перекро́йка
ж. см. перекро́й
перекроши́ть
сов. что пудыртылаш, падышташ, тӱяш, тыгыдемдаш, тыгыдемдылаш, пырчыктылаш, каткалаш, пудыртыл(ын) (падыштен, тӱен, тыгыдемден, тыгыдемд(ыл), пырчыктыл(ын), каткален) пытараш
перекрошить хлеб киндым пудыртылаш (каткалаш)
перекроши́ться
сов. пудыргылаш, падышталташ, тӱялташ, тыгыдемаш, каткалалташ, пудыргыл(ын) (падышталт(ын), тӱялт(ын), тыгыдемын, каткалалт(ын) пыташ
все сухари перекрошились уло сукара пудыргыл(ын) пытен
перекрути́ть
сов. что
1. (обвязать, перевязать) пӱтыраш, пӱтыралаш, пидаш, пӱтырен (пӱтырал(ын), пидын) шындаш
перекрутить изолентой оголённый провод чараҥше воштырым изоленте дене пӱтырен шындаш
2. (испортить, крутя) утыжым (утыждене, пеш чот) пӱтыраш, утыжым (утыждене, пеш чот) пӱтырен шындаш (локтылаш, пудырташ, кӱрлаш), локтылмеш(ке) (пудыргымешке, кӱрлмешке) пӱтыраш
перекрутить механизм у игрушки модышын механизмжым локтылмеш(ке) пӱтыраш
перекрутить проволоку кӱртньывоштырым кӱрлмешке пӱтыраш
3. (закрутить, скрутить в виде спирали) пӱтыраш, пунчежтараш
смерч перекрутил дерево пӱтырем мардеж пушеҥгым пунчежтарен
4. (скрутить что-л. с чем-л.) пунаш, пӱтыраш, пунен (пӱтырен) шындаш (опташ)
перекрутить шерстяную нитку с шёлковой меж шӱртым порсын шӱртӧ дене пунаш
5. (свить, скрутить плотно и туго) пунаш, пӱтыраш, пунен (пӱтырен) шындаш (опташ)
перекрутить верёвку кандырам пӱтыраш
6. (скрутить плотно и туго, свить заново, ещё раз) угыч(ын) (уэш(ын), рончен) пунаш (пӱтыраш, вӱдылаш), угыч(ын) (уэш(ын), рончен) пунен (пӱтырен, вӱдылын) шындаш (пышташ, опташ)
перекрутить косу ӱппунемым угыч(ын) пунаш
7. (накрутить на что-л. другое) пӱтыраш, вӱдылаш, пӱтырен (вӱдылын) шындаш (пышташ, опташ)
перекрутить нитки на шпульку шпулькыш(ко) шӱртым пӱтырен шындаш
перекрути́ться
сов. разг.
1. пӱтырымӧ (пӱтыркалыме, пӱтырыштмӧ, пӱтырналтме) дене локтылалташ (пудыргаш, кӱрлаш)
кран перекрутился кран пӱтырымӧ дене локтылалтын
2. пӱтыралташ, пунешталташ, карешталташ, пӱтыралтын (пунешталтын, карешталтын) пыташ
нитки перекрутились шӱртӧ пунешталтын
3. савырнаш, пӧрдын савырнаш (налаш)
перекрутиться на месте десять раз верыште лу гана савырнаш (пӧрдын налаш)
собака перекрутилась несколько раз за своим хвостом пий почшо почеш икмыняр гана пӧрдын савырныш
4. разг. (справиться с трудностями; перебиться) ситараш, амалкалаш
перекрутиться с деньгами до получки пашадар марте оксам ситараш
перекру́чивание
с.
1. пӱтырымаш, пӱтыралмаш, пидмаш, пӱтырен (пӱтырал(ын), пидын) шындымаш
2. утыжым (утыждене, пеш чот) пӱтырымаш, утыжым (утыждене, пеш чот) пӱтырен шындымаш (локтылмаш, пудыртымаш, кӱрлмаш), локтылмеш(ке) (пудыргымешке, кӱрлмешке) пӱтырымаш
3. пӱтырымаш, пунчежтарымаш
4. пунымаш, пӱтырымаш, пунен (пӱтырен) шындымаш (оптымаш)
5. угыч(ын) (уэш(ын), рончен) пунымаш (пӱтырымаш, вӱдылмаш), угыч(ын) (уэш(ын), рончен) пунен (пӱтырен, вӱдылын) шындымаш (пыштымаш, оптымаш)
6. пӱтырымӧ (пӱтыркалыме, пӱтырыштмӧ, пӱтырналтме) дене локтылалтмаш (пудыргымаш, кӱрлмаш)
7. пӱтыралтмаш, пунешталтмаш, карешталтмаш, пӱтыралтын (пунешталтын, карешталтын) пытымаш
перекру́чивать(ся)
несов. см. перекрути́ть, перекрути́ться
перекру́чивать(ся)
несов. см. перекрути́ть, перекрути́ться
перекрыва́ть
несов. см. перекры́ть
перекры́тие
с.
