межд. стоп, шогал, чарнен шогал
1. анат. йолкопа
плоская стопа лапка йолкопа
2. уст., поэт. (поступь) ошкыл
◊ направить куда-либо свои стопы иктаж-кушко ошкылаш
идти по чьим-либо стопам иктаж-кӧн семын ышташ
сов. что тошкаш, тошкен пытараш, важык тошкаш
стоптать каблуки таганым важык тошкаш
сов. тошкалташ, тошкалт пыташ, важык тошкалташ
сов. (договориться о цене) торгаяш, ак шотышто кутырен келшаш
прил. орол, оролышо, оролымо
сторожевой пост орол пост
сторожевая собака оролышо пий
несов. кого-что оролаш
сторожить дом пӧртым оролаш
ж.
1. (направление) могыр, вел
пойти в разные стороны тӱрлӧ могырыш каяш
на правой стороне пурла велне
со всех сторон чыла могырымат
смотреть по сторонам тӱрлӧ могырыш ончышташ
в сторону ӧрдыжкӧ
2. (страна, местность) вер; вер-шӧр, кундем, вел
родная сторона шочмо-кушмо кундем
3. (боковая часть чего-либо) могыр, вел
по обеим сторонам дороги корнын кок могырыштыжат
4. (не середина) ӧрдыжтӧ
стоять в стороне ӧрдыжтӧ шогаш
5. перен. (посторонний, незаинтересованный взгляд) ӧрдыж
со стороны виднее ӧрдыж гыч утларак коеш
6. (второстепенное положение) ӧрдыж
остаться в стороне ӧрдыжеш кодаш
7. (одна из поверхностей предмета) могыр, вел
лицевая сторона лицевой (сай) могыр
8. (точка зрения) могыр
обсудить вопрос со всех сторон йодышым чыла могырымат канашат
9. (часть, элемент чего-либо, свойство) могыр
положительная сторона сай могыр
показать с хорошей стороны сай могырым ончыкташ
10. (противопоставляемые группы) могыр, вел, сторона
договаривающиеся стороны кутырен келшыше сторона-влак
победа на нашей стороне сеҥымаш мемнан могырышто
11. (линия родства) вел
со стороны матери ава вел гыч
12. мат. тур, могыр
стороны прямоугольника прямоугольникын тӱржӧ-влак
13. в знач.нареч. стороной ӧрдыж гыч
◊ моё дело сторона мыйын пашам уке
на все четыре стороны кеч-куш, йоршын колташ
на стороне ӧрдыжтӧ
на сторону ӧрдыжкӧ
с одной стороны.., с другой стороны ик могырым.., вес могырым
несов.
1. (отходить в сторону) кораҥаш, ӧрдыжкӧ каяш
2. кого-чего перен. (избегать) кораҥаш
сторониться старых друзей тошто йолташ-влак деч кораҥ каяш
сов. что шумен тӧрлаш, шумен пытараш (тӧрсырым)
сов. шумалташ, шумен тӧрлалташ
нож сточился кӱзӧ шумалтын, шумен тӧрлалтын
прил.
1. (имеющий сток) йогышо, йоген волышо
сточная вода йоген волышо вӱд
2. (служащий для стока) вӱд йогымо
сточная канава вӱд йогымо канаве
сов. кого безл. укшинчыкташ, шӱм ӱмбак нӧлташ
ж. шогымо вер
стоянка автомобилей автомобиль шогымо вер
несов.
1. шогаш
стоять у окна окна воктен шогаш
2. (находиться, быть расположенным) шогаш, шинчаш
шкаф стоит у стены шкаф пырдыж воктен шога
стоять на посту постышто шогаш
3. перен. (быть) шогаш
стоит шум йӱк-йӱан шога
4. (защищать) шогаш
стоять грудью за Россию Россий верч оҥ дене шогаш
5. (находиться в бездействии) шогаш
машина стояла два часа машина кок шагат шоген
6. перен. (квартировать) шогаш
отряд стоял в деревне отряд ялыште шоген
7. (настаивать) шогаш
стоять на своём шке шонымаш верч шогаш
◊ стойте! шогыза!
