пересы́пка
ж.
1. ястарымаш, опталмаш, йоктарымаш, велымаш, пыштымаш, ястарен (опталын, йоктарен, велен) налмаш (шындымаш)
2. шавымаш, шавен шындымаш (оптымаш)
пересыха́ние
с. в разн.знач. кошкымаш, чот (моткоч) кошкымаш, кавыскымаш
пересыха́ть
несов. см. пересо́хнуть
перета́пливание
с.
1. угыч(ын) (уэш(ын), почела-почела, чыла) олташ (олтен петыраш)
2. пелташ, левыкташ, шулыктараш, шулдараш, шолташ
перета́пливать
несов. см. перетопи́ть І, ІІ
перета́пливаться
несов. см. перетопи́ться
перета́птывать
несов. см. перетопта́ть
перета́птываться
несов. (переступать с ноги на ногу; переминаться) тошкышташ, тошкышт(ын) шогаш
перетаптываться на месте верыште тошкышташ
перетаска́ть
сов. кого-что
1. (переносить) нумал(ын) (шупшын, шӱдырен) пытараш (шындаш, опташ)
перетаскать дрова в сарай левашышке пум нумалын опташ
2. (выкрасть) шолышт(ын) (нумалын) пытараш (опташ)
лиса перетаскала всех кур рывыж чыла чывым нумал пытарен
перета́скивание
с.
1. нумал(ын) (шупшын, шӱдырен) пытарымаш (кусарымаш, шындымаш, оптымаш), наҥгаен шындымаш (пыштымаш)
2. кондымаш, ӱедын (шке велке савырен) кондымаш
перета́скивать
несов. см. перетащи́ть
перетасова́ть
сов. что в разн.знач. вараш, лугаш, йӧраш, варен (луген, йӧрен) пытараш (налаш)
перетасовать карты картым варен пытараш
перетасовать все бумаги на столе ӱстембалне улшо чыла кагазым луген пытараш
перетасо́вка
ж. в разн.знач. варымаш, лугымаш, йӧрымаш, варен (луген, йӧрен) пытарымаш (налмаш)
перетасо́вывать
несов. см. перетасова́ть
перетасо́вываться
несов. варналташ, лугалташ, варналтын (лугалтын) пыташ
перетача́ть
сов.
1. (стачать заново или тачая, переделать) тӧрлен ургаш
2. (стачать всё, многое) урген пытараш (шындаш, опташ)
перета́чивание
с.
1. угыч(ын) (уэш(ын) шумымаш (пӱсемдымаш, пӱсештарымаш, кошартымаш, нӱжымаш, солалтымаш)
2. шумен (пӱсемден, пӱсештарен, кошартен, нӱжен, солалтен) пытарымаш (шындымаш, оптымаш)
3. утыждене (утыжым, чот, тӱргоч) шумымаш (пӱсемдымаш, пӱсештарымаш, кошартымаш, нӱжымаш, солалтымаш)
перета́чивать
І
несов. см. перетача́ть
ІІ
несов. см. переточи́ть
перетащи́ть
сов. кого-что
1. (переместить, перенести, перевезти, волоча, таща через что-л. (преграду, пространство и т.п.) нумал(ын) (шупшын, шӱдырен) кусараш (воштараш, вончештараш, лукташ), наҥгаен шындаш (пышташ)
перетащить рояль через порог рояльым омсалондем гоч лукташ
перетащить раненого в надёжное место сусыргышым улак верыш наҥгаен пышташ
2. перен. разг. (побудить кого-л. перейти куда-л.; перетянуть, переманить) кондаш, ӱедын (шке велке савырен) кондаш
перетащить на завод лучших специалистов заводышко эн сай специалист-влакым кондаш
перетащить к себе всю родню уло родо-тукымым шке дек кондаш
перетащи́ться
сов. (медленно, с трудом перейти, переместиться куда-л.) пыкше-пыкше (нелын, эркын) миен шогалаш, соптыртаташ, лӱҥгаш
старуха перетащилась к окну шоҥго кува окна деке пыкше-пыкше миен шогале
перетере́ть
сов. что
1. (трением разделить надвое, на части) йыген (нӱжен, нӱжын) кӱрлаш (тугаш, каташ, пайлаш, пӱчкаш)
перетереть верёвку кандырам йыген кӱрлаш
перетереть железный прут напильником кӱртньывоштырым ӧгӧ дене йыген пӱчкаш
2. (трением измельчить, истереть) туржаш, нӱжаш, туржын (нӱжын, нӱжен) савыраш
перетереть яблоко на мелкой тёрке олмам тыгыде нӱжем дене (тёрко дене) нӱжаш
3. (вытереть, обтереть всё, многое или заново) ӱштын (ӱштеден, йыген) пытараш (шындаш)
перетереть все тарелки чыла кӱмыжым ӱштеден шындаш
перетере́ться
сов. йыгалт(ын) кӱрлаш (тугалташ, катлаш, пайлалташ, пӱчкалташ), рӱдалташ
перетерпе́ть
сов. что разг.
