мочевой пузырь анат.
Уке тушто ни шӱм, ни мокш-шодо, ни шондыгалта (Онч.)
течение, школа (научная)
У шонемйогынлан поснак тореш шогалыныт илалшырак шымлызе-влак (Онч.)
вымысел
Сылнымутышто шоненлукмо ден чынлийше варналт пуалтыт.
рассудительный
Тенийысе йоча-влак шоненмоштышо кушкыт.
размышление, раздумье
Марий йылмын ончыкылыкшо нерген шонкалымаш мыйым ты книгалан пижаш таратен (Пӱр.)
мыслитель, философ
Леонардо да Винчи алте шонкалыче лийын.
разумный; мыслящий, думающий (о человеке)
Шонызо-влак вес планетлаштат улыт, маныт. Шонызо еҥ дене паша ышташ куштылго.
разум
Кочам тӱжвал тӱсшӧ дене шоҥгеммыла коеш гынат, шоныкшым нимынярат йомдарен огыл, шоныкшо дене ожнысыжо гаяк.
мысль, мнение, соображение
Мурышто кажне ой авторын шонымашыжым раш почын пуышаш (В.Ч.). Тыгай шонымаш уло: тудым мемнан ушемыш пурташ.
желание, хотение, мечта
Шонымем мый садак шуктем. Директор шонымыжым илышыш пурташ уже тӱҥалын. Шонымем икте веле: институтым тунем пытараш.
мысль, идея
Тудын лекцийжым колыштмеке, мыйын тыгай шоныш шочо: ты еҥым мемнан деке пашаш налаш кӱлеш. Вуйлатышынан шонышыжо оҥай, но кертына мо ме тудым таче илышыш пуртен? Шукертак шуын мӧҥгышкӧ чон налше шоныш (В.К.)
призадуматься, погрузиться в мысль
Материалым ончен лектымат, шонышаҥым: тидым тыге кодаш ок лий, мом-гынат ыштыман.
умозаключение
Чыла фактым таҥастарен налмеке, шанчызе шонышкылдышым ыштыш: шонымаш оҥай, тудым илышыш шыҥдараш кӱлеш.
мыслящий, думающий (о человеке)
Шонышо шанчызе. Шонышо студент.
1) окутать
Азажым шовычо дене шоҥале. Кавам вулно гай шем пыл шоҥалын (Онч.). Йочам шокшыракын шоҥалаш кӱлеш (Онч.)
2) накинуть на плечи
Ошкылам, пальтом шоҥалын, лӱдшӧ еҥым воштылам (А.Н.)
образовать пену, вспенить
Имньым шоҥалтараш.
тент; накидка
Машинажым брезент шоҥалыш дене петырен шындыш. Йӱр тӱҥалят, полиэтилен шоҥалышым вачымбакыже пыштыш.
вспенивать, образовать пузыри
Вара оравашт вӱдым шоҥаҥден пӧрдаш тӱҥале (Ф.М.)
старый холостяк
Тудо веле (Вадим)… пошкудо ӱдырамашын ойлымыжла, шоҥгыгаче корным тошка (Ф.М.)
дом престарелых
Аважым Зина, ӧрмаш гынат, шоҥгыпӧртыш колтыш (Онч.)
ежонок
А марий кундемыште шочшо шоҥшиге-влакше яндар чонан еҥым имышт дене шуралташ ваҥенак коштыныт (Н.А.)
вместо, взамен
Тудын шоҥыш вестӱняште тендам сай илыш вуча (ММ). Поп йӱын шында визыт шоҥыш ‒ важык ок кай шинчажат (В.К.)
компенсироваться
Нунын пашашт вашла шоҥышлалтыт.
прокисать, скисаться
Руаш шопештын. Шӱр шопештын. Ковышта шопештын.
1) состариться, одряхлеть, увянуть
Ковамын чурийже ялт шопкаҥ пытен, а ожно могай чевер ӱдыр ыле (Ӧ.Б.)
2) выцвести, выгореть
Порсын шовыч шопкаҥын кечеш (Ӧ.Б.)
кареглазый
Пӧтыр ‒ йытыра рвезе, кудыррак ӱпан, шоптыршинчан (Я.Э.)
кислота хим.
Азотан шопык. Серан шопык. Сераҥдыме шопык.
Полярная звезда
Шордышӱдырым ончен, ялышкем туран толын лектым.
сладкий напиток
Мӱй шорва. Пайрем шорва.
ливень
Кечывал тураште шоргем шорген кайыш.
дотянуться, достать до чего-л.
‒ Муныжымат шоремде, ‒ манеш озавате. Мый пызлыгичкым шоремдынем, варам шуем (Ӧ.Б.)
порядочный, воспитанный
Шотан еҥ. Шотан айдеме еҥ пачерыш пурымо годым эн ончычак саламлалтеш (В.И.)
организовать, направлять
Йылме ‒ еҥ-влак кокласе кылгучем йӧн гына огыл, тудо эше калык илышым шотаҥдарыше куатле вий (Пӱр.)
признать удовлетворительным
уладить, наладить
Илышым шотештараш. Шке шотештарем, Семон изай, тый улазе веле лият (С.Ч.)
нормализовать, утрясти
Мо кӱлешыжым шке коклаштыда шке шотландарыза. Кай конторышко, йодышетым шотландарен тол.
считалка
Йоча-влак шотлеммутым шке шонен муыныт. Йочам годым мемнан дене тӱрлӧ шотлеммутым кучылтыт ыле.
1) счетовод
Шотлызо улам, бухгалтерийыште ыштем.
2) счётчик (о человеке)
Погынымаште йӱкым шотлаш шотлызо-влакым ойырышт.
1) смета, расчёт
Книгам лукташ шотлыкым ышташ кӱлеш. Экспедицийыш каяш шотлыкым ямдыле.
2) счёт
Пайремым эртараш тӱрлӧ сатум наледышым, теве шотлыкшо, ончал. Амалкалчын оксаже пеш шуко, ынде шотлыкшымат йомдарен. Ато от му мучашым, шотлык шотым (Онч.)
счётный
Шотлышо комиссий. Шотлышо машина. Шотлышо еҥ.
толком, путём
Тудо айдеме шотын иленжат ок мошто.
Мать-Богородица, ангел-хранительница человека
Рвезем Шочынаваже арала. Шочынават тыйым тӱрлӧ осал деч аралыже.
родинка, родимое пятно
Чон рӱмбалгыште арам волгалтын, шочмывалышке лавырам тушкат (А.И.)
сторона родная
Чонлан пеш лишыл, путырак палыме да шерге шочмывел сӱрет-влак кончат (И.К.)
происхождение
Шочмыкшо дене тиде рвезе мемнан тукым гыч огыл.
родина
Марий Эл ‒ мемнан шочмэл.
родня, кровный родственник
Ме тудын дене ик шочшо-кушшо улына. Шочшо-кушшет уло-уке? Ик эргым ден ик ӱдырем уло, кок пачката (Ӧ.Б.)
рождённый
Николай Островскийын «Тӱтанеш шочшыеҥ-влак» романжым эше йоча годымак марла лудынам ыле. Мӱкш дене ызгыше ладыра ломбыжым у шочшыеҥла йывыртен… ончал колта (Онч.)
порождать, производить, взрастить
Поро порым шочыкта. Муро пашам кумылаҥдышаш, а паша мурым шочыктышаш (В.К.). Тенийысе шокшо игече туто шурным шочыкта. Ю. Галютин у книгам икте почеш весым шочыкта.
творение
Пӱртӱсын шочыктышыжо.
О сайте
Инструкция