бондарь
Печкезе печкем ышта.
точить на точиле
Ачам товарым эре печкеш печкела ыле.
обруч бочки
Печкешӱдышым кӱртньӧ дене ыштыме.
столб, колышек ограды
Печымеҥгыже чыла шӱйын пытен. Печымеҥгылан ожно тумым кучылтыныт.
счастливый; благодатный, благополучный
Пиалан илыш. Пиалан билет. Пиалан жап. Пиалан корно.
благо, благосостояние, материальный достаток
Калыкын пиалвундыжо пытартыш жапыштыже кушкаш тӱҥалмыла коеш.
счастливый, везучий, удачливый (о человеке)
Йолташем лотерей дене машинам модын налын ‒ пиалче! Кугарня уло арнялан эн пиалче, маныт (В.Ю.)
мёртвый узел (обратный узел, завязанный наоборот)
Кылденжат от мошто, пивышкем дене веле кылденат.
связываться (приставать)
Тудо кажне деке пижедылеш.
крючок для вязания
Ковам пижым пидын шинча, пижиме кидыштыже модеш веле.
клейкость; клейкий
«Момент» клейын пижыкше пеш кугу. Тиде пижык наста чот пижыкта.
1) браниться, злобствовать, ссориться
Нунын дене пашаштышт эре пийланен кият.
2) жадничать, скаредничать; зариться
Но шӱмбелем оксалан ок пийлане, тудлан ок кӱл ока тӱран вургем (В.К.)
собачий (очень плохой)
Пийлык илыш. Пийлык йӱштӧ. Йолым шогалтенак камвозым пийлык йолгорныштыда (МЭ)
Ⅰ
протока, узкое, мелкое место в реке; пролив
Гибралтар пиктеж. Беринг пиктеж. Эҥерыште шуко келге агур уло, икте-весышт дене нуно пиктежла дене ушалтыныт.
Ⅱ
1) сжатие, комок в горле
Логарым пиктеж ишыш, шӱлалтенат ом керт.
2) затруднительное положение
Пиктежыш логалаш.
сжиматься
Шӱм пиктежгыш. Вуешшушо ӱдырыштын илышыже эшеат куштылеме, Эчукын ‒ пиктежгыш (Ю.Г.)
пилорама
Пу пӱчмӧ пиластанет монь уло мо? (А.Арс.)
опилки
Кӱртньӧ пилашӱк. Йымалне шогышыжын ӱмбакше пилашӱк йога, ӱпшат, вургемжат ошо лийыт (Ю.Г.)
письмоносец
‒ Лӱмнеретым удырал, ‒ ӧрын шогышо Мичуклан темла писмазе, оксам шотлен кучыкта (А.Арс.)
скороговорка
Туныктышо йоча-влаклан писылудышым ямдылыш.
скорость
Мардежын писылыкше. Машина шӱдӧ меҥге писылык дене кудалеш.
резвость, стремительность
Тудын писытше уло. Увер волгенче писыт дене шарлыш.
быстрота
Тиде эҥер йогымо писытлыкше дене ойыртемалтеш.
захлебнуться
Лупшен пулемёт, пичкаен тототлен, шӱтлен пуйто тамык аҥ (В.К.)
удушливый
Пичколтышо газ. Кызыт сарыште пичколтышо газым кучылташ чарыме.
пророческий
Тек тидым ушышкыжо пышта самырык тукым да эре шарна марий чодыран мурызыжо В. Колумбын пиямбарле тыланымашыжым (Ю.Г.)
вече
Погарняште марий-влак ойым кученыт, калыкын пӱрымашыжым, илышыжым кузе виктарен колташ, каҥашеныт.
собственник, владелец собственности
Тышке погоза-влак чумыргеныт.
собиратель, коллекционер
Сӱрет погызо. Тоштарвер погызо.
1) накопление
Тудын изирак окса погыкшо уло.
2) собрание сочинений
В. Колумбын ушсаска погыкшо вич том дене савыкталт лектын.
3) свод (законов)
Тӧртык погык.
пошлина
Кугыжаныш погымдар. Налог погымдар. Кызыт кеч-мом ышташат эре погымдарым кӱчат.
съезд
Марий калык погын. Туныктышо погын.
в пьяном виде, выпивши
Корно азапыш тудо подылвуя логалын.
будильник; побудка
Мемнан пожалтыкна ‒ агытан.
стимул, толчок, импульс
Сатир ‒ тудо, илыш поктыш, сатир, мом ойлаш, кӱлеш (В.К.)
2) гонение, погоня
Лыплане, лакем тышан, иле ‒ поктыш ок лий.
заиндевелый
Покшымаҥше мланде.
неумейка
Покыр вате. Покыр ӱдыр. Орол умылыш: ончылныжо покыр еҥ шога (Онч.)
1) невежливый; невежа
Полган еҥ.
2) невежественный, невежда
Полган полганымак ойлыштеш, мом эше?
3) идол
Ожно марий-влакын ала-могай полганышт лийын, тудлан кумалыныт (МК)
ненормальный, уродливый (о человеке); извращённый (о мыслях, рассуждениях, действиях и т.д.)
Полдалге ойлыштмаш. Полдалге шанчызе. Полдалге айдеме.
ненормальность, уродство, извращённость
Лач тыште воспитанийын укелыкше. Укелыкше огыл, а вуйдорыкын лугалт полдалгымыже, вуйушын шонаш чарнымыже (МЭ)
политчасть
Терентьев рото командирын политужаш дене алмаштышыже лийын (МЭ)
племя этн.; ватага
Мерян полко. Сакар полко Ӱшӱт дене кӱзен. Чарнур полко толеш.
болван, глупец
Полман рвезе кӱм кышкылтеш да мо да, чарет ‒ ок колышт (Ӧ.Б.)
смелый, решительный
Полмезырак лиям гын, илышемат куштылгырак лиеш ыле дыр (ММ)
1) расхрабриться, осмелеть
Рвезе полмеземеш ‒ пӱсемеш, кугурак лиеш, лӱдаш ок тӱҥал (Ӧ.Б.)
2) становиться ловким, шустрым
Ватым шелын пуэм гын, полмеземеш ‒ пеш писемеш, пеш ышташ тӱҥалеш сомылым (Ӧ.Б.)
озорничать, шалить, проказничать
Кугу паша нерген кутырымо годым авторын йылмыже вестӱрлемеш… лыве гай чувар шомак-влак йомыт, ой-влак серыш вочшо кӧргӧ виян йогынла ласкан, утыждене шаулыде, полмезыланыде йогат (В.К.)
решительность, смелость
Улыжат кандаш корно веле, но могай чатка да кошартыме шонымаш, чолга веселалык да рвезе полмезылык (В.К.)
смело, дерзновенно
Йӧратем шонаш полмезын (В.К.)
1) поддержка, содействие
Полшыкым пуаш. Самырык-влаклан полшык лийшаш.
2) справочник
Марла возышылан полшык. Чын возымо шотышто полшык.
просыпание, пробуждение
Йӱдвошт помыжык дене толашыш, сайын мален ыш керт.
полюбовник
Машина улмаште имнет керек, ит код помыштаҥ деч нерен (В.К.)
О сайте
Инструкция