стоять насмерть илаш-колаш шогаш
стоять над душой шерым темаш, чарныде ячаш
прил.
1. (вертикальный) шогышо
2. (не проточный) шинчыше, йогыдымо
стоячее болото шинчыше куп
прич. в знач.прил. разг. (заслуживающий внимания) кӱлешан
сов. кого-что сырыкташ, кредалыкташ
стравить собак пий-влакым сырыкташ (иктым весе умбак)
ж.
1. с.-х. тургым жап (шудо солымо, тӱредме жап)
2. перен. неле паша
несов.
1. от чего и без доп. орланаш, йӧсланаш
страдать от боли корштымо дене йӧсланаш
2. за кого-что орланаш
3. от чего, из-за чего и без доп. (терпеть ущерб, урон) эҥгекыш логалаш
страдать от пожара пожарлан кӧра эҥгекыш логалаш
прил. тургым
страдная пора тургым жап
ж.
1. (местность, край) вел, вер, кундем
горная страна курыкан вер
2. (государство) эл
родная страна шочмо эл
нареч. и в знач.сказ. умылаш лийдымын
он странно ведёт себя тудо шкенжым умылаш лийдымын куча
всё здесь очень странно тыште чылажат умылаш лийдыме
прил. ӧрыктарыше, ӧрмашан, умылаш лийдыме
нареч. пеш чот, уло шӱм дене
страстно любить жизнь илышым пеш чот йӧраташ
прил. пеш чот, уло шӱм дене тыршыше
страстный человек уло шӱм дене тыршыше еҥ
ж. (сильное чувство) пеш чот йӧратымаш, пеш чот тыршымаш
страсть к музыке музыкым пеш чот йӧратымаш
м.
1. лудмаш
чувство страха лӱдмым шижмаш
бледнеть от страха лӱдмӧ дене ошемаш (сын возаш)
под страхом лӱдмӧ дене
держать в страхе лӱдыктен, шке кид йымалне кучаш
2. только мн. страхи разг. (то, что пугает) лӱдыктыш, лӱдыкшӧ
3. в знач.нареч. прост. (очень) пеш, пеш чот, тӱргоч
◊ у страха глаза велики погов. лӱдмашын шинчаже кугу
нареч.
1. в знач.сказ. шучко, шучката
2. (очень сильно) пеш чот, моткоч
он страшно устал тудо пеш чот ноен
прил.
1. (вызывающий страх) шучко, лӱдмашан
страшный сон шучко омо
2. разг. (очень сильный) пеш виян
страшный шум пеш виян йӱк-йӱан
ж. вӱдвычыраҥге, вӱдшырчык
м. кычыртатымаш
стрекот кузнечиков шудышырчык-влакын кычыртатымашышт
ж.
1. пикш
пустить стрелу пикшым колташ
2. бот. пушеҥге йытыр, кушкыл вурго
стрела лука шоган шудо, шоган пылыш
3. тех. стрела
стрела экскаватора экскаваторын стрелаже
ж. лӱйкалымаш
открыть стрельбу лӱйкалаш тӱҥалаш
несов.
1. лӱяш, лӱйкалаш
стрелять из ружья пычал дене лӱяш (лӱйкалаш)
2. безл. разг. (о боли) кераш
в ухе стреляет пылыш кереш
◊ стрелять из пушек по воробьям изи пашалан кугу йӧным кучылташ
стрелять глазами писын ончал колташ
несов.
1. (кончать жизнь самоубийством) лӱялташ
2. уст. (на дуэли) ваш-ваш лӱяш
нареч. пеш (моткоч) писын
стремглав броситься бежать пеш писын куржаш тӱҥалаш
прил. пеш писын ыштыме
стремительная атака пеш писын ыштыме атаке
несов. тыршаш
стремиться к знаниям шинчымашым налаш тыршаш
стремиться вперёд ончык каяш тыршаш
ж.
1. (в реке) кашка, вӱд писын йогымо вер
2. уст. (обрыв) курык саҥга, тура курык
с. куршаҥге, ӧртньӧр тошкалтыш
вдеть ногу в стремя йолым куршаҥгышке чыкаш
О сайте
Инструкция