терминов: 5238
страница 63 из 105
изображение
    Исусын сӱретойыпшо. Омын сӱретойыпшо.
образ
    Тӱҥ геройын сӱреттӱсшӧ романыште моштен сӱретлыме.
художник
    Марий сӱретче К. Егоров кужу ӱмырым илен шуктен огыл (Куг.)
вести себя нагло, бесцеремонно, нахальничать
    Руштшо еҥ сӱрзалана (ММ). Помыжалтын йогын, кӱ гыч кӱш тӧрштыл, монден тӱняжым, сӱрзаланен (В.К.)
бесцеремонность, дерзость, беспардонность
    Тудо шке сӱрзалыкше дене пашаеҥ-влакым шке кидйымакше налаш тӧчыш, но ыш лек, шкенжымак кораҥдышт (Онч.). Илен огытыл нуно тудын нар коктынат, а сӱрзалыкышт дене кок пачаш моктанат (В.К.)
стать заносчивым, нахальным, бесцеремонным, обнаглеть
    Эркын эҥер помыжалтын. Чучын, тептерже пытен. Но эр велеш сӱрзаштын (В.К.)
3107сӱс
сосулька
    Кылмен кержалтше куэвӱд сӱсым шиште-влак чӱҥгат (Онч.)
озноб
    Могырым сӱсан авалтыш. Вероника Александровна… сӱсаным шижын, шокшо коҥга пелен эҥертен шогале (Куг.)
студёный, промозглый
    Эше мыланем келша шыже, юарлыме шыже, шӧртнян, киндан, кунам сӱсандарыше йӱр ок шыже, могайым йӧратен, ӱшане, Левитан (В.К.)
страшный, кошмарный
    Шучко, шалавуян ӱдырамаш шинчаштем модеш, ала-куш ӱжеш… Кызытат монден ом керт тиде сӱсыр йӱдым (А.Ф.)
отличный, превосходный, первоклассный (о чём-л. стоящем внимания, подходящем для чего-л.)
    Пеш сылнеш материалым конденат ‒ савыктена. «Лада» ‒ сылнеш ӱзгар, налын кертат, ӧрын ит шого.
прелестный, очаровательный
    Сылнешке пӱртӱс. Сылнешке ӱдыръеҥ.
художественность, живописность, красота
    Романын сылныкше пӱртӱсым сӱретлымаште.
достопримечательность
    Саде пӱнчӧ воктен эше ик сылныквер уло ‒ тиде тӧр верыште нӧлталт шичше йытыра чоҥга (Пӱр.)
художественный метод
    Модернизм ‒ XX курымын вес пелыштыже шочшо сылныкйӧн тенденций.
художественная самодеятельность
    Мемнан ялыште сылныкпого концерт лийын. Тудын ӱдыржӧ сылныкпогыш коштеш.
художественность
    Кӱкшӧ сылныктыш шижалтеш тиде возымаште.
изящество, прелесть, красота
    Сӱретын сылнылыкше. Пӱртӱсын сылнылыкше. Мутын сылнылыкше.
литературоведение
художество, художественное творчество
    Валентин сылнымут ден сылнысавышлан моткоч шӱман ыле, нуным йӧратен да сайын пален (Пӱр.)
музыкальное искусство
    Теве кузе лиеш улмаш шижаш сылнысемын чонаҥдарыше вийжым (Пӱр.)
изобразительное искусство
    Сылнысӱрет тоштер. Сылнысӱрет мемнан дене чот вияҥын каен. Журналыште мыскара ден йоча произведенийлан, сылнысӱрет ден у мурылан шагал вер ойыралтеш.
художественный образ лит.
живописец
    Марий сылнысӱретче-влакын пашаштым ончерыш чумыреныт.
искусство
    Театр сымыктыш. Калык сымыктыш.
    калык ыштыш-кучыш сымыктыш народно-прикладное искусство
искусствоведение
    Сымыктышшанче доктор. Сымыктышшанче кафедр.
притягательный, привлекательный, соблазнительный
    Сымыстарышан ончалтыш. Сымыстарышан шыргыжал колтымыжо рвезын кумылжым савырыш.
1) изучать
    Калык йӱлам сынаш кӱлеш. Тидым чылажымат ужна, ойлымышт йӧрдымӧ улмым сынен палышна (МК). Имньым кычкен ончышаш, ала кая, ала уке, сынышаш верчын (Ӧ.Б.)
2) исследовать, расследовать (вести следствие)
    Прокуратурышто еҥым пуштмо нерген пашам сынаш тӱҥалыныт.
приобретать вид, форму, формироваться
    Тудын сӱретше сынаҥеш. Ушыштем героем сынаҥаш тӱҥале.
невзрачный
    Сындыме еҥ. Сындыме сӱрет. Сындыме пӧрт.
миловидный, пригожий
    Сынле чурий. Сынле ӱдыр.
следователь
    Полицийыш самырык сынызе толын. МУР-ысо ик вӱдышӧ пӧлкан сынызыже-влак, ятыр арня лиеш, тӱрлӧ уверым погеныт (МЭ)
следствие
    Кевытым толымо шотышто сынымашым самырык сынызылан ӱшанен пуэныт.
кризис
    Америкым сыҥыса кыра (О.И.). Российым сыҥыса лунчырта.
опасность (стихийная)
    Коштмо корныштыжо сыҥысалыкым ит ыште (Кум.м.)
пивная
    Сырагудышко калык тич темын.
дрожжи пивные
    Кевытыште сырарум нальым, сырам шолтынем.
гневаться
    Пашаште южгунам сырешташат верештеш.
гнев (ММ)
    Сыртыкше дене ала-мом ыштен кудалташ ямде.
сердито
    ‒ Ида орадылане! ‒ сырышын ойлен тудо (Куг.)
преимущество
    Мыйын дене таҥастарымаште тудын нимогай тавадаҥлыкшат уке.
3142таве
рычаг, дубина
    Таве дене клатым, пӧртым, кӱм нӧлталыт (Ӧ.Б.)
незаконнорождённый
    Ача деч посна шочшо рвезым тавыл маныт (Ӧ.Б.)
приподнять рычагом, поддеть
    Пӧртым тавылем пырня дене (Ӧ.Б.)
подкидыш
1) прибыль
    Тавыш уло гын веле ужалет. Муным ужалышым, тавышыже шуко кодо (Ӧ.Б.)
2) трофей
    Сонар тавыш. Кредалмаште мемнан-влак шуко тавышым руалтен налыныт.
подковаться, научиться
    Эртыше илыш у тукым дене таганлалтшаш (Онч.)
баранина
    Тагашыл укеште ‒ мераҥшыл шопшар (В.К.)
загрязниться, испачкаться
    Вургем тагылген. Кид тагылген (Ӧ.Б.)
плоскодонка (лодка)
    Вӱдшын келгыжым шинчем ыле гын, тагынавушешет ом шич ыле (КМ)