Ⅰ
м. фольк. вӱдия, вӱдводыж
Ⅱ
прил. вӱд, вӱдысӧ, вӱдыштӧ илыше
водяная птица вӱдыштӧ илыше кайык
водяная мельница вӱдвакш
несов. с кем-чем
1. (вести войну) кредалаш
2. перен. разг. (спорить, ссориться) кучедалаш
нареч. пырля, иктышке, иквереш
собрать всех воедино чылаштым пырля чумыраш
с. пешак ыштыме шумаш
с вожделением уло кумыл дене
с. вӱдымаш, кондыштмаш, вӱден кондыштмаш; виктарымаш
вождение судов судно-влакым кондыштмаш
мн.ч. (ед.ч. вожжа ж.) сап, сапкандыра
м.
1. воз
воз дров воз пу
2. перен. разг. (множество) шуко, ятыр, ора
у него целый воз новостей тудын у уверже ятыр уло
сов.
1. что (вызвать) тараташ, тарваташ, таратен (тарватен) шындаш
возбудить интерес кумылым тарваташ
2. что (предложить на обсуждение, решение) нӧлталаш, тарваташ, тӱҥалаш
возбудить судебное дело суд пашам тӱҥалаш, судыш пуаш
3. кого, против кого-чего (восстановить) шогалташ
4. кого-что физиол. (нервную систему) тараташ, тарваташ, тургыжтараш
сов.
1. (возникнуть) таранаш
2. (взволноваться) тургыжланаш
сов.
1. что (построить) нӧлтен (ыштен, чоҥен) шындаш
возвести стены дома пӧрт пырдыжым нӧлташ
2. кого, во что савыраш
возвести в герои геройыш савыраш
3. на кого-что (обвинение, ложь и т.п.) йолам ышташ, титаклаш
◊ возвести в степень мат. шукемдаш
сов. что, о чём увертараш
сов.
1. кого-что (отдать взятое) пӧртылташ, мӧҥгеш пуаш
возвратить книгу книгам пӧртылташ
2. что (вновь обрести) пӧртылташ, уэмдаш
возвратить здоровье тазалыкым пӧртылташ
3. кого-что (вернуть с дороги) пӧртылташ, мӧҥгеш савыраш
сов.
1. пӧртылаш, мӧҥгеш савыраш
возвратиться домой мӧҥгеш пӧртылаш
2. (восстановиться, возобновиться) пӧртылаш
к нему возвратилось сознание уш пӧртылын
с.
1. (по гл. возвратить) пӧртылтымаш
возвращение долга кӱсыным пӧртылтымаш
2. (по гл. возвратиться) пӧртылмаш
возвращение домой мӧҥгыш пӧртылмаш
сов.
1. кого-что (придать высокое значение) нӧлталаш, кӱш(кӧ) нӧлталаш
возвысить кого-либо в глазах других иктаж-кӧн чапшым еҥ ончылно нӧлталаш
2. что (усилить) кугемдаш, вияҥдаш
возвысить голос йӱкым кугемдаш
сов.
1. (приобрести высокое значение, положение) нӧлталташ, кӱш(кӧ) нӧлталташ
2. (усилиться) кугемаш, вияҥаш
с.
1. (по гл. возвысить) нӧлтымаш; кугемдымаш, вияҥдымаш
возвышение голоса йӱкым кугемдымаш
2. (по гл. возвыситься) нӧлталтмаш; кугеммаш, вияҥмаш
3. (возвышенное место) кӱкшака (вер), чоҥгата
стоять на возвышении кӱкшака верыште шогаш
ж.
1. геогр. чоҥгата, кӱкшака (вер), арка
2. перен. (мыслей, чувств и т.п.) чапле шонымаш
возвышенность цели чапле пашам ышташ шонымаш
прил.
