терминов: 1806
страница 9 из 37
дышпоз, дыш рунь / ленивец, лентяй, лентяйка (КРК) Тайӧ кадӧ керка пельӧссянь кыліс Пеклалӧн гӧлӧсыс: — Тэ тай, Миша, век сэні тронсвидзан?.. Ветлы лэбулӧ. Песъясыс гырысьӧсь Поткӧдлы. Он ӧд, небось прамӧясӧ вӧчӧй первойсяньыс, дыш позъяс (В. Юхнин)
дышпоз, дыш рунь / лентяй, ленивец (КРК) — Ок тэ, дыш пон!.. Тэ тадзи уджалан? Ме тэныд петкӧдла!.. Геня звирк чеччис кок вылӧ (Я. Рочев) — Дыш пон, регыд гач кизьтӧ воштан. Кушманов эськӧ эз жӧ дзик «дыш понйӧн» вӧв да (Н. Мальцев)
быдл. дышпоз, дыш рунь
эй. Кулӧмдін дышпоз, дыш рунь (юӧртіс А.Н. Рассыхаев)
быдл. лёка дыш морт, кк. дыш кизер рок (КРК) Лэдзисны Лёнятӧ гортас. Олыштіс дыш руньыд сиктын, а сэсся дзебасъясысь сёян чукӧртігмоз бӧр кайис турун пуктысьяс дорӧ (В. Попов)
дышпоз, дыш рунь / лентяй, ленивец (КРК) — Мыйла, дыш рутей, эновтчин вӧтлысьӧмсьыс? — ырыштчис сійӧ пон вылас (Е. Уляшев)
дышпоз — А коді колхозсӧ кисьтіс? Ы? Ме али мый?.. Ы? Радӧвӧй йӧз и кисьтісны! Дыш тӧрӧканъяс рӧзвалитісны! (В. Безносиков)
эй. Нэмдін дышпоз, дыш рунь (юӧртіс М.С. Мамонтова)
лёка дыш морт — Мишка! Но сё чудеса!.. Тэ тай век узян? Рӧзӧритель. Дышъяй... Вӧвъясыд, видзӧдтӧ, вердтӧмӧсь, юктавтӧмӧсь. Туруныд чир абу... (В. Юхнин)
эй. дышпоз, дыш рунь (юӧртіс А.П. Игнатов)
бӧръя, ворссьӧм морт / последний в игре, проигравший человек дьӧбӧ кольны (КРК) — Босьтчы, учитель, дьӧбӧ он во, — пиньсӧ жерйӧдліс кодкӧ мӧд (Я. Рочев) Сюсь йӧз деньгатӧ соддзӧн куралӧны. И тійӧ энӧ бӧбъялӧй, а то дьӧбӧ колянныд... (В. Безносиков)
мути, лёк пеж лов / дьявол, нечистая сила (КРК) — Вот дявӧлъяс! Кодарӧ мыкыйкӧкерӧ нин!... Ещӧ ӧти гираӧн — ӧтарас, мӧдарас. Качнитчис ӧтиыс, качнитчис мӧдыс (В. Юхнин)
лёк, мустӧм морт Ачыд барин да он куж Кыв джын шуны грездса йӧзлы... Мун син водзысь, дявӧлвуж! (И. Куратов)
лёк, мустӧм морт — Волан кӧ эськӧ?! — чургӧдіс пищальсӧ Виринея. — Кынӧмад и лэдза дявӧл ӧбледьлы, — и тачкис-октіс куроксӧ (Г. Юшков)
омӧлик дявӧл «Ӧвсьы, дявӧлшӧн» — кор дӧзми, Чирышті ме: мыжа йӧз ми, А ог серам вылӧ олӧ». Веськавны пӧ инӧ колӧ (И. Куратов)
эй. Помӧсдін кырсалысь айлов, кырсач
лёкӧдана морт А Ларӧыс ещӧ и пыксьӧ на: «Да ме тэнӧ, едрӧша вошӧс, дорын узьлыны велӧда!.. Понял?» (В. Безносиков)
ен тӧдтӧм, еретник, грекӧвӧйтчысь — Керала ен вильӧдысьясӧс! — ыршасис Гурей черӧн. — Сапйӧдла, да сы мында ті менсьым и босьтанныд талун! (Г. Юшков)
еретник — Ме петі верӧс сайӧ мам-батьсянь благӧслӧвитӧмӧн. Ен тӧдтӧмъяс, садьтӧ воштӧмныд! Гашкӧ, пырттӧм на дзолюкыс?! (А. Мишин)
