брод
Тыште куакш уло, эҥерым вончаш имне денат лиеш.
гребок
Пушызо шуэрак куалтыш дене пыкше удыра.
отрада; отрадный
Йоча-влак мемнан куандарчыкна улыт. Аван куандарчыкше ‒ икшыве. Куандарчык увер.
торжествовать, ликовать
Сеҥымаш дене куанланаш. Калык куанлана.
торжествующий, ликующий
Куанле шӱм дене вашлиям. Муреныт нунат, куанле кумылыштым шареныт (А.Арс.)
удовольствие, услада
Шокшо мончаште куэ выньык дене перкален шинчаш ‒ кугу куанчык. Могай куанчык пӱртӱс лоҥгаште яндар юж дене шӱлен кошташ.
становиться сильным, обрастать мощью
Пашат дене сылнешт куатаҥ (элем) (В.К.). Иеш кумылаҥын, иеш куатаҥын, шырча курыкла толкынлам сӱмырен (В.К.)
бутон бот.
Пеледыш кувыл.
величественный
Кугалге панораме. Кугалге сӱрет. Чавайнлан шогалтыме кугалге шарныктыш.
прародина
Финн-угор-влакын кугезыверышт Урал вес велне лийын, маныт.
увеличить, укрупнить
Тиде фотом кугемдыкташ кӱлеш. Возымым кугемдыкташ, пеш тыгыдын возымо, лудашат ок лий. Ик жапыште районым, колхоз-влакым кугемдыкташ толашышт.
рост, прирост, возрастание
Пашадар кугемдыш. Пашаште нимогай кугемдышат ок кой. Шӧр лӱштымаште кугемдыш уло.
величавый
Кугешке Юл эҥерна куатле вӱдоражым кас тымыкыште шыман волта.
величать (РМС)
Тендам кузе кугешлаш?
возвышать, облагораживать
Шкенжым шке кугештарен тунемаш тӱҥалеш гын веле, марий калык сай, ласка илышым ужеш (С.Ч.)
возвышенный, благородный
Кугештарыме шижмаш. Кугештарыме айдеме.
гордость
Мемнан кугештышна ‒ чодырана. Лӱмлӧ еҥ-влак калыкын кугештышыже улыт.
господь
Молан мыйым «Кугоза, Кугоза» маныда, а, мом кӱштем, огыда ыште? (ЛПУ)
высокомерность, надменность, спесивость
Кугу калык семын кугувера койышым кучаш тӧчен коштман огыл дыр (Пӱр.)
самомнительный, самолюбивый
Лавруш пеш кугуверан еҥ улеш, тудым вуйлатышылан шогалташ ок лий.
величина, размер
Мылам келша шӱмбел элнан чеверже, олан кугулык, ялын пеледмаш (В.К.)
повзрослеть
Мыят ялт йочажак омыл ыле тунам, кок ий наре школыштат ышташ тӧчен онченам, мыняр-гынат кугыеҥештынам улмаш дыр (Онч.)
царствовать
Тиберий кесар латвизымше ий кугыжаланен (ЛПУ)
государственность
1920 ийыште марий калык кугыжанлыкым налын.
придворный
Кугыжансуртысо еҥ. Кугыжансуртысо илыш.
межгосударственный
Кугыжанышкокласе кыл.
царевна
Марийын йӱлаже тугай: кажне деч тасма, оръеҥ ‒ кугыжанӱдыр (В.К.)
объёмистый
Кугыйоҥгытан пашам ыштыме. Кугыйоҥгытан ате. Ӱстембалне кугыйоҥгытан книга кия.
заведующий
Пӧлка кугылалтыше.
извиваться, виться, змеиться
Чодыра покшелне корно кишкыла кугыргылеш.
Ⅰ
размер
Кемын кугытшо. Пальто кугытшо дене келшен ок тол.
Ⅱ
величина
Налогын кугытшо. Пашадарын кугытшо.
обиталище, жилье
Кудем уке, паша уке, кузе илаш вара?
кое-кто, некоторый
Марий кокла гыч кудо-тидыже ондакат Болгарийыште лийын (В.П.)
обитать
Марий-влак ожно чодыра лоҥгаште кудыланеныт.
домашний
Тудо кудычо айдеме, эре мӧҥгыштыжӧ шинча.
сверчок
Чотрак ӧндалын, шинчажым сема гын, кудышырчык йӱкат мондалтеш (Ф.И.)
високосный год
Кужемдыме ий ныл ий гыч лиеш.
дол, долина
Какшан кужышто шудо сайын шочеш.
долгосрочный, длительный
Кужугутышан командировко гыч ты роман дене отчётым ыштышаш улам (Ю.Г.)
1) длительность линг.
Йӱкын кужыкшо.
2) долгота геогр.
Ме 45 градус эрвел кужык, 58 градус йӱдвел лопкыт гутлаште илена.
приданое
Оръеҥ кузык шотеш презым конден.
вздор, абсурд, бредни
Писательын демагог семын куктежмутшо гыч икмыняр примерым ончыктем (МЭ)
путаница
Тиде куктынзык пашам аклаш самырык судьялан ӱшанышт (МЭ)
куковать
Мыйым ушкалет поэзий деке, кукулет тӧрза воктен вучен (В.К.)
суша
Южо элын кукшыверже вӱдшӧ деч шагалрак.
сухощавый
Кукшындий айдеме. Кукшындий шӱргывылышан еҥ.
О сайте
Инструкция