Большой марийско-русский словарь

йол

йол
Г.: ял
1. нога
    Кужу йол длинные ноги
    мераҥ йол заячья нога
    йолым мушкаш мыть ноги
    йолым сусырташ ушибить ноги
    йол гыч чумалаш ударить по ногам.
    Йоча, ачажлан куанен, йолжым тарватылеш, чолга шинчаже йылгыжеш. В. Исенеков Ребёнок, радуясь отцу, шевелит ногами, блестят его весёлые глаза.
2. нога, ножка; опора, стойка (мебели, утвари и т.п.)
    Ӱстел йол ножка стола
    пӱкен йол ножка стула.
    Пӱкен йолет, ныл йолет, нылынекат окшаклат. Муро Ножек стула – четыре, все четыре неровные (букв. хромают).
3. петля; планки на стержне, служащие для прикрепления створки, двери
    Капка йол петли ворот.
    Омса ынже муро манын, йолеш ӱйым але тегытым шӱрат. Чтобы дверь не скрипела, её петли мажут маслом или дёгтем.
Сравни с: топса
4. перен. луч; узкая полоса света, исходящая от какого-нибудь светящегося предмета
    Кече шӧртньӧ йоллажым вӱд ӱмбаке шуялтыш. В. Иванов Солнце протянуло свои золотистые лучи к поверхности воды.
5. в поз.опр. ножной; относящийся к ноге
    Ситартышыжлан, Якун пурла йол казаварняже пуалын, пеҥаш тӱҥалын. М. Шкетан Вдобавок, у Яку опух мизинец правой ноги, начал ныть.
Идиоматические выражения:
– йол йымак тошкаш
– йол йымалне
– йол йымалне почаҥаш, йол йымалне пӧрдалаш
– йол ок тӱкнӧ
– йолвундашыш чон волаш, йолвундашыш чон вола
– йол пышташ огыл, йолым пышташ огыл
– йолым чот пидаш
– йол ӱмбалне шогаш
– йол ӱмбак шогалаш
– йол ӱмбак шогалташ
– йолым чумалтен возаш, йолым шуялтен возаш
– йолым шӱдыраш
– йол чытыраш, йол чытырнаш