1. угыч(ын) (уэш(ын), пужен) леведмаш
2. леведмаш, петырымаш
3. эртен кайымаш (кодымаш), эртымаш, эртарымаш, ончылтымаш
4. петырымаш, авырымаш
5. петырымаш, авырымаш, пӱчмаш
6. (опора крыши; вообще поперечное покрытие в здании) тувраш
перекры́ть
сов.
1. (заново) угыч(ын) (уэш(ын), пужен) леведаш
перекрыть прохудившуюся крышу пытыше леведышым пужен леведаш
2. кого-что (опередить, превзойти в силе (голоса, звука) леведаш, петыраш
сирена перекрыла голоса сирене йӱк-влакым петырыш
3. (превысить чьи-л., какие-л. показатели, результаты) эртен каяш (кодаш), эрта(ра)ш, ончылташ
перекрыть рекорд рекордым ончылташ
перекрыть норму в два раза нормым кок пачаш эртараш
4. что (закрыть) петыраш, авыр(ал)аш
перекрыть реку плотиной эҥерым пӱя дене авыраш (пӱялаш)
перекрыть трубу пучым петыраш
перекрыть дорогу спиленным деревом корным пӱчмӧ пушеҥге дене петыраш
5. (препятствовать продвижению врага, защищая определённый участок) петыраш, авыр(ал)аш, пӱчкаш
перекрыть все пути отступления чыла чакныме корным пӱчкаш
6. кого-что разг. (покрыть старшей картой) леведаш, петыраш
перекрыть короля тузом корольым туз дене леведаш
перекувы́ркивать(ся)
несов. см. перекувырнуть, перекувырнуться
перекувы́ркивать(ся)
несов. см. перекувырнуть, перекувырнуться
перекувырну́ть
сов. кого-что разг.
1. кумыкташ, кумыктен шындаш
перекувырнуть ящик яшлыкым кумыкташ
2. матаклыкташ, матаклен (унчыливуйын) савыраш
перекувырнуть мальчика-акробата акробат рвезым унчыливуйын савыраш
перекувырну́ться
сов.
1. кумыкталташ
2. матаклаш, матаклен (унчыливуйын) савырнаш
перекупа́ть
І
несов. см. перекупи́ть
ІІ
сов. кого разг.
1. (выкупать всех) мушкын (йӱштылтен, чывылтен) пытараш (лукташ)
перекупать всех детей чыла йочам мушкын лукташ
2. (причинить вред) утыжым (утыждене, кылмымешке) йӱштылташ
перекупать ребёнка йочам кылмымешке мушкаш (йӱштылташ, чывылташ)
перекупи́ть
сов. кого-что
1. (купить что-л., дав за вещь больше денег; купить что-л., ранее купленное кем-л. другим) (оксам пыштен, оксала, тӱлен) налаш (наледаш, сулаш)
перекупить на аукционе аукционышто налаш
2. (много) налаш, налын опташ (пытараш, ситараш)
сколько вещей перекупил, а всё мало мыняр сатум налын пытарен, а эре шагал
3. (купить для перепродажи) ужалаш налаш
переку́пщик
м. налын ужалкалыше, налше-ужалкалыше
переку́р
м. (тамакым) шупшын каналтымаш, тамаклымаш, каныш, перекур
перекури́ть
сов.
1. утыжым (утыждене, шуко, йӧсӧ лиймешке) (тамакым) шупшаш (пӱжгаш, пӧжгаш, пӧжгыкташ, тӱргаш, тӱргыкташ, пӧкаш)
перекурил, голова болит тамакым утыждене шупшын, вуйжо коршта
2. (выкурить больше кого-л.) (тамакым) шупшын сеҥаш
перекурить всех чылам (тамакым) шупшын сеҥаш
3. что разг. (выкурить всё, многое) шупшын пытараш
перекурить все свои папиросы уло папиросым шупшын пытараш
4. (куря, испробовать (все, многие сорта табака, папирос) шупшын ончаш
перекурить и папиросы, и сигареты папиросымат, сигаретымат шупшын ончаш
5. (покурить или вообще отдохнуть, сделав перерыв в работе) (тамакым) шупшын каналташ, каналташ, тамаклаш
переку́с
м. пурлмаш, кочкылдалмаш
перекуса́ть
сов. кого-что пурын (пурештын, пуредылын) пытараш
собака перекусала всю мебель пий уло пӧртарверым пурын пытарен
перекуса́ться
сов. ваш-ваш пурын (пурештын, пуредылын) пытараш
перекуси́ть
сов.
