каток
Таче айда мунчалтышыш каена.
скользящий
Мунчалтыше канышкече. Мунчалтыше график почеш пашам ыштена.
яичница (ММ)
Эргочкышлан муныдувыртышым ямдылет ‒ йӧра.
песнь; стих
Икымше мур. С. Ройтманын «Шольым» поэмыже латкок мур гыч шога (В.К.)
поэзия; муза
Мурваша шелык йырна коло наре уна погыныш (В.К.). Вот садланак, шольым, сугынем колын, мурвашаланат тый эре ямде лий (В.К.)
поэтический олимп
Ашнем нуным (почеламут-влакым) шӱм дене вийыш вочмешкышт. Пӱрен южыштлан ӱстелешак колаш: ато начар муро тӱняшке лектеш гын, лӱен огеш лий мургава гыч волташ (В.К.)
певец, поэт
Юрий Чавайн ‒ марий пӱртӱсын мургайыкше.
строка стихотворная
‒ Мом? ‒ Толи низаштат мургорным ок му (Н.А.). (Поэт) шере мургорнышто ок тодыл йорге… чап парчам (В.К.)
дом музыки
Книгам пашаш, омашым узьмакыш, тӱням мургудыш савыраш поэт мыняр тунемын сайын, тунар суапле ӱдырамаш (В.К.)
такт стихотворный лит.
Кажне мургутым ӱдыр угыч тӱҥалеш. Ик кутышым шуктымек, Унавий вуйжым савалтыш (Онч.)
состязание певцов
Таче тыш унала толын иза-шольо мурдаҥас (В.К.)
причитать
Шоҥго коваштым шочшышт-влак мурен шортын тойышт.
творчество музыкальное, поэтическое, художественное
Тишин ӧрдыжтӧ илен гынат, тудын мурлектышыжым критик-влак эскерен шогеныт (Онч.)
песнопение
Мурсийымат ок лий мондаш. Вет муроҥартыш ‒ вуйовартыш (В.К.)
музыкальный пассаж, колено в музыкальном произведении
Ямле сем, мурсавыртыш эсен, ӱян-мӱян (Онч.)
песноприветствие
Унам шке пӧртыш ӱжаш ой лекме деч ондак шонат: шындаш могае йӧрым? Мурсийымат ок лий мондаш (В.К.)
способный, толковый
Тудо пеш мурт еҥ (ММ)
поэтичный, лиричный
Йолташем эше тыглай «мурызо» огыл, а мурчонан, йырвел тӱня илышым шӱм-чон дене ужын моштышо еҥ (Пӱр.)
лексика, словарный состав
Марий йылмын мутвундыжо кужу жапыште чумырген. Мутвундо ‒ йылмын ик ужашыже.
злопыхатель; злопыхательство, злословие, злоречие
Мутвуянче манме тек йоҥга тораш (А.Г.)
поток речи, разговор
Тыланда порым ышташ тӧчымӧ гыч лектын мутйогын (МЭ)
поговорка
Мый Метривате веле улам ‒ тыгай муткадыртыш уло марий коклаште.
ответственный
Коммунист дене пырля эре латкандаш ияш комсомолец, чыла вере муткучышо витле ияш комсомол (В.К.)
устный
Мутланчык вашмут. Мутланчык экзамен.
слог
Марий йылмыште мутлончо кок соҥйӱк дене тӱҥалын ок керт.
игра слов
Арий шижнежат: ты мутмодыш ‒ мут оптыш (В.К.)
сумбур
Лектор муторгажым веле йоктара.
языкотворец
Мом возен, ыштен кодымыжым шарналтет да пешак кугу мутпатырым шкеат сӱретлет (Ю.Г.)
заключение
Тиде умылаш лийдыме мутпидыш (Г.З.)
приветственное слово, приветствие
Палыме еҥлан пайрем мутпӧлек (МЭ)
творение (писательское)
мутсаска корно творческий путь
«Шошо пӧлек», «Илыш шырка» мутсаскаже-шамыч ош тӱням ужыч (Ю.Г.)
сочинитель, художник слова
Тений марий калыкын мутсӱретчыже Я. Элексейнлан 110 ий темеш (МЭ)
кстати, к слову
Муттолмашеш, мыят тудым паленам.
словесник
Марий мутчо. Тиде аудиторийыш мутчо-влак погыненыт.
пустословие, пустозвонство
Мутшоҥым колтымешке, лучо пашаш пеледше виет (Э.А.)
чародей, кудесник, волшебник слова
А мутъюзо, ӱстел деч кораҥде, йокрокшо дене сола семын лупшалеш, сеҥаш лийдыме шӱлык толеш (Ю.Г.)
поток речи
Кышкарыште корным шӱртӧ муэш, мутъярымыште ой шке вержым муэш.
муторный, путаный, сложный, хитроумный
Чын художник… литератур шырчык деч чын пеледыш кагаз пеледыш деч ойыртемалтме семынак ойыртемалтеш. Но пеледыш-влакын пӱрымашыштым талырак икымше йӱрак рашемда гын, литературышто тиде утларак мутынчык да чоярак паша (В.К.)
словотворец
Валентин Колумб тале мутыштызе лийын.
словотворчество
Марий мутвундым вияҥдымаште мутыштык тачат чот полшен кертеш.
словотворческий, словообразовательный
Мутыштыме йӧн. Мутыштыме сомыллан марий-влак 20-шо ийлаште поснак кумылан лийыныт.
словообразовательный, словотворческий
Мутыштыш суффикс. Шарналтыза теве мутвундо пойдарыме шотышто В. Колумбын мутыштыш суапшым (МЛИ)
полюс физ., геогр.
Улло мучаш (+). Укелле мучаш (‒). Магнит мучаш. Йӱдвел мучаш. Кечывалвел мучаш.
бесконечность
Тӱнян мучашдымылыкше ӧрыктарыде ок керт.
заключительное слово, заключение
Тыгай уверым чоныштем ом ашне, мучашмутеш чынжым каласем (Ф.И.)
пытка, истязание
Рвезыеҥым тӱрлӧ мучык дене толаштарен йодыштыч.
пытать, мучить
Южо вере петырымаште кызытат мучыкландарат, маныт.