самец
Уткаяс, тыдалӧ, немтор эз казявны, кывтісны ӧта-мӧднас нимкодясигтыр. Айыс сыныштіс нырнас эньыслысь бордъяссӧ. А. Лыюров, Водзын любов.
кп. ай, удм. айы
куропатка самец
Йи улынӧсь на тундраса тыяс. И сӧмын толаяс улысь писькӧдчӧм ӧтка-ӧтка керч йывъяс да ай байдӧгъяслӧн гора капкӧдчӧм висьталӧны, мый и таланьӧ матыстчӧ тулыс... С. Терентьев, Сашенька.
ястреб самец
Чегӧм сьыліа истан лют-лётмуні, но ваӧдзыс эз и волы. Ай варышыс курыштіс сійӧс усигмозыс да кыпӧдіс вылӧ. Сэсся варыш гозъя тэрмасьтӧг и лэбзисны. Г. Юшков, Ловъя лов.
кряква самец
Кысь мый аддзӧмыслы эз и дізьгы [Васька], видзис зарадсӧ, а матӧ лӧсялӧмсӧ гатшӧдліс и то на айсӧ: лӧз бордъя ӧд ай гордаыд тулыснас. Г. Юшков, Рӧдвуж пас.
гагара самец
Юшӧрса гыяс костын, кылӧ, «бӧрдісны» ай гӧгӧраяс, юр весьттіыс тӧв нырӧн лэбалісны сёрмӧм утка чукӧръяс, тундравывса тыяс гӧгӧрын пӧся вензисны быдтысьны воӧм дзодзӧгъяс. В. Юхнин, Тундраса бияс.
голубь самец
Синъясыс зонмыслӧн кисьмӧм чӧдлач рӧмаӧсь, ачыс филармонияса солист кодь щӧгӧль, быттьӧ вердаса ай гулю. И сирасис-лемасис щӧгӧль зонмыс сиктса мичаник ныв дорад. В. Безносиков, Катька.
кп. айпӧв дуді, удм. айы дыдык
гусак
А Денис, мӧдарӧ, дугдывтӧг шыльӧдӧ −−− юрсисӧ, гартӧ ус помъяссӧ, гоньгӧдыштӧм юрсӧ ай дзодзӧг моз бергӧдлывлӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ. Зільӧ, мед эськӧ унджыкӧн видзӧдлісны сы вылӧ. Я. Рочев, Му вежӧм.
кп. айпӧв дзодзог, удм. айы ӟазег
глухарь самец
И дум вылас Миколлы уси таво тулысын дозмӧр койт вылын кыйсьӧм. Кӧкъямыс ай дозмӧр тышкасьӧны вӧлі ӧти энь дозмӧр дінын. П. Доронин, Парма сьӧлӧмын.
снегирь самец
Со ай жоньяс. Морӧсныс би кодь гӧрд, сьӧд шапкааӧсь, вӧччӧмаӧсь, быттьӧ свадьба кежлӧ жӧникъяс. Г. Фёдоров, Зын турун.
перевозчик самец
Недыр мысти шыасис сійӧ, кодӧс чуксаліс [истан]. «Коді сэн, коді сэн?» — вочавидзис ай истан да вӧсньыдик кокъяснас котӧртіс пӧдруга дінас. И. Коданёв, Тувсовъя праздник.
лось самец
Сюръясыс сӧмын ай йӧраяслӧн быдмӧны. Тулыссяньыс арӧдз, а тӧв кежлас бӧр гылалӧны. А. Некрасов, Жӧник.
кот
Кузь Видзын бара петкӧдлісны водзмӧстчӧм: быдӧн лӧсьӧдліс ай кань да сійӧс ичӧт дырйиыс на кодзӧдліс. Татшӧм каньыс этшаджык сёйӧ... Е. Рочев, Висьмис пинь.
кп. ай кань, удм. айы коӵыш
козёл
−−− меным паныд лои Яков, посёлок пасьталаын дзик ӧти ай кӧза, мӧд ногӧн кӧ, общественнӧй козёл, коді могмӧдаліс став энь кӧзаясӧс. И. Торопов, Регыд дас квайт...