1. что (кусая, разделить надвое) пурын (пурлын) кӱрлаш
перекусить нитку шӱртым пурлын кӱрлаш
2. (прокусить насквозь) пурын (пурлын) шӱташ
3. (закусить) пурлаш, кочкылдалаш
перекусить перед дорогой корно деч ончыч пурлаш
переку́сывание
с. пурын (пурлын) кӱрлмаш (шӱтымаш)
переку́сывать
несов. см. перекуси́ть
перелага́ть
несов. см. переложи́ть
перела́мывание
с. пудыртыл(ын) (тодышт(ын), тугышт(ын) пытарымаш (кышкымаш, оптымаш)
перела́мывать(ся)
несов. см. перелома́ть, перелома́ться
перела́мывать(ся)
несов. см. перелома́ть, перелома́ться
перележа́ть
сов.
1. (слишком долго) утыжым (утыждене, кужун, йӧсӧ лиймешке) кияш
перележать на солнце кечыште утыждене кияш
2. 1 и 2 л. не употр. (испортиться) киен пужлаш (локтылалташ)
огурцы перележали кияр киен локтылалтын
3. (пролежать где-л. пережидая; пролежать) кияш, киен эртараш
перележать в засаде засадыште киен эртараш
перележать всю зиму под снегом теле мучко лум йымалне киен эртараш
4. что (сильно отлежать) малташ
перележать руку кидым малташ
перелеза́ть
несов. см. переле́зть
переле́зть
сов. (кӱзен) вончаш
перелезть через забор пече (песте, савар) гоч вончаш
перелезть из саней в телегу тер гыч орвашке вончаш (шинчаш)
перелета́ть
несов. см. перелете́ть
перелете́ть
сов.
1. (летя, преодолеть какое-л. пространство, оказаться по другую сторону чего-л.; переместиться по воздуху от толчка, броска на какое-л. расстояние; стремительно перепрыгнуть, перебежать, переехать через что-л.) чоҥешташ, чоҥештен каяш (толаш)
вертолёт перелетел из Москвы в Санкт-Петербург за час вертолёт Моско гыч Санкт-Петербургыш(ко) ик час жапыште чоҥештен толын
перелететь с места на место ик вер гыч весышке чоҥештен каяш
белка перелетела с дерева на дерево ур пушеҥге гыч пушеҥгыш чоҥештен кайыш
2. (переместиться по воздуху от толчка, броска на какое-л. расстояние) чоҥешташ, пыжалташ, чоҥештен (пыжалт(ын) возаш
перелететь через руль велосипеда тошкыморва руль гоч чоҥешташ
3. (распространиться из одного места в другое (о слухах, вестях и т.п.) чоҥешташ, писын (тыманмешке) шарлаш, чоҥештен (шарлен) каяш (толаш)
слух перелетит из города в город ой ик ола гыч весышке чоҥештен кая
4. (летя, упасть слишком далеко, дальше, чем следует) утыжым (утыждене, умбаке) чоҥешташ (чоҥештен каяш), торашке (умбаке) волен (миен) возаш
снаряд перелетел цель снаряд цель деч умбаке волен возын
перелетова́ть
сов. и несов. кеҥежым эртараш (илен эртараш)
переле́чь
сов.
1. (куснен, каен) возаш
перелечь на диван диваныш(ке) каен возаш
2. савырнен возаш
перелечь на спину тупышко савырнен возаш
перелёт
м.
1. чоҥештымаш, чоҥештен кайымаш (толмаш)
перелёт через океан тептеҥыз гоч чоҥештымаш
2. (снаряда, пули) утыжым (утыждене, умбаке) чоҥештымаш (чоҥештен кайымаш), торашке (умбаке) волен вочмаш
перелётный
прил. (о птицах) куснылшо, (куснен) толшо-кайыше
перели́в
м.
