толковый, деловой
Рвезе кунло, шоҥго мунло (Онч.)
Ⅰ
слуга, батрак
Тыйын куныжет улам мо олмешет кошташ? (Ӧ.Б.)
Ⅱ
дрянной, негодный; непутёвый
Куныж вургемым чиен. Куныж рвезе (Ӧ.Б.)
мусор, нечистоты, отбросы, отходы; навоз
Куныш кышкыме вер.
заболотиться
Олык купештын.
уголок болота в виде залива
Саде купйолышто мемнан семын паш коремышт уло аман (Ю.Г.)
торф
Куппургыжым лукташ. Куппургыжым мланде ӱяҥдаш кучылтыт.
лохматиться, растрепаться, взъерошиться
Омешем капем купталтын, нелын пералтен шӱмем. Оржала ӱпем купталтын. Руаш тӧчат купталтше кылдышым. Оем ритмым куптен (Ф.И.). Йол йымалне купталтеш кужу ӱпшӧ йӱрын (В.Из.)
сморчок бот.
Куптырвоҥго лум кайымек вигак лектеш.
морщина; морщинистый
Куптырго шӱрган. Шӱргыштыжӧ куптырго налын. Шоҥго чурийжым куптырго тореш-кутынь коркален пытарен.
1) бегство
Сапан куржыкышто коштеш, тудым милиций кычалеш.
2) забег
Эчан кок куржыкыштыжат ончыко лекте.
бункер
Вакш курш. Комбайн курш гыч пырчым машинаш вигак ястарат.
стремя
Ший куршаҥгыш йолжым чыкалтен, Акпатыр он тушман ваштареш тарваныш.
вершина (горы)
Луман курыквуйышто шкет пӱнчӧ шога, юалге эр южеш шып нера.
горец, житель гор
Курыкзо-влак пеҥгыде калык улыт.
подножье (горы)
Чумбылат курыкйолышто кум тулотым чӱктымӧ (Куг.). Ӱлнӧ, курыкйол воктене, тепловоз тулеш эҥер-влак йолт-йолт волгалт каят (Онч.)
горная гряда
Кавказын курыкоржаже-влак лум дене петыралтыныт. Кавказ курыквуйышто шогем, Кавказын курыкоржаже-влакым кӱтем.
утёс
Тура курыкоҥ. Курыкоҥ гыч йончен лекше памашвӱд (ЯЛ)
пещера, грот
Еҥ-влак акрет годым курыкпомышышто иленыт. А курыкпомыш шӧртньӧ гане шӱм-чонет тӱжвак лекде пыкна? (В.К.)
горная порода геол.
Уралын курыкрокшо моткоч шкешотан улеш.
горный хребет
Тӱҥ Кавказ курыкрӱдым вончен, ме Грузийыш пурышна.
скала
Курыксаҥгаш кӱ дене сӱретлаш ‒ тидат паша (В.К.). А курыксаҥгаш ала-кӧ серен: «Сим-сим, омсам поч!» (В.К.)
взгорье, взгорок
Йоча-влак курыксер гыч лум пуракым тӱргыктен мунчалтат (Ш.О.)
обрыв
Чачий курыктӱрыш шумеш мийыш (С.Ч.)
откос
Шолаште тура курыкчаҥга, йымачше шунымат налыт ала мо?
ущелье
Дарьял курыкшелтыш дене эркын ончыко каена. Курыкшелтышыште «ЛАЗ», пуйто шуршо (В.К.)
вечный, извечный
Марий калыкын курымашле шонымашыже ‒ шке эрыкше дене илаш. Курымашле шарнымаш элнам аралыше-влаклан! Чодыралан посна ой-шомак кӱлеш, шкеж гаяк курымашле, йоҥгата (Ю.Г.)
вечный двигатель
Тудо эреак пӧрдшӧ еҥ, курымашле двигатель гай, манаш лиеш (МЭ)
увековечить
С. Чавайнын лӱмжым чапле шарныктыш дене Йошкар-Олаште курымаҥденыт.
вековать, существовать
Тыге кечын-кечын илышым курымлена (А.И.). Йошкар-Ола вияҥ шога курымлен кундемын тӱҥ вержым ‒ Элнет ден Эрвелым ушен (Ф.И.)
летопись
Руш курымсерышлаште марий нерген шуко возымо.
летописец
Г. Айплатовым тачысе марий курымсерышчат манаш лиеш (МЭ)
недвижимое имущество
Тудын ӱдыржӧ кусаралтдыме погым ужалыме пӧлкаште ышта.
перевод
Финн йылме гыч кусартыш. Чапле кусартыш.
продолжительность, долгота
Кечын кутшо кеҥежым 17 шагатымат эрта. Канышын кутшо ик тылзе.
потомство
Мом ме кодена шкенан кут-кутышналан?
проститутка, куртизанка
Мемнан олаштат тыгай кутанче-влак кас еда кӱтӱ дене перныл коштыт (Онч.)
кутник, широкая лавка у дверей
Кутньыкышто ожно маленыт.
Ⅰ
протяжение, длина
Эҥер кутык. Радиотолкын кутык. Ужгажым кутыкшо дене висен ончо. Оҥам кутыкшо дене висен пӱч.
Ⅱ
продольный
Кутык пӱчкыш. Кутык пӱчмӧ вынер. Кутык пила.
продольный
Кутынь пӱчкыш. Кутынь ургыш.
разговор, разговаривание
Уна-влак дене эркын кутырасыме годым авай шымлен налын (Онч.)
разговорник
Марла-рушла кутыртык.
говор линг.
Морко-Шернур кутыртыш. Юлдӱр кутыртыш. Марий йылмыште 22 кутыртышым ончыктат.
словоохотливый
Семон шольым изиж годым моткоч кутырчык рвезе ыле. Рвезе кутырчык лийын. Його ‒ ситартышлан (К.К.)
балагур
Мемнан коклаште ик рвезе моткоч кутырызо ыле.
разговорчивый
Кочамын шольыжо пеш кутырыман еҥ улмаш. Мый кутырыман омыл.
Ⅰ
власть
Совет кучем. Верысе кучем.
Ⅱ
держава
Алте кучем. Россий кучем.
властелин, властитель; руководство
Кугу шонымаш-влакын кучемвуйышт. Илыш нерген кутырен шинчылтмашым кучемвуйышто мо ышталт шогымо вашталтыш (Ю.Г.)
арест (ММ)
Кучыкыш верештат ‒ утлаш йӧсӧ. Осал пашам ыштымылан кару ‒ кучык.
вручить
Орденым кучыкташ. Чапкагазым кучыкташ. Оксадарым кучыкташ.
О сайте
Инструкция