1. (пережить, перенести, вытерпеть многое (обычно о бедах, горе, несчастьях) чыташ, туркаш, тӱсаш, чытен (туркен, тӱсен) эртараш (лекташ), ужаш-чыташ
перетерпеть страдания орлыкым чытен лекташ
2. (терпя, преодолеть какое-л. чувство, ощущение) сеҥаш, чытен (туркен, тӱсен, сеҥен) лекташ
перетерпеть боль корштымым чытен лекташ
перетерпеть затянутый и бездарный фильм утыждене кужу да уда фильмым чытен лекташ
перетерпеть страх лӱдмашым сеҥаш
перетеря́ть
сов. что йомдарен (йомдаркален) пытараш
перетира́ние
с.
1. йыген (нӱжен, нӱжын) кӱрлмаш (тугымаш, катымаш, пайлымаш, пӱчмаш)
2. туржмаш, нӱжымаш, туржын (нӱжен, нӱжын) савырымаш
3. ӱштын (ӱштеден, йыген) пытарымаш (шындымаш)
4. йыгалт(ын) кӱрлмаш (тугалтмаш, катлымаш, пайлалтмаш, пӱчкылтмаш), рӱдалтмаш
перетира́ть(ся)
несов. см. перетере́ть, перетере́ться
перетира́ть(ся)
несов. см. перетере́ть, перетере́ться
перето́лки
мн. манеш-манеш, йыжве-яжве мут (шомак)
перетолкова́ние
с. йоҥылыш умылтарымаш (нергелымаш, ратлымаш), шке семын савырымаш
перетолкование чьих-либо поступков иктаж-кӧн ыштымыжым (койышыжым) йоҥылыш умылтарымаш
перетолкова́ть
сов. что
1. (истолковать неверно, исказив или неправильно поняв суть событий, явлений, чьих-л. слов и т.п.) йоҥылыш умылтараш (нергелаш, ратлаш), шке семын савыраш
перетолковать смысл чьих-либо слов иктаж-кӧн ойлымыжым йоҥылыш умылтараш
2. о ком-чём разг. (потолковать (со многими или с кем-л. обо всём, многом); переговорить) кутырен (кутыралтен, мутланен) налаш
перетолковать с друзьями по телефону йолташ-влак дене телефон дене кутыралтен налаш
перетолко́вывание
с. см. перетолкова́ние
перетолко́вывать
несов. см. перетолкова́ть
перетопи́ть
І
сов. что
1. (истопить всё, многое, одно за другим (о печах, каминах) угыч(ын) (уэш(ын), почела-почела, чыла) олташ (олтен петыраш)
перетопить все печи чыла коҥгам олтен петыраш
2. (израсходовать на топку всё, многое) олтен пытараш
перетопить все дрова уло пум олтен пытараш
ІІ
сов. что
1. (растопить, расплавить что-л. при помощи тепла, огня для приобретения нужных качеств) пелташ, левыкташ, шулыктараш, шулдараш, шолташ
перетопить масло ӱйым пелташ
2. разг. (растопить целиком или всё, многое) пелтен пытараш (шындаш)
перетопить всё сало уло коям пелтен пытараш (шындаш)
ІІІ
сов. кого-что разг. (утопить, потопить всё, многое или всех, многих) вӱд йымак (пуртен, волтен) колташ (колтен пытараш)
перетопить все плоты чыла пушолым вӱд йымак колташ
перетопи́ться
сов. (растопиться, расплавиться от тепла, огня и приобрести иные качества) пелталташ, леваш, шулаш, шыранаш
сало перетопилось коя шулен
перето́пка
ж. см. перета́пливание
перетопта́ть
сов.