кп. айпӧв кӧза, удм. айы кеч
козлёнок самец
Выль во водзвылын миян тӧвся жырйын тотшъяліс нин кӧза баля... Но мыйлакӧ корӧсьын кышӧдчыштіс сӧмын менам школаысь локтӧм бӧрын, кор ме сы дінын бергала −−−. Мам казялӧма жӧ тайӧс да вежон мысти и вайӧдіс −−− ай кӧзапиӧс. А. Одинцов, Роза.
волк самец
Эськӧ ай кӧин пакӧсьт вӧчысьыс, дзор нин шоша вылыс, да ӧд кӧин гозъяыд ӧтвылысь быдтысьӧны. И матігӧгӧрсьыс сэк нинӧм оз вӧрзьӧдны, ылӧ яйыдла ветлывлӧны. Г. Юшков, Воййыв турун, еджыд дзоридза.
кп. айпӧв кӧин, удм. айы кион
олень самец, олений бык
Эз волы лесӧбысла [Бияр], а эськӧ мӧд на, гашкӧ, веськаліс. И кӧр лэчкас шедӧма вӧлі кӧрыс, коркӧ тавой на и шедӧма. Лӧзов-еджыд гӧна ай кӧр. Г. Юшков, Бива.
кп. айпӧв кӧр
заяц самец
«Ту-лу-лу-лу-лу! Ту-лу-лу-лу-лу!» — пемдыштӧм бӧрын вӧр тырнас лалгисны-чуксасисны ай кӧчьяс. А. Одинцов, Ытва дырйи.
кп. айпӧв кӧч, удм. айы луд кеч
вк. петух
— Вой шӧр кадӧ, ай курӧг чуксасьӧмкӧд тшӧтш, карӧ пырасны медся сюсьяс, медся тэрыбъяс. Найӧ писькӧдасны туй, карпытшса пемыдас разаласны да ӧзталасны ёраса бияс. Емдін ӧзъяс, и сэтчӧс олысьясыс шӧйӧвошасны. В. Тимин, Эжва Перымса зонка.
кп. ай курӧг, удм. атас
щенок кобель
Ӧтчыд потшӧс дорӧ сувтіс машина. Пон котыр видзӧдігӧн локтысь весиг кисӧ зепсьыс эз перйы. Сійӧ сапӧг нырнас индіс рудов гӧна ай кычипи да. ... Альма вылӧ. М. Ладанов, Лявда.
бобр самец
Мойяс йывсьыс Поликарп быдтор нин, буракӧ, тӧдӧ. Весиг тӧдӧ, кӧні да кымынӧн олӧны, кыдзи ай мойыс гожӧмсӧ коллялӧ. Г. Юшков, Ловъя лов.
комар самец
Уськӧдчисны номъяс, кӧть век котӧрт, мед эз суны. Зонкаяс босьтісны кианыс кыддзысь нетшыштӧм росъяс, кутісны зіля ӧвтчыны. — Ме кывлі, — шуис Вова, — ай номйыс пӧ оз курччась, турун сёйӧ. Е. Афанасьев, Ыджыд мам ордын.
медведь самец
−−− гырыся чеччалӧмӧн уськӧдчылӧма ай ошкыс бӧрвыв да вальмайтӧма ошписӧ, гӧн тылымъясыс и гырд на кольӧма туй вылас. Г. Юшков, Рӧдвуж пас.
кп. айпӧв ош, удм. айы гондыр
кобель
— Абу нин вӧрті ветлысь тӧварышӧй, — чӧв олыштӧм бӧрын кинас индіс порог дорын куйлысь пон вылӧ сусед. — Дас коймӧд ар вылын. Ай понйыд регыдджык тай син-пельсӧ воштӧ, кокъясыс дженьдаммӧны. В. Торопов, Мудер зверь.
кп. айпӧв пон, удм. айы пуны
кабан, хряк
Дерт, дум эм, мед эськӧ аслыныс быдтыны порсьпиянӧс. Республикаса племобъединениеысь ньӧбисны нин дас энь порсь, вайисны Прибалтикаысь кык ай порсьӧс, яя пӧрӧдаяс. А. Вахнин, Мыйысь найӧс ӧтдортӧны.
кп. мутреч, удм. айы парсь
кабанчик
Сійӧ [Панев] кабыртіс аслыс став деньгасӧ, кодӧс батьыс индыліс Дарья нылыслы приданнӧй вылӧ, да вичмӧдіс чойыслы сӧмын неуна новлӧм нин кӧлуй, ӧти дӧра пом, ӧти меж да ай порсьпи. Г. Горчаков, Лӧзва ю вожын.
