1) дуновение; веяние
Мардеж пуалтыш. Юж пуалтыш. Кызыт тугай пуалтыш лектын: ватак-марияк-влак пелашыштым вашталтылыт (В.Д.-О.)
2) звук трубы, сигнал
Машина пуалтыш. Пучын пуалтыш йӱкшӧ шергылте.
поддерживать отношения
Мый тый денет пуаш-налаш шонымаш уке.
взрыв, разрыв
Газ пудештмаш. Гранат пудештмаш. Коваште пудештмаш. Ий пудештмаш.
взрывной
Пудештме толкын. Пудештме йӱк. Пудештме куат.
взрывчатка, взрывчатое вещество
Тар ‒ пудештык, тудым эскерен кучылтман.
меситель; мешалка
Бетон пудыралтыш пӧрдаш тӱҥале.
мятежный, бунтарский
Тудо, пудыранче, тӱтаным вуча, пуйто тӱтан ласкалыкым конда.
волнение, смутное время
Шагал тугайже, кӧ пудыранчыкеш шӱм-чон сӱсаныдеак шогыш (В.К.). Погынышо-влак коклаште пудыранчык тарваныш.
смута, смутное время
XVI курым мучаш да XVII курым тӱҥалтыш жапым Российыште эше пудыраныш пагыт маныт.
1) лом (разбитые части чего-л.)
Кӱртньӧ пудыртыш. Янда пудыртыш. Кӧршӧк пудыртыш-влак йырваш кийылтыт.
2) поломка
Машина ок заводитлалт, ала-могай пудыртыш уло моторыштыжо.
спутать, перепутать
Марий рвезе, чурийжат марийынак, моло калык дене от пужо (В.И.)
1) наводящий порчу, колдун
Еҥым пужызо-влак ялан-яллаште верештынак шогат.
2) разрушитель
Тыныс илышым пужызо. Еҥ илышым пужызо. Пӧртым пужызо-влак канаш шинчыч.
порча, сглаз
Кайыже, пӧртылжӧ пужык озаже деке (Онч.)
протез ноги (деревянный)
Ок лыдырге, ок рушт пуйол (В.К.)
довольствие
Салтак-влакым пукшыш шогалташ. Пукш гыч кораҥдаш.
1) тело анат.
Ир ӱшкыжын пулжо пеш тӧпката.
2) тело физ.
Кавасе пул. Пешкыде пул.
баланда
Кастене, йолжым шӱдырен, лагерьыш пӧртылеш, вишкыде пуламыкым нелеш да нарышкыже кӱзен возеш (Ю.Г.)
смута; тревога, смятение
1937‒38 ийласе пуламыр деч вара марий мерсотын 20-шо ийласе чолгалыкше йомын. Чонышто ‒ ала-могай пуламыр.
волноваться, бурлить (о народе, обществе)
Ял калык тарваныш, пуламырланен кайыш (В.Сем.)
беспорядок, неурядица, неразбериха, сумятица
Оскармытлан тыгай пулдырчыкышто могай закон? Нимогай законат (Ю.Г.)
сжимать, зажимать, сдавливать (о горе, несчастье, беде и т.д.)
(Калыкын) ӱшанже пучен, ойго пулчен ‒ кидышке калык пычалым кучен (В.К.)
испортить, искалечить, сгубить
Мыйын илыш корнем Букетов пулыклыш (Ю.Г.)
гусеница (берёзовой бабочки)
Кава ден степь ушнымаште ала-могай состав пунаншукшла нушкаш толаша.
с богатым волосяным покровом
Пунвузык оҥжым орай колтен, ала-мом кычкырале.
волосатый
Пунвустык чуриян саде еҥет Светан кавалерже улмаш (Онч.)
1) волосатый, мохнатый
Пунешке йолан. Пунешке оҥан.
2) мышиного цвета, серый
Мемнан пунешке пырысна ыле.
3) масть животных
Корак пунешке. Ош пунешке. Шем пунешке. Чома аваже пунешке шочын (Ӧ.Б.)
Ⅰ
виться, извиваться
Вӱд пунештын йога. Йӱр пунешт йӱреш.
Ⅱ
обрастать волосами; опериться
Оҥжо пунештын. Чывиге пунештын.
воронка
Вӱдым пунжык дене темат.
изморось, мелкий дождь
Чевер кеҥеж жап эртен кайыш, пеш чӱчкыдын пунйӱр йӱреш (Ю.Ч.)
шапка меховая, шапка-ушанка
Метрий кугыза кеҥежымат пунупшым упшал коштеш ыле.
скрутить (руки)
Шоҥгын кок кидым пунчальыч шеҥгек. ‒ Тиде чал йосым мешакыш да ‒ вӱдыш! ‒ кӱштыш мурза (В.К.)
резолюция
Погынын пунчалмутшо. Марий калык погын кӱлешан пунчалмутым луктын.
вердикт
Присяжный суд тудым титакдымылан шотлаш пунчалойым луктын.
приговор
Суд пунчалтыш почеш тудым кучен наҥгайышт.
скрючить, сводить корчами
Пӧртыштӧ кеҥежым пунчештарен когартыше шокшо деч аралалташ лиеш (М.И.)
1) свиток, свёрток
Пӧлем тич эре оҥа шӧрлык, кажныштыже кагаз пунчык кия (К.В.)
2) строптивый, упрямый
Мый пунчык омыл! Мый поэт улам! Иктаж-могай Демьян дене ит шӱяшле! (В.К.)
посещать, навещать, наведываться
закусить; перекусить
Изишак подыльыч, кияр дене пурльыч. Мый кафеште пурлын лектым.
закуска
Ӱстембалне тӱрлӧ пурледыш тич, шӱвылвӱдет толеш.
Ⅰ
жертва при молении
Юмылан пуышаш вольыкым але кайыкым пурлык маныт (Онч.)
Ⅱ
достояние
Чодыра ‒ Марий Элын пурлыкшо. Мландыгазна ‒ чумыр элын пурлыкшо.
уронить
Коркам пуртеҥголташ. Кид гыч пуртеҥголташ. Йоҥылыш пуртеҥголташ.
Ⅰ
1) доступ
Ты заводыш чылалан пуртык уке.
2) пропуск
Тушко логалаш пуртыкым налаш кӱлеш.
Ⅱ
ввод
Электровоштыр пуртык тыште.
пошлина
Йотэл гыч сатум кондымо годым пуртымдарым налыт.
вход
Тыште пурык уке. Пурык воктен орол шога. Шеҥгел пурык.
закуска
Ӧрмаш гынат, ялт шым рушт, пашаже, очыни, пурылтышышто улмаш.
вместимостью
Кум литр пурыман банке.
посетитель
Кевытыште пурышо-лекше-влак уке улыт ыле.
плаха
Южгунам шӱлашат неле, кеч пусорымым сакалте (Онч.)
О сайте
Инструкция