терминов: 5238
страница 49 из 105
болван, глупец
    Полман рвезе кӱм кышкылтеш да мо да, чарет ‒ ок колышт (Ӧ.Б.)
смелый, решительный
    Полмезырак лиям гын, илышемат куштылгырак лиеш ыле дыр (ММ)
1) расхрабриться, осмелеть
    Рвезе полмеземеш ‒ пӱсемеш, кугурак лиеш, лӱдаш ок тӱҥал (Ӧ.Б.)
2) становиться ловким, шустрым
    Ватым шелын пуэм гын, полмеземеш ‒ пеш писемеш, пеш ышташ тӱҥалеш сомылым (Ӧ.Б.)
озорничать, шалить, проказничать
    Кугу паша нерген кутырымо годым авторын йылмыже вестӱрлемеш… лыве гай чувар шомак-влак йомыт, ой-влак серыш вочшо кӧргӧ виян йогынла ласкан, утыждене шаулыде, полмезыланыде йогат (В.К.)
решительность, смелость
    Улыжат кандаш корно веле, но могай чатка да кошартыме шонымаш, чолга веселалык да рвезе полмезылык (В.К.)
смело, дерзновенно
    Йӧратем шонаш полмезын (В.К.)
1) поддержка, содействие
    Полшыкым пуаш. Самырык-влаклан полшык лийшаш.
2) справочник
    Марла возышылан полшык. Чын возымо шотышто полшык.
просыпание, пробуждение
    Йӱдвошт помыжык дене толашыш, сайын мален ыш керт.
полюбовник
    Машина улмаште имнет керек, ит код помыштаҥ деч нерен (В.К.)
опалённый
    Ошеммешке поньыжалтше кеҥеж кечыжат туйо шинчажым чотрак веле каралта (И.К.)
грибник
    Поҥгызо-влак чодырам теменыт.
дождь грибной
    Адакат поҥгыйӱр выжгыкта (Онч.)
Евангелие
    Лукан поруверже. Юмын эрге Исус Кристос нерген Порувер тыге тӱҥалеш (ЛПУ)
провал (процесс)
    Шукерте ожно тиде верыште мланде порволымаш лийын.
пропасть
    Мемнан ден тендан коклаште пеш кугу поргем шуйнен возын (ЛПУ)
кокон
    Мый ужынам: шке аваштын ончыкылык тукымжо, мунчымо муно, тыгак личинке ден порсынгудо верч нуно (кутко-влак) моткоч тыршат (МЭ)
ублажать
    Мурызын йӱкшӧ ок сигыре, пылышчорам ок кушкед, а кумылым веле порсынла (Ф.И.)
стать войлочным
    Шийын шуктыдымо кылта-шамыч портышаҥыныт, локтылалт пытеныт (Г.П.)
благонравный
    Порыгойышан рвезе.
благожелательный, доброжелательный
    Порыгумылан айдеме.
пожалуйста
    Порылий, мылам полшалте!
обязанность, долг
    Элым аралаш ‒ кажне еҥын порысшо.
обязать
    Студент-влакым порысландараш.
добродушный
    Порычонан туныктышо. Порычонан йолташ.
благонамеренный
    Порышонымашан пашам тӱҥалын.
благоразумие
    Пашат дене порышонышетым ончыкто.
благоразумный
    Порышонышан улмашын мыйын пошкудем.
благодеяние
    Тудын порыштышыжо калык кумылым савырыш.
благодетель
    Тый мылам порыштыше лийыч, мый илышлан ӱшанышым.
благонадёжный
    Порӱшанле сомылым тӱҥалаш.
отделиться
    Эргына ешыже дене мемнан деч посналалтын.
обособить, изолировать
    Нуным посналаш кӱлеш, уке гын чыла пашам локтылыт.
обособиться, изолироваться
    Мемнан пошкудына ӱмыржӧ мучко моло деч посналтын илыш.
обособленность, изолированность
оттиск
    Статьямын поснасавыкшым нальым.
отделить, обособить, изолировать
    Нуно марий-влакым, моло деч ойырен, поснаҥдаш шоненыт. Пошкудына эргыжым поснаҥден ‒ ынде тудо ешыж дене вес вере ила. Южо марий шанчызе-влак тачат ойлыштыт, пуйто 20‒30 ийласе марий йылмызе-влак националист лийыныт, марий йылмым, моло деч ойырен, поснаҥдаш шоненыт.
исключение (ММ)
    Кажне правилыште поснаҥдыш лийын кертеш.
зазеленеть
    Олык ужар шудо дене постолалтын.
зеленеть
    Пасу мучко озым постоланен шарлен возын.
2440пота
пояс геогр.
    Элнан йӱдвел ужашыжым пӱтынек гаяк тундр пота айла. Россий мучко кандаш шагат пота шуйналт возын. Ончыкыжым элыштына шагат пота-влакым шагалемдынешт ала-мо?
2441поч
зерно второго сорта, отходы
    Поч уржа. Поч пырче. Поч уржаже вольыклан йӧра.
стрела с оперением
    Волгенчыла кӱшнӧ почанвикш йӱла (В.К.)
метеорит
    Эре ум кычалше уш-акыл… илыш ден историй атмосферыш логалын, йӱдкавасе почаншӱдырла волгыдын йӱлен кая (В.К.)
открывалка, ключ к чему-л.
    Казна капка почедыш (Тушто. ‒ Ур)
последовательность
    Тиде пашан почелалыкше тыгай.
стихотворец, стихоплёт
    Нимо укеланак почеламутчылан калык лӱмым пуымо (Куг.)
1) преследовать
    Тушманым почешлаш. Янлыкым почешлаш.
2) последовать, продолжить
    Мый тыйын тӱҥалметым почешлем. Кызыт тудо ынде туныктышыжын кышажым почешла.
последователь
    Аристэн почешлызыже-влак мемнан дене шукын улыт.
очерёдность, порядок, последовательность чего-л.; последствие
    Тиде сомылкан почешлыкшым шарне. Черланен кийымыжын почешлыкше ‒ ик ий гыч чолак лие.
заключение
    Комиссийын почешлымашыже: диссертацийым аралаш налаш темлаш.