшта ӧти ыджыд мог — гӧгӧрвоӧдны юркывъяслысь вежӧртассӧ ас коми кывйӧн, кӧть гижӧд кывйысь бӧръя, 2000-ӧд воын йӧзӧдӧм коми кывчукӧрысь пыртӧма тшӧтш рочӧн вайӧдӧм вежӧртассӧ / пас бӧрын. Вель уна материал некутшӧм кывкудйӧ абу на вӧлі пыртӧма, та вӧсна небӧгас ыстысьӧма видлӧгса ӧшмӧс вылӧ, тайӧ гижысьлӧн либӧ информантлӧн ов. Вайӧдӧма видлӧгъяс и кывкудъясӧ пасъялӧм нин кывъяс дорӧ. Тайӧ сетӧ содтӧд юӧр сы йылысь, кыдзи вӧдитчӧны видчанкывъяснас коми йӧз, кутшӧм контекстын кывъясыс бергалӧны.

Вель уна видчанкыв сёрниын бергалӧ сӧмын торъя сёрнисикасъясын, сэки юркыв бӧрас пасйӧма диалектсӧ дженьдӧдӧм пасӧн. Вель унаысь сёрнисикасса диал. пастор абу нин пыртӧма, кывйыс кӧ паськыда нин тӧдса да паныдасьлӧ гижӧд кывйын, коми литератураын. Уна видчанкывлӧн вежӧртасыс паськыд, вежласяна, та вӧсна вежӧртассикасъяссӧ петкӧдлӧма торйӧн.

Дженьдӧдӧмъяс

быдл. — кывйыс бергалӧ быдлаын, унджык сёрнисикасын
видз. — видзӧд
диал. — сёрнисикасын паныдасьлантор
ем. — емваса сёрнисикас
изьв. — изьва сёрнисикас
кк. — кывйысь кывйӧ кӧ
лет. — луза-летка диалектысь Летка сиктса да сыгӧгӧрса сиктсёрнияс
лл. — луза-леткаса сёрнисикас
ӧтк. — ӧткодяв, ӧтлаастит
печ. — печораса сёрнисикас
пк. — перым-коми гижӧд кыв либӧ сёрнисикасъяс
сй. — сыктывйывса сёрнисикас
скр. — сыктывкарбердса сёрнисикас
сш. — сыктывшӧрса сёрнисикас
уд. — удораса сёрнисикас
эг. — эжвагорувса сёрнисикас
эй. — эжвайывса сёрнисикас

*Электроннӧй версияын перым коми материал лоӧ сетӧма торйӧн.