быдл. 1) дӧзмӧдчысь морт, дӧзмӧдысь, лёк морт, видчанкыв 2) ёрччанкыв, вежӧртасыс ок сӧтана, ёлки-палки, чӧрт (горкыв) «А мый ме жуйвидза, еремакань, синва кисьта, регыд ӧд югдыны кутас», — пыркнитчис пызан дорын пукалысь Чипан Миш (А. Ульянов) Уска салдат. А том царевна дорас эн матыстчыв? Васька Мишӧ (ышловзьӧ). Эз сибӧд. Синъясыд пӧ тэнад, дядьӧ, гудырӧсь! Унтер. Казялӧма, ерӧмаканьыд! (Н. Дьяконов) — Но, ерӧмакань! — векни сьӧд синъяссӧ лап-лапкерис да чорзьӧдӧм кисӧ Артеевлы мыччис сійӧ (Я. Рочев)
ен тӧдтӧм морт, еретник — Енмыскӧд сёрнитӧны, йӧзлы правда висьталӧны... Еретиктун ли мый? — юала-кайта аслым моз (Н. Куратова)
быдл. ен тӧдтӧм морт, грекӧвӧйтчысь — Ӧні, сё мокасьӧй, быдсяма тшыкӧдчысьыс да еретникыс эм (А. Лыюров)
ен тӧдтӧм эньлов, грекӧвӧйтчысь ань — Ачыд адӧ веськалан, ёма! — пӧчӧлы воча карӧзтіс Данил. — Сё арӧс тыртан, а век йӧз вылӧ каттьысян! Еретнича. Ме тэнӧ воддзык на гуала! (А. Шебырев). Рытланьыс нин кыськӧ ыджыд мамыс тӧдмалӧма, мый сиктӧ волӧмаӧсь чиганъяс, да мӧдіс бурӧн корны Воваӧс лэччыны. — Да лок нин сёйышт. Тэнӧ, буракӧ, чиганъяс ылӧдлӧмаӧсь. Налӧн ӧд рӧдыс сэтшӧм: пӧръявны да курыштны. Ерӧмаканьяс (Е. Козлова)
дӧзмӧдчысь морт Ур-ра-а, мися, дай молодеч!.. Сідзкӧ тай, збыль жӧ вӧлӧма!.. Но и тэ, папӧ, молоток!.. Ак тэ, ерӧмакань-вакукань!.. Вед тайӧ «Москвич»! (В. Безносиков)
425ёма
1) ёма-баба, тун-ань / ведьма (КРК) 2) лёк, мустӧм ань — Кодлы шуӧма, пукты бӧр дозсӧ! — чилӧстіс самӧвар моз пузьӧм ныв. — Да тэ нӧ мый, йӧймин? — Матев паськыд морӧснас вевттьыштіс пызан вывсӧ — ёмаыд пӧ ещӧ и кисьтас! (И. Торопов) — Веськодь... тэ кодь ёмаыд! Кеж сэтысь, ачым пырта. — Ой! — тайкӧ бӧрддзас, шевгӧдас Ангелина кияссӧ (Г. Юшков)
лёк ань, ёма баба кодь (КК) КӦСЬТА. Ёма-баба вӧсна лимзавны кута?.. Матере!.. (Ӧгаш йылысь) (В. Безносиков)
мустӧм айморт, лёкӧдана айлов Катя (ёна пузьӧ). Тьпу! Ёма-баба пи! Кузьӧ рӧд! Мамтӧ сьылӧд, трасича чужӧм! (Нёбдінса Виттор)
лёк, мустӧм морт — Сійӧ и сулаліс, ёма рӧд. Моздорас нёньпом кага, а сійӧ посёлокӧ пышйӧ... зырсьыны, кырсасьны. Тайӧ мӧй мам? Гӧтыр? (Ю. Васютов)
лёк морт, пестысьысь КАРПОВНА. Ота лудік тэ, Володю, ёма тшӧть! (Ю. Васютов)
дӧзмӧдчысь морт видз. еремакань «Кырӧс пон моз век баба юбка горулӧ нырсӧ сюйӧ. Пекласӧ торкӧ и, гӧтырсӧ шогӧдӧ и. Ёрӧм акань жӧ эськӧ да, вирӧсь кукань», — ас кежас видчис Марин Пӧч (Ю. Васютов)
пеж сёрниа морт / сквернослов (КРК) Кодлӧн кутшӧм грек, сэтшӧм сэні и сотчӧмыс: ябедникъяс сотчӧны кывйӧд ӧшӧдчӧмӧн, морт виысьяс — сир биа пӧртйын пусьӧны; йӧктысьяс — кокӧд ӧшӧдчӧмӧн; ёрччысьяс — увлань юрӧн (Нёбдінса Виттор)
