сыпь красная; аллергические высыпания на коже мед.
Тулйора лиеш кийыме мӧҥгӧ кидыште, могырышто, лӱгышташ тӱҥалеш (Ӧ.Б.)
втулка
Орва тулка. Орва тулкажым кӱртньӧ дене ыштыме.
огненный столб
Вот волгенчын тулмеҥге эҥерым луга (В.К.)
валежник, участок с поваленными деревьями
Мардеж тулым ыштен, чыла кожлам йӧрен. Йӧрымӧ кожлажым туло маныт. Тулышто эҥыж шочеш (Ӧ.Б.)
Ⅰ
очаг, костёр (на мольбище)
Кӱсотышто чылаже индеш тулолмым ылыжтеныт (МЭ). Кай теве тудо тулолмо деке, Ошкече Юмылан тушто пуат (Д.О.)
Ⅱ
кострище, пепелище
Археолог акрет годсо тулолмым муын. Лач муын тулолмышто шӱч моклакам (В.К.)
светоловушка
Йӱд эше волгыдо, сандене тулоптыш лывым шке велкыже пешыжак ок савыре (МЭ)
тепловоз
Тулорва, вагон-влакым иган комбыла вӱдалтен, станций гыч лекте.
пламя
Тулоргажыш йӱштӧ вӱдым оптале, укшер орам кок веке тайыш (Онч.)
красная лисица
Тулрывыж марий деке толеш, пеш волгалтын (Ӧ.Б.)
отблеск, зарево
Пычкемыш кавадӱрыштӧ тулсавыш койын-койын колта. Йылт да йолт пера тулсавыш, пуйто, волгалтен, чурийжым кычалеш (В.К.). Ӱмырашлык да волгенчыла йымыктарен йӧрышӧ тулсавыш (В.К.)
пламя
Немыч штаб-осалым авалтен тулсалым (В.К.)
сварка
Пидалт шуэш кӱварын вурс прошмаже, тулургыш кӱртньӧ ластыкым урга (В.К.)
вдова
Тулыквате нигӧм ок колышт, тулыквате чытен мошта (В.К.)
электричество, свет
Шонымем яндар ыле ‒ ялышкем тулэҥерым кондаш (Э.А.). Изи ял воктене тулэҥер меҥге-влакым вурс патырла кодышт шогалтыл (В.К.)
скандал, дебош
Кушто Тима, тушто тума. Миклай пурен шогалынат ыш шу, тумам тарватыш.
буря
Тумамардеж тарвана. Тумамардеж толеш, пычкемыш, пуракан, южгата лиеш (Ӧ.Б.)
саженец дуба
Тумиге шочеш тумо вож воктене, изи тумо (Ӧ.Б.)
привычка
Тамак шупшаш тунеммыкем уке.
расписание занятий
У семестрлан тунеммыратым шукертак сакыме.
образованный
Тунемше еҥ.
кугун тунемше высокообразованный
Тунемше еҥ-влак мыланна кызыт поснак кӱлыт.
навык
Пашам ышташ туныкем уло. Лудмо тунык. Машинам виктарыме тунык. Вес йылме дене возымо диссертацийым аклаш рецензийым возен моштымо тунык деч посна эше лингвистике эрудиций лийман (Пӱр.)
нравоучение, поучение, назидание
Мемнан ик туныктышына туныктеммутым ойлаш пеш йӧрата ыле. Туныктеммутым колышташ кӧ йӧрата?
наставление
Тунемаш кайымем деч ончыч ачам мылам чапле гына туныктымойым ойлен колтыш.
1) образование (совокупность знаний)
Туныктыш министерстве. Калык туныктыш. Кӱшыл туныктыш. Мыйын изам кыдалаш туныктышым веле налын кертын.
2) мораль, назидание
Мучашдыме туныктышыж дене йыгыжтарен пытарен.
вспять, назад
Полмезе тушманым тупе покто (Кум.м.)
противиться, упорствовать, делать что-л. наоборот
Мом тупеланет, ыште тудым, мом кӱштат. Тудо эре тупелана, ойым ялт огеш колышт.
складываться наоборот, шиворот-навыворот
Иктын илышшот тӧр кая, весын тупелаҥеш (МЭ)
абсурд
Тый ала-мо тупешонышым веле куктышташ тӱҥальыч.
ложбинка на спине
А тупкоремыште пӱжвӱд утыр ташла (И.К.)
рюкзак
Чемоданжым шынден, тупмешакшым волтыш (А.Арс.)
перевернуть, повернуть противоположной стороной, поставить спиной
Ом тупыньло кӱзгем оҥ вием улмо годым, ом кӧгӧнлӧ мыят чон капкам (Ф.И.)
тишина
Йырваш тур, ик йӱкат нигушто ок шокто.
направление, направленность
Туравеллык мемнан икте ‒ шочмо йылмын яндарлыкше верч кучедалаш. Марий йылмым шымлымаште у туравеллык лектын.
полдень
Лач турагечывалым мый чодыра тӱрыш толын шуым.
путь прямой
Тый, турагорным муын, пиал деке толын лектам, шонышыч (Ф.М.)
прямота, прямолинейность
Тудын тыматле койышыжым, туралыкшым моктат (Онч.)
выпрямить
Вӱдшат тугак ик сер гыч весыш ловыкталтеш ‒ йогынжым нимынярат турамден огыл (А.Ф.)
Ⅰ
целиться, попасть в цель
Пычалемым мишеньыш тураштарышым. Лӱен колтышымат, иканаште луаныш тураштарышым.
Ⅱ
застать
Изамым мӧҥгыштыжӧ тураштараш йӧсӧ.
беспокойство, тревога; беспокойный, тревожный; хлопоты
Тургыж паша. Тургыж чонан еҥ. Шӱмыштем ала-могай тургыжым шижам. Тачысе кече пӱтынек тургыжеш эртыш. Сӱан годым пеш тургыж (Ӧ.Б.)
массировать
Тупым туржаш. Йолым туржаш.
массаж
Шылыжем коршта, туржыкым ыштыкташ верештеш.
быть массажируемым кем-л.
Тупетым туржыкташ кӱлеш, уке гын корштымым ок чарне.
успокоиться
Валерий, пӧртылын, паркеш турлыш, теҥгылыш шинче (М.К.). Роҥго школым пытарышымат, турлышым (Ю.Г.)
успокоение, спокойствие
Кумалтыш калык коклаште татулыкым, турлыкым, чон тыныслыкым шараш полша (Онч.)
сокращение, уменьшение
Корно туртыклан муро сай.
сжимать, сокращать
Жапым туртыкташ. Числам туртыкташ. Корным муро дене туртыкташ (Ш.О.)
сократиться, сжаться
Муш кандыра туртыналтын. Вургем туртыналтын. Кумыж туртыналтын (Ӧ.Б.)
тлеть
Коҥгаште кок комыля иканаште шагалже годым йӱлен пыта: вияш лончанже ондакрак тулшолыш савырна, а укшанже, кодешат, туршын кия (Ф.М.)
Ⅰ
направить (ММ)
Шинчам тусараш. Ончалтышым тусараш. Ойым тусараш.
таҥастаре: савыралаш
Ⅱ
определить, распознать (ММ); расследовать, выяснить
Олыкысо имньым тусарен ончем: ала тыйын, ала огыл. Ты пашам тусарен налаш кӱлеш, тушто ала-можо туге огыл.
тусклый
Мален помыжалтше ял тусло тулан, кылмыше окнашинчаже дене пелесокырла уремым онча (Ф.М.)
О сайте
Инструкция