1. (высоко расположенный) кӱкшӧ, кӱкшака, кӱшнӧ (нӧлталтын) шогышо
2. перен. чапле
сов. что вуйлаташ, вуйлаташ тӱҥалаш
м. кычкыралмаш, кычкырал(ын) колтымаш
возглас радости йывыртен кычкырал(ын) колтымаш
сов.
1. уст. (загореться) ылыжаш, ылыж(ын) каяш
2. чем перен. (страстью, желанием) (иктаж-мом) ыштыме шуын колташ
сов.
1. что, кому пуаш
воздать по заслугам заслуго почеш пуаш, пашажым ончен пуаш
воздать должное кӱлеш семын аклаш
2. чем за что (отплатить) тӱлаш
воздать добром за зло осаллан сай дене тӱлаш
сов. что ыштен (нӧлтен) шындаш
воздвигнуть памятник памятникым ыштен шындаш
несов. что
1. (обрабатывать) пушкыдемдаш, пушкыдемден ямдылаш
возделывать поле пасум пушкыдемдаш
2. (выращивать) ончен кушташ
с. шкем кучымаш, шкем чарен кертмаш
воздержание в пище кочкыш шотышто шкем кучымаш
сов. от чего ышташ огыл, шкем кучаш, шкем чараш
воздержаться от ответа вашмутым пуаш огыл
м. юж
свежий воздух яндар юж
жидкий воздух физ. вишкыде юж
◊ выйти на воздух южыш лекташ
на открытом воздухе чара верыште, тӱнӧ
взлететь на воздух смотри: взлететь
прил. юж, южысо, воздушный
воздушное пространство юж пространство
воздушный бой южышто кредалмаш
несов. кого-что шупшыкташ; пурташ (снопы)
несов.
1. почаҥаш
дети возятся на полу йоча-влак кӱвар ӱмбалне почаҥыт
2. разг. (медлить) юватылаш, тошкышташ
возиться с укладкой вещей погым юватыл(ын) оптышташ
нареч. и предлог с род.п. воктен(е), лишне
стоять возле воктене шогаш
возле дома пӧрт воктене
сов. что на кого-что
1. (положить) пышташ
2. (поручить) пуаш, пышташ
◊ возложить ответственность на кого-либо иктаж-кӧн умбак ответственностьым пышташ
ж. йӧратыме (ӱдыр, ӱдырамаш)
м. йӧратыме (рвезе, пӧръеҥ)
с. ӱчӧ, ӱчым шуктымаш
справедливое возмездие ӱчым чын шуктымаш
сов. что тӱлаш, олмешыже пуаш
возместить убытки убыткым тӱлаш
нареч.
1. при сравнит.ст. лийын кертшашын; лийме семын, кузе-гынат
возможно скорее кузе-гынат вашкерак
2. в знач.сказ. безл. лийын кертеш
очень возможно пеш лийын кертеш
я сделаю всё, что возможно мый мо лиймым чыла ыштем
3. в знач.вводн.сл. очыни, ала, дыр
мне, возможно, придётся уехать мылам, очыни, тышеч каяш логалеш
ж. йӧн, йӧн лиймаш, лийын кертмаш
большие возможности кугу йӧн
◊ по возможности, по мере возможности лийме семын
прил. лийын кертше, лийшаш
сделать всё возможное мо лиймым чыла ышташ
сов. кушкын шуаш; вуеш (капеш) шуаш
сов. кого-что (привести в негодование) шыдым лукташ, шыдештараш, сырыкташ
сов. (прийти в негодование) шыдешкаш
с. (негодование) шыде, шыдешкымаш, шыдештарымаш, сырымаш, сырыктымаш
сов. кого-что нӧлталаш, кӱзыкташ
вознести до небес пыл помышыш кӱзыкташ
сов. (подняться вверх) кӱзаш, нӧлталташ
вознестись под облака пыл помышыш нӧлталташ
сов. лекташ, лияш, шочаш, ышталташ
у него возникла мысль тудын шонымаш лектын
возник город ола шочын
О сайте
Инструкция