1. (топча, измять, повредить целиком или всё, многое, всех, многих) тошкаш, келаш, такырташ, тошкен (келын, такыртен) пытараш (шындаш, лаптырташ)
перетоптать весь луг уло олыкым тошкен пытараш
бык перетоптал несколько человек ӱшкыж икмыняр еҥым тошкен
2. разг. (затоптать, загрязнить следами) тошкаш, келаш, тошкен (келын, лавыртен) пытараш (шындаш)
ребятишки весь пол перетоптали йоча-влак уло кӱварым тошкен пытареныт
переточи́ть
сов. что
1. (наточить, выточить заново, ещё раз или иначе) угыч(ын) (уэш(ын) шумаш (пӱсемдаш, пӱсештараш, кошарташ, нӱжаш, солалташ)
переточить нож кӱзым угыч шумаш
переточить карандаш карандашым угыч кошарташ
переточить косу савам солалташ
переточить топор товарым нӱжаш
2. (всё, многое) шумен (пӱсемден, пӱсештарен, кошартен, нӱжен, солалтен) пытараш (шындаш, опташ)
переточить все ножи в доме суртышто чыла кӱзым шумен опташ
3. разг. (заострить лезвия слишком сильно, сверх нормы) утыждене (утыжым, чот, тӱргоч) шумаш (пӱсемдаш, пӱсештараш, кошарташ, нӱжаш, солалташ)
перетрави́ть
сов. кого-что
1. (охотясь, затравить всех, многих) сонарлен кучен пытараш
перетравить всех зайцев чыла мераҥым сонарлен кучен пытараш
2. (отравить всех, многих) аяртен (аярлен) пуштын пытараш
перетравить крыс комаголям аяртен пуштын пытараш
3. (допустить потравы сельскохозяйственных угодий) атлаш, тошкаш, келаш, такырташ, пытараш
коровы все озимые перетравили ушкал-влак уло кокияшым тошкен пытареныт
перетрави́ться
сов. разг. (отравиться (обо всех, многих) аярген пыташ
все крысы перетравились чыла комаголя аярген пытеныт
перетрево́жить
сов. кого-что чот тургыжландараш (азапландараш, вургыжтараш, кожгандараш, лӱдыкташ, коляндараш)
перетрево́житься
сов. чот тургыжланаш (азапланаш, вургыжаш, лӱдаш, колянаш, пуштыланаш)
перетре́скаться
сов. разг. шелышт(ын) (шелышталт(ын), шелыштедалтын, катлалтын, шырпешталтын, печкалтын, пудешталтын) пыташ
перетро́гать
сов. кучылт(ын) пытараш, кучен ончаш, кид дене логалын ончаш (пытараш)
перетрогать все игрушки чыла модышым кучен ончаш
перетруди́ть
сов. кого-что пашам ыштен (паша дене) нойыктараш (ярныктараш, улныктараш)
перетрудить руки кидым паша дене нойыктараш
перетруди́ться
сов. пашам ыштен нояш (ярнаш, улнаш)
І
перетру́сить
сов. разг. чот ӧрткаш (лӱдаш), лӱдын (ӧрткен) пыташ (каяш, колташ, шогалаш), ӧрт каяш (лекташ)
ІІ
перетруси́ть
сов. что разг.
1. (перетрясти) почкаш, почкен налаш (опташ, пытараш)
перетрусить все половики чыла кӱвар шартышым почкен налаш
2. (пересыпать, перетрясти, очищая от трухи, просушивая) лоҥаш, пуалташ
перетрусить зерно пырчым пуалташ
перетру́шивать
несов. см. перетруси́ть
перетряса́ть
несов. см. перетрясти́
перетря́ска
ж. почкен пытарымаш (шындымаш, оптымаш, налмаш, лукмаш)
перетрясти́
сов. что
1. (вытрясти, очищая от сора, пыли всё, многое) почкен пытараш (шындаш, опташ, налаш, лукташ)
перетрясти всю одежду уло вургемым почкен налаш
2. (встряхивая, переворачивая, перебрать, пересмотреть (в поисках чего-л.) пургедаш, пургед(ын) налаш (лекташ) кычал пытараш, шерын лекташ
перетрясти все карманы в поисках денег оксам кычалын чыла кӱсеным пургедын налаш