лёк, мустӧм морт Ӧльӧш (гыжъялӧ балябӧжсӧ). Бӧбйӧдліс, Васькаыд!.. Ёсь синма дявӧл! Часлы, сюрлан тэ меным!.. (Н. Белых)
норасьысь, низгысь морт / жалобщик (КРК)
кокни вежӧра морт — Ме сылысь, жбырганлысь, юр вемсӧ тӧлӧда! — дульнас резіс Тикӧн cёрниас [Лиля ныв йывсьыс] (В. Безносиков)
сирасьысь, лясысь, дойдалысь морт Мӧд луннас директор кабинетӧ пырис (кыдзи лысьтіс?) этійӧ желльыс, Шмонев (Л. Огнев)
сирасьысь, лясысь, дойдалысь морт — Бур, мый ёртӧ кодлыкӧ эскан на. Та вӧсна и ме доръя тэнӧ, желльӧсь сартас, — лабутнӧя лӧньӧдіс Кузь Ёгорӧс Паш Вась (А. Ульянов)
сирасьысь, лясысь, дойдалысь морт МИКАЙЛӦ. Сэтшӧм тэ желля морт, ерӧмакань! Тэ, Иван, Ӧгрӧнад менсьым гӧтырӧс эн шу (А. Шебырев)
сирасьысь, дойдалысь морт МИКАЙЛӦ. Быд кывйӧ эн кутчысь. Жельнӧг! (А. Шебырев)
диал. зырымбедь / пацан, карапуз (КРК) — Ковмас кӧ, згӧвӧрнысӧ чинтам!.. Ми найӧс, жиганъясӧс, вайӧдам местаӧ!.. (В. Безносиков)
скр. Выльгорт надз, скуп морт (юӧртіс О. Степанова)
1) вильышпоз / шалун 2) пиньӧ пырысь, сирасьысь морт / придирчивый, задиристый (КРК) А Ёгорӧс Лымва корӧ. Юыс гажтӧмтчӧ. Ас дінас корӧ. Медводз — бурджыкъяссӧ, шаньджыкъяссӧ, небыдджыкъяссӧ... Полӧ ярскӧбъясысь, жлечьясысь, мыр чужъялысьясысь, вӧр-васӧ урӧстысьясысь (А. Шебырев) Толя, ичӧтджык вокыс, быдмис, лоис гажа, жлеч зонмӧн (Е. Холопова)
быдл. надз, скуп, жыдитчысь морт
жыд, надз морт / скупец, скряга, жмот, скупердяй (КРК) — Дед, тэ тай жмитун вӧлӧмыд! 30 кӧпейкаа билетысь пыксян? Но и но! (В. Безносиков)
жыд, надз морт / скупец, скряга, жмот (КРК) Гӧрӧм-кӧдзӧм оз коль бӧрӧ, Могмас кык ён мог, — Кыкнанныс зэв жмитчысь, Тулысыд оз виччысь (Нёбдінса Виттор)
надз, скуп, жыдитчысь морт Лыюровыд некор на эз чотлы, сійӧ та туйын молодеч! Абу мукӧдъяс кодь жмот! — ӧти визувын сьылісны кыкнанныс (И. Ногиев)
тадзи нимтӧны сэтшӧм мортсӧ, кодлы и коньӧрсӧ шуны некытчӧ / так называют человека, которого и жалким-то не назовешь (КРК) Зэв кузь на, вӧлӧм, кокыд ӧксы пилӧн, Да регыд, жокльӧ, нюжӧдан тэ кыстӧ (Г. Юшков)
дзирня / непоседа, егоза (КРК)
сш. Чуклӧм пинькырӧс, лёк вома морт
тӧдчытӧм, туйтӧм морт ОТЕЦ СЕРАПИМ. Ме, Ульян другӧ, и кувлі, и бӧр ловзи, и... Верман ӧмӧй лӧня куйлыны сэні, кор кылан, мый вӧчсьӧ Чужан му вылын! Кор быд сикас жуг-жагыс жуӧмӧн жуӧ быд пельӧсын, олӧмсӧ пазӧдӧны (А. Ларев)
пылльысь жугӧдалысь морт / разрушитель (КРК) — Кысь, мися, жугӧдысь кодь и эм да (И. Торопов)