сивый
Мылам эн шерге тиде поро мланде да эркын йортышо кӧк алаша (В.К.)
послушный, покладистый, уступчивый (ММ)
Кӧндам рвезе. Кӧндам пашаеҥ.
убедить, уговорить
Погынышо-влакым кӧндараш. Пашаш лекташ кӧндараш.
кӧндарен йодаш убедительно просить
Ватыжым кӧндарен ыш сеҥе. Тудо ӱдырым унала пураш кӧндарен керте. Кӧндара, мутлан, М. Казаковын… тений лукташ ямдылыме сборникыштыже мурпашажын тӱрлӧ могыр дене ойыртемалтмыже (В.К.)
вынуждать, заставить согласиться
Мый тудым тидым ышташ кӧнештарем. Ты пашаш пураш пелашемым кугу пашадар кӧнештарен (Онч.)
чаша
Чытыш кӧрагаже темын.
зависть
Кӧран лектеш. Кӧран айдемым локтылеш. Кӧран нулта еҥым.
завистливость
Еҥ шинчаште порылыкым кычалман, кӧранчыкым огыл (МЭ). Куан йыр пӧрдшӧ курныж ‒ шем кӧранчык: вес рвезе тольо (В.К.)
ливер, потроха анат.
Кӧргарвер дене ыштыме когыльо. Кӧргарвер шӱр.
воображение
Артистын кӧргужмашыже сай лийшаш.
дух, внутренняя моральная сила; энергия
Тудын кӧргывийже кугу. Таза капыште ‒ таза кӧргывий. Кажне айдеме кӧргыштӧ кугу кӧргывий уло. Кумыл нӧлтеш, илыме шуэш, кӧргывий овара.
страсть, пыл, азарт, темперамент
Мондаш лийдыме пиал авалтен ‒ тиде кӧргыдул (Онч.)
двигатель внутреннего сгорания
подсознание
Айдемын кӧргышамже ӧрыктарыше вийым ашна.
интуиция
Вуйлатыше-влакын кӧргышижмашышт нерген шымлыше оҥай материалым чумырен (МЭ)
чутье; инстинкт (РМС)
Пийын кӧргышижыкше пеш пӱсӧ.
внутренние органы (человека, животных) анат.
возблагодарить
Лектын кайыме годым тыгак ыштыман, тул да кӱртньӧ йӱк дене кӧрден кодыман. Кече почеш кум гана кӧрда (Онч.)
ореол, сияние
Кече кӧржым чиен. Чап кӧржым ӱмбакыже сакен, кӱчык ӱмыржым илен эртарен.
личность юр.
Тиде еҥын кӧулмыкшым пален налаш кӱлеш.
формулировать, выражать
Шонымашым краклаш (М.Ш.)
прич. от кракмаллаш
Павел Власов кракмаллыме тувырым чияш тӱҥалын (ЙК)
возвышение
Крачыш кӱзаш. Тиде крач гыч мӱндыркӧ коеш.
брод
Тыште куакш уло, эҥерым вончаш имне денат лиеш.
гребок
Пушызо шуэрак куалтыш дене пыкше удыра.
отрада; отрадный
Йоча-влак мемнан куандарчыкна улыт. Аван куандарчыкше ‒ икшыве. Куандарчык увер.
торжествовать, ликовать
Сеҥымаш дене куанланаш. Калык куанлана.
торжествующий, ликующий
Куанле шӱм дене вашлиям. Муреныт нунат, куанле кумылыштым шареныт (А.Арс.)
удовольствие, услада
Шокшо мончаште куэ выньык дене перкален шинчаш ‒ кугу куанчык. Могай куанчык пӱртӱс лоҥгаште яндар юж дене шӱлен кошташ.
становиться сильным, обрастать мощью
Пашат дене сылнешт куатаҥ (элем) (В.К.). Иеш кумылаҥын, иеш куатаҥын, шырча курыкла толкынлам сӱмырен (В.К.)
бутон бот.
Пеледыш кувыл.
величественный
Кугалге панораме. Кугалге сӱрет. Чавайнлан шогалтыме кугалге шарныктыш.
прародина
Финн-угор-влакын кугезыверышт Урал вес велне лийын, маныт.
увеличить, укрупнить
Тиде фотом кугемдыкташ кӱлеш. Возымым кугемдыкташ, пеш тыгыдын возымо, лудашат ок лий. Ик жапыште районым, колхоз-влакым кугемдыкташ толашышт.
рост, прирост, возрастание
Пашадар кугемдыш. Пашаште нимогай кугемдышат ок кой. Шӧр лӱштымаште кугемдыш уло.
величавый
Кугешке Юл эҥерна куатле вӱдоражым кас тымыкыште шыман волта.
величать (РМС)
Тендам кузе кугешлаш?
возвышать, облагораживать
Шкенжым шке кугештарен тунемаш тӱҥалеш гын веле, марий калык сай, ласка илышым ужеш (С.Ч.)
возвышенный, благородный
Кугештарыме шижмаш. Кугештарыме айдеме.
гордость
Мемнан кугештышна ‒ чодырана. Лӱмлӧ еҥ-влак калыкын кугештышыже улыт.
господь
Молан мыйым «Кугоза, Кугоза» маныда, а, мом кӱштем, огыда ыште? (ЛПУ)
высокомерность, надменность, спесивость
Кугу калык семын кугувера койышым кучаш тӧчен коштман огыл дыр (Пӱр.)
самомнительный, самолюбивый
Лавруш пеш кугуверан еҥ улеш, тудым вуйлатышылан шогалташ ок лий.
величина, размер
Мылам келша шӱмбел элнан чеверже, олан кугулык, ялын пеледмаш (В.К.)
повзрослеть
Мыят ялт йочажак омыл ыле тунам, кок ий наре школыштат ышташ тӧчен онченам, мыняр-гынат кугыеҥештынам улмаш дыр (Онч.)
О сайте
Инструкция