вечный, извечный
Марий калыкын курымашле шонымашыже ‒ шке эрыкше дене илаш. Курымашле шарнымаш элнам аралыше-влаклан! Чодыралан посна ой-шомак кӱлеш, шкеж гаяк курымашле, йоҥгата (Ю.Г.)
вечный двигатель
Тудо эреак пӧрдшӧ еҥ, курымашле двигатель гай, манаш лиеш (МЭ)
увековечить
С. Чавайнын лӱмжым чапле шарныктыш дене Йошкар-Олаште курымаҥденыт.
вековать, существовать
Тыге кечын-кечын илышым курымлена (А.И.). Йошкар-Ола вияҥ шога курымлен кундемын тӱҥ вержым ‒ Элнет ден Эрвелым ушен (Ф.И.)
летопись
Руш курымсерышлаште марий нерген шуко возымо.
летописец
Г. Айплатовым тачысе марий курымсерышчат манаш лиеш (МЭ)
недвижимое имущество
Тудын ӱдыржӧ кусаралтдыме погым ужалыме пӧлкаште ышта.
перевод
Финн йылме гыч кусартыш. Чапле кусартыш.
продолжительность, долгота
Кечын кутшо кеҥежым 17 шагатымат эрта. Канышын кутшо ик тылзе.
потомство
Мом ме кодена шкенан кут-кутышналан?
проститутка, куртизанка
Мемнан олаштат тыгай кутанче-влак кас еда кӱтӱ дене перныл коштыт (Онч.)
кутник, широкая лавка у дверей
Кутньыкышто ожно маленыт.
Ⅰ
протяжение, длина
Эҥер кутык. Радиотолкын кутык. Ужгажым кутыкшо дене висен ончо. Оҥам кутыкшо дене висен пӱч.
Ⅱ
продольный
Кутык пӱчкыш. Кутык пӱчмӧ вынер. Кутык пила.
продольный
Кутынь пӱчкыш. Кутынь ургыш.
разговор, разговаривание
Уна-влак дене эркын кутырасыме годым авай шымлен налын (Онч.)
разговорник
Марла-рушла кутыртык.
говор линг.
Морко-Шернур кутыртыш. Юлдӱр кутыртыш. Марий йылмыште 22 кутыртышым ончыктат.
словоохотливый
Семон шольым изиж годым моткоч кутырчык рвезе ыле. Рвезе кутырчык лийын. Його ‒ ситартышлан (К.К.)
балагур
Мемнан коклаште ик рвезе моткоч кутырызо ыле.
разговорчивый
Кочамын шольыжо пеш кутырыман еҥ улмаш. Мый кутырыман омыл.
Ⅰ
власть
Совет кучем. Верысе кучем.
Ⅱ
держава
Алте кучем. Россий кучем.
властелин, властитель; руководство
Кугу шонымаш-влакын кучемвуйышт. Илыш нерген кутырен шинчылтмашым кучемвуйышто мо ышталт шогымо вашталтыш (Ю.Г.)
арест (ММ)
Кучыкыш верештат ‒ утлаш йӧсӧ. Осал пашам ыштымылан кару ‒ кучык.
вручить
Орденым кучыкташ. Чапкагазым кучыкташ. Оксадарым кучыкташ.
владычество
Тый дечет кугурак кучышвиян мый веле лиям (БЛ)
разрыв (в одежде, бумаге, в материалах, что можно разорвать)
подросток
Кушкылдык пагыт ‒ айдемын илышыштыже эн лӱдыкшӧ йыжыҥ. Кодынна ме гына ‒ йоча ден кушкылдык-влак.
растениеводство
Кушкыллончыш ‒ ялозанлык шанчын ик ужашыже.
растительное масло
Кевытыште ик кленча кушкылӱйым нальым. Кочкыш радамыште кушкылӱй лач тенданлык (МЭ)
пляска
Калык куштык. Марий куштыкым кушташ.
Ⅰ
льгота
Ветеран-влаклан куштыл уло.
Ⅱ
послабление
Тылат куштылым ыштат.
лёгкость
Но коклан тыгай тыглайлык да куштылгылык вес мучашыже дене лупшал кертеш (В.К.)
компост
Куштырадерысым шавет гын, пакчасаска сай шочеш.
гребец
Куышо кидшым луштарыш, пушкольмыжым пушсалыш пыштыш.
берёзовый сок
Теҥгече чодыраште куэвӱдым йоктарышна.
плёнка тонкая на коре берёзы
Куэлыге вичкыж чора гане (Ӧ.Б.)
ткань
Меж куэм. Порсын куэм.
мостовик, мостостроитель
Кӱварзе-влак пашам сайын ыштат (МЭ). Стахановец-кӱварзе курыкмарий патыр Марк Кондратьев деч тӱҥалын (МЭ)
соединить, связать (мостом)
Йошкар-Ола кӱварлен Какшанын кок сержым (Ф.И.). Йылмыже дене тудо теҥызым кӱварла.
половик, дорожка
Чыла лавыран вургемым, окна, пырдыж-влакым, кӱваршартышым, эсогыл шӱчан кӧршӧк кучымо шовычым мушкын (Ф.И.)
праща
Саде-шамычым (тушманым) кӱгерем дене кырен сеҥен (Ю.Г.)
мощёная дорога
Эше шукерте огыл гына Шернур марте лакылан кӱгорно веле ыле, таче тыште тасма гай шуйналтше тӧр асфальт.
утёс
Юлдӱрыштӧ уло ик кӱгурык, регенче дене тудо йыр вӱдылалтын.
вышина
Кӱгышыштӧ чоҥешташ. Кӱгыш гыч мӱндыркӧ коеш.
могущество, всемогущество
Марш кӱдырат деч виян аза малтыме муро (В.К.)
могучий, всемогущий, всесильный, величественный
Кӱдыратле чап. Кӱдыратле рашкалтыш. Кӱдыратле музык. Эй, шошо кӱдырчӧ, таче от керт кӱдыртен гын, ит вожыл: таче мемнан мурына тый дечет кӱдыратле тугат (В.К.)
торжественно-звонкий
Кенета колонно вуйышто оркестр кӱдыратле-йоҥгата маршым йоҥгалтарен колтыш (Пӱр.)
опасность, угроза
Таче кече пеш пелта, кӱдырчӧ-волгенчым вучо.
наблюдение (ММ), слежение
Кӱдыш пагыт толын шуынат, эр кынелын, чодыраш лектын каен.
утолщение; утолщённый
Пырдыж кӱжгемеш ишкым перен шындышым. Вӱргорнышто кӱжгем вер шочын.
О сайте
Инструкция