царствовать
Тиберий кесар латвизымше ий кугыжаланен (ЛПУ)
государственность
1920 ийыште марий калык кугыжанлыкым налын.
придворный
Кугыжансуртысо еҥ. Кугыжансуртысо илыш.
межгосударственный
Кугыжанышкокласе кыл.
царевна
Марийын йӱлаже тугай: кажне деч тасма, оръеҥ ‒ кугыжанӱдыр (В.К.)
объёмистый
Кугыйоҥгытан пашам ыштыме. Кугыйоҥгытан ате. Ӱстембалне кугыйоҥгытан книга кия.
заведующий
Пӧлка кугылалтыше.
извиваться, виться, змеиться
Чодыра покшелне корно кишкыла кугыргылеш.
Ⅰ
размер
Кемын кугытшо. Пальто кугытшо дене келшен ок тол.
Ⅱ
величина
Налогын кугытшо. Пашадарын кугытшо.
обиталище, жилье
Кудем уке, паша уке, кузе илаш вара?
кое-кто, некоторый
Марий кокла гыч кудо-тидыже ондакат Болгарийыште лийын (В.П.)
обитать
Марий-влак ожно чодыра лоҥгаште кудыланеныт.
домашний
Тудо кудычо айдеме, эре мӧҥгыштыжӧ шинча.
сверчок
Чотрак ӧндалын, шинчажым сема гын, кудышырчык йӱкат мондалтеш (Ф.И.)
високосный год
Кужемдыме ий ныл ий гыч лиеш.
дол, долина
Какшан кужышто шудо сайын шочеш.
долгосрочный, длительный
Кужугутышан командировко гыч ты роман дене отчётым ыштышаш улам (Ю.Г.)
1) длительность линг.
Йӱкын кужыкшо.
2) долгота геогр.
Ме 45 градус эрвел кужык, 58 градус йӱдвел лопкыт гутлаште илена.
приданое
Оръеҥ кузык шотеш презым конден.
вздор, абсурд, бредни
Писательын демагог семын куктежмутшо гыч икмыняр примерым ончыктем (МЭ)
путаница
Тиде куктынзык пашам аклаш самырык судьялан ӱшанышт (МЭ)
куковать
Мыйым ушкалет поэзий деке, кукулет тӧрза воктен вучен (В.К.)
суша
Южо элын кукшыверже вӱдшӧ деч шагалрак.
сухощавый
Кукшындий айдеме. Кукшындий шӱргывылышан еҥ.
рабовладение
Мемнан жапыштат южо вере кулгучем койыш уке-уке да койын колта.
рабовладельческое общество
раболепствовать, холуйничать
Мый ик еҥым палем, тудо тӧра-влак ончылно кулланаш пеш йӧрата. Саде еҥым кочкаш ит пукшо, кулланаш лийже.
подневольный
Мо трактор? Кулло деч кулло трактор. Колтеныт ‒ розмитлен кышкен (В.К.)
рабство
Шот деч посна ончыкылыкым ойлымаш калыкым куллыкышто кучымо гане куча (МК)
рабовладелец
Ожно айдемын пӱрымашыже пӱтынек кулозан кидыште лийын.
окультурить, приобщить к культуре, цивилизовать
Калыкым культураҥдаш. Кушкылым культураҥдаш. Пасум культураҥдаш.
1) слащавый, приторный
Кульым ойжым колыштмет ок шу, шыде веле лектеш.
2) слащавость, приторность
Мый тиде лекцийым пеш колыштнем ыле, но лекторын ойлымаштыже кульымжо пеш йыгыжтара.
боготворить, поклоняться
Кумалаш ӱдырамашлан. Кумалаш артистлан, шанчызылан. Кумалаш поэтлан, композиторлан. Кумалаш уло марий калыклан.
храм
Вознесен кумалгудо. Университет ‒ шанче кумалгудо.
молитва (языческая)
Тений марий кумалтышмут книга лектын. Марий кумалтышмутын йылмыже моткоч лывырге, йытыра.
жертвенник; стол для жертвоприношений
Ной кӱ дене кумалшагым ыштен (БЛ). Онапу ончылан кумалшагым ямдылышт.
широкоизвестный
Кумданвалыме шанчызе.
треугольник
Вияш лукан кумлукаш. Икгай ӧрдыжан кумлукаш.
сдирать кору (дерева)
Пушеҥгым кумыжаш. Куэм кумыжаш.
1) обшивать берестой
Меҥгым кумыж дене кумыжлаш.
2) вить верёвку в три слоя
Кандырам кумыжлен пунем (кумшо пачашыжым) (Ӧ.Б.)
таҥастаре: кумыте пунаш
разрушить, развалить
Элым кумыкташ. Озанлыкым кумыкташ. Илышым кумыкташ. У демократ-влак ялозанлыкым чыла кумыктышт.
воодушевляющий
Музыкын кумылаҥдарыше вийжым чонгӧргем дене шижаш тӱҥальым (Пӱр.)
поощрять, вознаграждать
Сумкам йомдарыме. Мушо еҥым кумылаҥдем (ШВ)
предрасположенность
Вуйлатышыштын мемнан деке ала-могай кумылаҥдыкше ыле.
поощрение, стимулирование
Сай пашалан кумылаҥдыш лиеш.
щедрость (души)
Кумылдарже сарзын тӱргоч йонча.
щедрый
Воронцов ‒ кумылдаран айдеме. Кумылдаран шкевелчына кумылдаран кидше дене шочмо ялжылан чапле клубым пӧлеклыш.
доброжелательный, дружелюбный
Кумылешке айдеме улеш мыйын пошкудем Пекеш.
приятный, отрадный; приятно, отрадно
Кумылло вашлиймаш. Кумылло кончыш. Кумылло увер. Кумылло тӱжвал тӱс. Сылнысем кумылло пашашке виктарен колта (Пӱр.)
благосклонность, благорасположение
Вуйлатыше мемнан ойналан кумыллыкшым ончыктыш.
О сайте
Инструкция