терминов: 2283
страница 6 из 46
президе́нт
м. президент
президе́нтский
прил. президент, президентын
    президентский указ президентын указше
прези́диум
м. президиум
презира́ть
несов.
1. кого-что ужмышудымо лияш, мартараш
    презирать труса лӱдшым ужмышудымо лияш (мартараш)
2. (не бояться чего-л.) лӱдаш огыл
    презирать опасность шучкылык деч лӱдаш огыл
презре́ние
с. ужмышудымаш
    презрение к врагу тушман деке ужмышудымаш
презре́нный
прил. ужмышудымо
    презренный враг ужмышудымо тушман
презре́ть
сов. и несов. кого-что шотлаш огыл, шотыш налаш огыл
    презреть опасность лӱдыкшым шотыш налаш огыл
презри́тельный
прил. ужмышудымо
    презрительный взгляд ужмышудымо ончалтыш
преиму́щественно
нареч. утларакшым
    в бригаде преимущественно оказались молодые бригадыште утларакшым самырык-влак лийыч
преиму́щественный
прил. ойыртемалтше, утларак кугу
    преимущественное право утларак кугу (ойыртемалтше) права
преиму́щество
с.
1. (выгода, превосходство (в сравнении с кем-чем-н. другим) утык, кӱшнырак шогымаш
    получить преимущество утыкым налаш
2. (исключительное право на что-н., привилегия) привилегий, ойыртемалтше права
    преимущество ветеранов труда паша ветеран-влакын ойыртемалтше правашт
    ◊ по преимуществу утларакшым
преиспо́лнить
сов. чем, чего ташлыкташ
    родная земля преисполнит чувствами шочмо мланде кӧргӧ шиж­машыжым ташлыкта
преиспо́лниться
сов. чем или чего пеш чот темаш
    преисполниться радостью пеш чот куан дене темаш
преисполня́ть(ся)
несов. см. преиспо́лнить, преиспо́лниться
преисполня́ть(ся)
несов. см. преиспо́лнить, преиспо́лниться
преклоне́ние
с.
1. см. преклони́ть
2. (глубокое уважение, восхищение) кугун (чот) пагалымаш, сукалтымаш
    преклонение перед талантом талантым чот пагалымаш
преклони́ть
сов. что
1. (склонить, опустить вниз) сакаш, кумык ышташ, сукалташ, пӱгырташ
    преклонить колени пулвуй дене сукалташ
2. перен. (отдать дань уважения, благодарности) вуйым саваш, сукалташ (сукен шинчаш)
    преклонить голову перед ветеранами войны сар ветеран-влак ончылно вуйым саваш
преклони́ться
сов.
1. (наклониться, нагнуться) пӱгыргаш, сукалташ, сукен шинчаш
    я с уважением преклонился перед ним мый тудын ончылно пагален сукалтышым
2. перен. кугун пагалаш
прекло́нный
прил. шоҥго, кугу
    преклонный возраст кугу ийгот
преклоня́ть(ся)
несов. см. преклони́ть, преклони́ться
преклоня́ть(ся)
несов. см. преклони́ть, преклони́ться
прекосло́вие
с.:
    без прекословия ваштареш ойлыде, торешланыде
прекосло́вить
несов. кому, уст. ваштареш ойлаш, торешланаш
    нельзя прекословить старшим кугыраклан ваштареш ойлаш ок йӧрӧ
прекра́сный
прил.