лис
Мый нӧ, сы дыра нин кыйис, да нинӧм, а татчӧ ӧтчыд на и локтіс видлынысӧ, и на тэныд, дай ыджыд ай руч, зарни гӧна, сӧмын мыш вылыс да кынӧм улыс сьӧдоват визьӧба да морӧсыс еджыд, бӧж йылыс кодь жӧ. Г. Юшков, Рӧдвуж пас.
кп. айпӧв руч, удм. айы ӟичы
дятел самец
Кодкӧ шаркнитіс вывланьын. Вӧлӧма ай сизь. Корсьӧ сёян. В. Юхнин, Алӧй лента.
рябчик самец
Сэсся казяліс [сьӧла] ӧти нывкалысь вӧрзьӧдчӧмсӧ да жбыркнитіс пуяс сайӧ. — Ай сьӧла, голя улыс сьӧд, — гӧгӧрвоӧдіс Миша, — аслас пӧлыскӧд татчӧ бӧрйӧмаӧсь оланінсӧ, тані кутасны быдтысьны тулыснас. В. Торопов, Войколӧн.
гоголь самец
Судзӧдісны уткасӧ. Тайӧ вӧлӧма зэв ыджыд да мича ай сювчӧж. И. Торопов, Чужин кӧ мортӧн.
сова самец
Кузя мисьтӧмаліс ывлаыс, вӧсни кӧдзыд зэрӧн везъяліс, сэсся кижа кодь посни лымйӧн пожналіс. Татшӧмнад ай сюзьлы аслыс мустӧм вӧлі лэбавны, а кысь нин казявны быд пӧрйӧ кодӧскӧ олысьӧс. Г. Юшков, Чугра.
лет. уд. косач
Сэсся велӧдіс [батьыс] пиянсӧ койт вылысь ай тарсӧ лэчкӧн кыйны. Ыджыд лёксӧ старикыс таын нинӧм эз аддзы. Е. Афанасьев, Войнабӧрся повесть.
кп. кыр тар, удм. айы тур
куница самец
Вӧлӧма ай тулан, пӧрысь кань ыджда. Бӧжыс кузь да пушыд, гӧныс тыр тӧвся нин, кокъясыс ёна мунісны ош коклань, сӧмын вӧліны ичӧтӧсь. В. Юхнин, Биа нюр.
клёст самец
Ай уркайыс жонь вылӧ ёна мунӧ, но морӧсыс абу ёна кумач гӧрд, а муговджык, кирпич рӧма, мыш вылыс руд, коз колльысь сьӧкыд торйӧдны. А. Одинцов, Кальсыяс.
селезень
Ме пукті уткасӧ вадорса мыльк вылӧ да вешйи бокӧ. Пищальӧй эз ло сьӧрын. Ӧткӧн кольӧм ай утка кытшлаліс пыр матынджык и матынджык. Со нин сійӧ заводитіс лэччыны куйлысь пӧдруга дорас. Г. Дуркин, Муслун.
кп. айпӧв утка, удм. айы ӵӧж
мужская особь сёмги
— Эстӧн, ю шӧрланьыс, ва пыдӧсас куйлӧ ыджыд из. Энь чими надзӧникӧн сэн вальмасьӧ. А сы весьтын кык ай чими пуртікасьӧны... Г. Дуркин, Еретник.
лебедь самец
И збыльысь, буракӧ, казяліс сюсь синнад ай юсьыд кыньтӧ, друг нюжӧдліс сьылісӧ да горӧдіс, быттьӧ кӧртӧ кӧртӧн ылын кучкисны. Г. Юшков, Чомъя мусюр.
кп. айпӧв юсь, удм. айы юсь
глухая кукушка
кп. айпӧв кӧк
корова айрширской породы
Тӧвнас на Бузмаковыс ызйӧдіс, мый колӧ айрширскӧй мӧсъясӧс лӧсьӧдны, найӧ пӧ абу сэтшӧм гырысьӧсь, но азымӧсь да йӧв вылӧджык и мунӧ вердасыс, и вӧраныс оз бовъяв −−−. Г. Юшков, Рӧдвуж пас.
О сайте
Инструкция