похвала, похвальное слово; хвала, хвалебная речь
мораль (РМС)
Мемнан сайыл тыгай: шочмо элым, вес калыкым пагален илаш, тӱнямбалне тыныс илышым аралаш.
безнравственный, аморальный
Тиде айдеме сайылдыме койыш-шоктыш дене ила. Шым тогдае: муретше лач сай, койышетше сайылдыме тыйын (А.Бук.)
благословить
Кугу пашалан сайылтыш эргыжым ача. Сайылте мыйым мӱндыр корныш. Ачай, сайылте мыйым у пашаш.
хранитель
Тошто илыш-йӱлан сакчыже. Тоштерын сакчыже.
разный, всякий
Уна, шоҥго-шамычат сакый таргылтыш да ия нерген йомакым колтымым чарнышт (Ю.А.)
вывеска с названием учреждения, предприятия, магазина и т.д
Мемнан республикыште сакымлӱмым рушла да марла возат.
сахарница
Сакыратыш падыштыме сакыр ден чевер тӱсан ландриным тичак оптымо (Ф.М.)
напиток
Сусыртен куэм руалын, сакырвӱдшым йӱынам (Онч.)
яство
Эрлашыжым Майра салмавушым ышташ пиже, а мый черкыш ошкыльым (М.К.)
омлет
Ӱян эгерчым шынден, салмамуным шынден, ош туара дене леведна (Муро)
солдатка, солдатская жена
Миллионло самырык ӱдырамаш салтаквате лийын кодо (Ф.М.). Салтаквате лӱм уэш чоныштым пуштылын (В.К.)
пламя, пламень
Тул салым. Чоным йӧратымаш салым когарта.
пламенный, страстный
Салымле мут. Салымле шомакше дене калыкым савырыш.
эпоха, эра; обстоятельство
Тошто саман, у саман. Империализм саман жапысе марий литератур (Ш.О.). Саман огыл, илыш неле (С.Ч.)
кӱртньӧ кайык, кӱртньныгайык, шкечоҥештык.
космический пришелец, инопланетянин
Корно деч тораште огыл сандалыкъеҥым ужыныт.
следствие, последствие (результат чего-л.)
Шке жапыштыже тудо аракам чот йӱӧ, тамакым шупшо, тидын санденлыкше ‒ шоҥго велеш тазалыкше ялт лунчыргыш.
исподлобья
Саҥгайымач кӱтышӧ шоҥго тайгаште эше койыт самырыкын (В.К.)
лобная кость анат.
Кӱгомыля Голиафын саҥгалужым шӱтен, вуйышкыжо пурен шинчеш (Ф.М.)
почитать
Кугурак еҥым саҥлаш кӱлеш, вурсаш огеш кӱл, кыраш ок кӱл, мутшым колышташ кӱлеш (Ӧ.Б.)
1) возница, извозчик
‒ Ну, ‒ сапшым лупшале сапешке, да имне писын верже гыч йорталтыш (В.К.)
2) предводитель; направляющий
Кеч-могай тӱшканат шке сапешкыже лийман.
столкновение
Кок туравеллыкын сапнымашыже. Тӱрлӧ ончалтыш сапнымаш.
военно-воздушные силы
Российын сар-юж вийже кугу.
скряга, скаредный
Саран еҥ. Саран ужалкалыше. Саран еҥлан оксам огеш пу, еҥым огеш йӱктӧ, сай вургемым огеш нал (Ӧ.Б.)
боевое снаряжение
Сарарверым тӱрыснек конден шуктышт.
вооружённые силы
Российын сарвийже. Ӱчашымашан йодышым рашемдыме годым сарвийым кучылтыт.
вихри войны
Сарвӧрдем Европо ӱмбалне кум ий пӧрдӧ, шотлен пытарыдыме ял ден олам шалатыш (Ф.М.)
войско
Марийын ожно саргалыкше шуко лийын.
военное дело
Саргоклам тунемына. Шкенжым саргоклаште ончыктен.
вооружение
Саргуралым ямдылаш. Саргуралым шагалемдаш. Эртыше акций жапыште эн ончычак саргурал аралалт кертме верлам шерын лекме (МЭ). Почын ок керт карманын капкам саргурал (В.К.)
военный
Саргучыш завод. Елисейын Йыванже Ижевскысе саргучыш заводыш логалын (С.-Эрг.)
вооружённый
Сардарманан калыкым йӱдланат мӧҥгышкышт ышт колто (Онч.)
воинственный
Сарзаҥге калык. Сарзаҥге тукым. Ожно марий-влак пеш сарзаҥге лийыныт.
1) воин, ратник, боец
Совет сарзе. Руш сарзе. Российын сарзыже.
2) военный, воинский
Сарзе комиссариат. Сарзе часть. Сарзе чап.
военачальник, воевода, предводитель
Давидын сарзывуйжо тудын шӱмышкыжӧ кум умдым колтен (БЛ). Онар, тылат теҥгечысе сарзывуй чот сырен (Л.Я.)
военнослужащий
Сарзыеҥ-влакын илышыштым саемденыт.
воевать, сражаться
Марий калыклан илыш-курымыштыжо тӱрлӧ тушманла дене сарланаш верештын. Тушман дене сарланен коштмаште шагалжак огыл ужын (Ю.Г.)
прич. от сарланаш
Сарланыме вер. Тушто сарланыме вер гыч толшо шоҥго руш ӱдырамаш ала-мом амалкала (Ф.М.)
противоборство
Марий ден руш коклаште сарлымаш ылыжын (Ф.М.)
боеприпасы
Сарӱзгарым аныклаш. Сарӱзгар ямдылаш. Сарӱзгар пытен.
сок
Саскавӱдын тамже умшаштем, тыге ойлен кертеш С.И. Некрасов (МС)
женское украшение
Кужу ӱппунемыште коварчыш шушо саскал (Онч.)
таҥастаре: туптеҥге
плодоносить
Олмапуна эше саскаланаш тӱҥалын огыл, изирак.
плодоношение
Садерыштына саскаланымаш тӱҥалын.
плодоносный
Нине олмапу-влак чыланат саскаланыше улыт.
плодоносность
Тиде урлык олмапун саскалектышыже кугу.
пестик (у цветка) бот.
Пеледышын саскалыкше лектын.
плодородие
Саскашочыктыш тиде мландыште сай.
О сайте
Инструкция