1. (очень красивый) пеш мотор (чапле, сӧрале, сылне)
    прекрасное лицо пеш мотор чурий
2. (очень хороший) пеш сай
    прекрасный человек пеш сай еҥ
3. в знач. сущ. прекра́сное с. (то, что воплощает красоту, соответствует её идеалам) мотор, моторлык
    наука о прекрасном (эстетика) моторлык нерген науко
    ◊ в один прекрасный день ик мотор кечын, икана
прекрати́ть
сов. что чарнаш, чараш
    прекратить разговоры мутланымым чарнаш
прекрати́ться
сов. чарнаш
    дождь прекратился йӱр чарнен
прекраща́ть(ся)
несов. см. прекрати́ть, прекрати́ться
прекраща́ть(ся)
несов. см. прекрати́ть, прекрати́ться
прекраще́ние
с. чарымаш, чарнымаш
    прекращение войны сарым чарымаш
преле́стный
прил. мотор, чапле, сылне, сӧрал(е), чеченле
    прелестная сила духа чапле (сылне, чеченле) вий шӱлыш
пре́лесть
ж.
1. (очарование, обаяние, привлекательность) сылнылык, моторлык, сӧраллык, чеченлык
    прелесть души чон сӧраллык
    прелесть жизни илышын чеченлыкше
2. (приятные, пленящие явления, впечатления) сылне, мотор, сӧрале, чаплылык, чеченлык
    каждый цветок подарил свою прелесть кажне пеледыш шке чеченлыкшым пӧлек­лен
3. (о ком-чём-н. прелестном, чарующем) сӧраллык, моторлык
    какая прелесть кругом могай сӧраллык йырымваш
преломи́ть
сов. что физ.
1. (сломать надвое) тодылаш
    преломить палку тоям тодылаш
2. перен. (резко изменить, заставить стать иным) туран вашталташ
    преломить себя, свой характер шкем, шке койышым туран вашталташ
преломи́ться
сов. физ. тодылалташ, туран вашталташ
    преломиться пополам пелыгыч тодылалташ
преломля́ть(ся)
несов. см. преломи́ть, преломи́ться
преломля́ть(ся)
несов. см. преломи́ть, преломи́ться
пре́лый
прил. ырыше, ырен пунышкышо
    прелое сено ырыше (ырен пунышкышо) шудо
прельсти́ть
сов. кого
1. чем (возбудить в ком-н. влечение к себе, привлечь) кумылым савыраш, алгаштараш, сымыстараш
    прельстить своим умом шке уш дене кумылым савыраш (сымыстараш)
2. (стать заманчивым, приятным) кумылым тараташ (тарваташ), алгаштараш
    меня прельстила поездка на море теҥыз дек кайымаш мыйын кумылем таратен (тарватен)
прельсти́ться
сов. чем (соблазниться) таранаш, алгаштаралташ
    прельститься обещаниями сӧрымаш дене таранаш (алгаштаралташ)
прельща́ть(ся)
несов. см. прельсти́ть, прельсти́ться
прельща́ть(ся)
несов. см. прельсти́ть, прельсти́ться
преми́нуть
сов. (только с отрицанием) йӧным мучыштараш
    не преминуть йӧным мучыштараш огыл
премирова́ть
сов. и несов. кого-что премироватлаш, премийым пуаш
    премировать путёвкой путёвко дене премироватлаш
пре́мия
ж. премий
    получить премию премийым налаш
премно́го
нареч. уст. чот, утен каен
    премного благодарю чот тауштем
прему́дрый
прил. пеш кугу ушан, мунло
    премудрый старец мунло (пеш кугу ушан) шоҥго
премье́ра
ж. (первое представление фильма, спектакля и т.п.) премьер
    поздравить с премьерой премьер дене саламлаш
пренебрега́ть
несов. см. пренебре́чь
пренебреже́ние
с. шотлыдымаш, айда-лийже ончымаш
пренебрежи́тельный
прил. шотлыдымо, пагалыдымашым ончыктышо
    пренебрежительный ответ шотлыдымо вашмут
пренебре́чь
сов.
1. кем-чем (отнестись без внимания) шотлаш огыл, шотыш налаш огыл, айда-лийже ончаш, лавыраш тошкаш
    пренебречь дружеским советом йолташ семын пуымо каҥашым шотыш налаш огыл
2. чем и с неопр. (не побояться чего-л.) лӱдаш огыл
    пренебречь опасностью шучкылык деч лӱдаш огыл