вате
жена, замужняя женщина. см.: кува 2.
    Куку гане шке улам, куку муно гане эргым уло, кӧгӧрчен гане шешкым уло, таракан гане алашам уло, Озаҥ калаче гане ватем уло. МКМ. Сам я как кукушка, сын у меня как яйцо кукушки, как голубка у меня сноха, конь мой как таракан, как казанский калач моя жена.
    (Йыван вате) Шовычшым шаралтен колтат, пеледыш вуйысо лывыла веле коеш. Н. Лекайн. (Жена Йывана) Расправляет свой платок и кажется бабочкой на цветке.
    Ватыжат ынде шинчажлан курныжла кояш тӱҥалын. Г. Гордеев. И жена теперь ему стала казаться коршуном.
    Ватыже пӧръеҥ гай кӧтыремрак ӱдырамаш ылят, Ванькан койышыжлан келшен огыл. М. Шкетан. Жена его была несколько неуклюжа, как мужик, потому Ваньке была не по нраву.
    Мичук вате пу сорым гай, тарванашат кун уке. Ю. Галютин. Жена Мичука как бревно, и шевельнуться толку нет.
    Тевыс тудо (вате) — суксо я пампалче, кӱшӧ мӧр саска гаяк лӧза. А. Александров-Арсак. Вот она (жена) — ангел или красотка, как спелая ягода, полная.
    Ватемат южо кече годым чылт маска гай коштеш. М. Шкетан. В иные дни и жена моя ходит прямо как медведь.