сонный, сонливый
Кечын омыюан ончалтыш (В.К.)
1) князь
Илен ожно марий он Полтыш. Он айдеме улмылан ужар ото воктелан кум омашымак тӱҥденыт (И.С.). Но усталык деч кӱкшын кугезе он-влак сарзе чолгалыкым аклат улмашын (В.К.)
2) вождь
Ленин он мыланна корнынам волгалтен (И.О.). Магнитострой, Сибирьстрой, цех-влак рапортым пуат оныштлан (С.Ч.)
владыка
Онавуй шнуй лӱман лийшаш (Куг.)
священник, священнослужитель
Кай да шкендым онаеҥлан ончыкто (ЛПУ). Козвай, векат, онаеҥ улмаш (ЯЛ)
священное дерево
Эркын вуйыштым савеныт, юмылтен онапулан (И.С.)
великан; богатырь
Но мочоло огыт сите тудлан мардеж дечын авырыше, чаткан шогаш туныктышо кугезе онар-влак, ойпого онар-влак (В.К.). Иленыт онар-влак мемнан велыштат (В.К.)
могучий, могущественный; богатырский, всесильный
Онарле эл. Онарле кучем. Онарле патыр. Онарле тазалык. Уш-акылын вийже онарле кунар!
мужественно, отважно, бесстрашно
Но пӧръеҥ-влак сонарыш каеныт онарлын (В.К.)
обманщик, плут
Ондалче мочол мастаррак, тунаре пиетым савыра, юла, ӱжеш (В.К.)
ловушка, западня
Тышан маскалан ондалчыкым ыштена. Ондалчыкышкет шке логальыч (В.К.)
главенствовать
Кызыт тыште Ӧртӧмӧ онлана.
князь
Кажне марий тукымышто кугуракше ‒ ономарий. Верысе руш-влак нуным князь манын лӱмденыт (ЯЛ)
точка зрения
Мыйын ончалтыкем дене тиде келшен ок тол.
выставка
Сӱрет ончер. Пеледыш ончер. Книга ончерым почаш.
предмет (В.В.)
Ӱстембалне тӱрлӧ ончыгар кия.
наступать, двигаться вперёд
Полк эркын ончыкемеш.
наступление
Эрвелеш ончыкеммаш тӱҥале.
планировать
Вес ийлан ончыкло ‒ тунемаш пурет.
предвидение
Ончыкужмо шижтара: мемнан илышат тӧрлана.
провидец
Ончыкужшо тыге лийшашым ончылгоч шижтарен ыле.
мечта
Ончыкшонышем кызыт икте веле ‒ университетым пытараш.
бесперспективный
Тоштыйӱла муро ончыкылыкдымо (Куг.). У мут-влакым огына ыштыл гын, марий йылме сынжым йомдара, ончыкылыкдымо лиеш (МЭ)
перед, накануне
Шошым мланде пашам тӱҥалме ончылвеч кугурак-влак нылле эркылмым шымлаш тыршат (МЭ)
предисловие
Книгаште ончылвозыш уке.
жертвенные приношения (Юмылан сӧрымӧ, пуымо сий)
Юмо, ончылдичмашым йӧратен нал.
передний, впереди находящийся
Ончылзо-влак мемнан велыш тарванышт.
предисловие, вступительное слово
передок телеги
Ончылорва верже гыч тӧрштен.
предсказать
Умбакыже мо лийшашым ончылтен каласаш йӧсӧ.
предчувствовать
Ончылтен шижам: таче йӱр лийшаш.
предчувствие
Ончылшижмыкем шижтара: ала-мо лийшаш.
передовик
Нуно да моло ончылъеҥат Йошкар-Олашке погыненыт (Куг.)
пространство
Ончылнем мучашдыме ончышкумдык.
глава, вождь, владыка
Вуеш пыштен оньыжа гай лудын шинчышаш перкем пу, манын йодына (Кум.м.)
небылица
Ковам тӱрлӧ оньышым каласкала, мурым муралта (Онч.)
чудо, невидаль, диво, диво-дивное
Могай вара оньышвитымаш лийын каен тиде рвезе еҥын илышыштыже? (Ю.Г.)
небылица, небывальщина
Пӱртӱсын оньышлийдымашыже уке-уке да вашлиялтеш. Мемнан кована тӱрлӧ йомакым, оньышлийдымашым каласкала (Ю.Г.)
передвигаться, перемещаться, двигаться
интересоваться, заинтересоваться
Шукышт тиде кугу да пайдале паша дене оҥайлалтыныт (В.К.). Молан нуным кугыеҥат уло кумылын оҥайлалтын лудеш? (В.К.) Уна-влак поснак оҥайлалтыныт марий калыкын культуржо, сылнымутшо дене (В.К.)
потешаться
Но низаштат иканаште умылаш ок лий: ала игылтат, ала оҥайланет (Г.А.)
необычность, странность
Америкыште лийше оҥайсыр (В.К.). Мый Москошто лийше ик оҥайсыр нерген каласкалышым (В.Р.-Г.). Но мурешак шӱртньыш йылме, мыскарат оҥайсыр лекте (В.К.)
необычно, странно
Чот ишыме тӱрвыштышт кодын тачат оҥайсырын шоктышо ныжылге муро (В.К.)
заинтересовать, заинтриговать
Оҥайтарен возаш. Оҥайтарен каласкалымаш. Оҥайтарен келыштарымаш. Тыште йытыра шыри-вури образ, оҥайтарен таҥастарымаш уке (В.К.). «Ледовитый океаныш Обьышто йыдал иеш» ‒ моткоч мастарын да оҥайтарен возымо (В.К.)
случай забавный, интересный, занимательный
Тыгай оҥайтарчык-влак илышыштем вараракат лиеденыт.
занимательный, занятный, интересный, привлекающий внимание
Оҥайтарыме образ. Оҥайтарыме таҥастарымаш.
Ⅰ
произносить (звук)
«А» йӱкым оҥараш.
Ⅱ
настроить (музыкальный инструмент)
Кӱслем оҥараш.
Ⅲ
подражать
Кайыклан оҥараш. Туныктышылан оҥараш. Тудо весылан оҥарен ок мошто.
Ⅳ
ехидничать, насмешничать, передразнивать, подтрунивать
Тудо мыйым эре оҥараш тӧча. Кӱшыч кайыше коракше йылмым луктын оҥара (Муро)
разгребать
Аваже ден ӱдыржылан тулотым оҥаркалаш шӱден (А.Арс.)
настроить
Пианиным оҥарташ кӱлеш.
Ⅰ
насмешка, передразнивание, издёвка
Тудын оҥартышыжым ончен шерем темын.
Ⅱ
подражание
Тиде муро огыл, ала-могай оҥартыш.
пародия
Йолташыжын почеламутшылан тудо оҥарчыкым возен.
О сайте
Инструкция