1. кӧвален (тӱргоч, утыжым, утыждене) темымаш (йоктарымаш, пыштымаш, опталмаш), кӧвален (тӱргоч, утыжым, утыждене) темен (йоктарен, пыштен, опталын) шындымаш
2. кӧвалалт(ын) (тӱргоч, утыжым, утыждене) йогымаш, кӧвалалт(ын) (тӱргоч, утыжым, утыждене) йоген лекмаш
3. (переход из одного оттенка, тона (цвета, звука) в другой) лыкын-лукын мурымаш (йоҥгалтарымаш, шӱшкымаш, шергылтмаш, йоҥгалтмаш) (о звуке), тӱрлӧ тӱс дене модын волгалтмаш (чинчештмаш, йылгыжмаш, йолгыжмаш, чолгыжмаш, чылгыжмаш, юлгыктымаш, йыпланымаш, йылгыктымаш, чинчаҥалтмаш, йолдымандымаш, йолткымаш, чолгымаш, ялдыртатымаш), тӱрлӧ тӱс дене модын йылгыж(ын) (чолгыж(ын), чылгыжын, юлгыктен, йыпланен, йылгыктен, чинчаҥалтын, йолдыманден, йолткен, чолген, ялдыртатен) кийымаш (шинчымаш), йылде-йолдо (чыли-чули) коймаш (о цвете)
переливы баяна баян семын лыкын-лукын йоҥгалтмашыже (йоҥгалтмыже)
переливы красок при заходе солнца кече шичме годым тӱрлӧ тӱс дене модын волгалтмаш
перелива́ние
с.
1. темымаш, йоктарымаш, пыштымаш, опталмаш, опталын (темен) налмаш
2. кӧвален (тӱргоч, утыжым, утыждене) темымаш (йоктарымаш, пыштымаш, опталмаш), кӧвален (тӱргоч, утыжым, утыждене) темен (йоктарен, пыштен, опталын) шындымаш; кӧвалалт(ын) (тӱргоч, утыжым, утыждене) йогымаш
3. кӧвалалт(ын) (тӱргоч, утыжым, утыждене) йоген лекмаш
4. вӱрым колтымаш
5. лыкын-лукын мурымаш (йоҥгалтарымаш, шӱшкымаш, шергылтмаш, йоҥгалтмаш) (о звуке), тӱрлӧ тӱс дене модын волгалтмаш (чинчештмаш, йылгыжмаш, йолгыжмаш, чолгыжмаш, чылгыжмаш, юлгыктымаш, йыпланымаш, йылгыктымаш, чинчаҥалтмаш, йолдымандымаш, йолткымаш, чолгымаш, ялдыртатымаш), тӱрлӧ тӱс дене модын йылгыж(ын) (чолгыж(ын), чылгыжын, юлгыктен, йыпланен, йылгыктен, чинчаҥалтын, йолдыманден, йолткен, чолген, ялдыртатен) кийымаш (шинчымаш), йылде-йолдо (чыли-чули) коймаш (о цвете)
перелива́ть
несов.
1. см. перели́ть
2. см. перелива́ться 2, 3
◊ переливать из пустого в порожнее йылмым тӱгаташ
перелива́ться
несов.
1. см. перели́ться
2. (блестеть) тӱрлӧ тӱс дене модын волгалташ (чинчешташ, йылгыжаш, йолгыжаш, чолгыжаш, чылгыжаш, юлгыкташ, йыпланаш, йылгыкташ, чинчаҥалташ, йолдымандаш, йолткаш, чолгаш, ялдыртаташ), тӱрлӧ тӱс дене модын йылгыж(ын) (чолгыж(ын), чылгыжын, юлгыктен, йыпланен, йылгыктен, чинчаҥалтын, йолдыманден, йолткен, чолген, ялдыртатен) кияш (шинчаш), йылде-йолдо (чыли-чули) кояш
переливаться всеми цветами радуги шонанпылын чыла тӱсшӧ дене модын волгалташ
3. (звучать переходящими один в другой тонами) лыкын-лукын мураш (йоҥгалтараш, шӱшкаш, шергылташ, йоҥгалташ)
трелями переливаются соловьи шӱшпык (семжым) лыкын-лукын шӱшка
перели́вка
ж.
1. см. перелива́ние, перели́в
2. угыч(ын) (уэш(ын) велымаш (левыктымаш), угыч(ын) (уэш(ын) велен (левыктен) ыштымаш
перели́вчатость
ж. см. перели́в 3
перели́вчатый
прил. лыкын-лукын мурышо (йоҥгалтарыше, шӱшкышӧ, шергылтше, йоҥгалтше) (о звуке), тӱрлӧ тӱс дене модын волгалтше (чинчештше, йылгыжше, йолгыжшо, чолгыжшо, чылгыжше, юлгыктышо, йыпланыше, йылгыктыше, чинчаҥалтше, йолдымандыше, йолткышо, чолгышо, ялдыртатыше) йылде-йолдо (чыли-чули) койшо (о цвете)
перелиста́ть
сов. что шергаш, лышташлаш, ластыклаш, лончылаш, шерген (шергал(ын), лышташлен, ластыклен, ончал(ын), лончылен) лекташ (каяш)
перели́стывать
несов. см. перелиста́ть
перели́ть
сов. что
1. куда-л. темаш, йоктараш, пышташ, опталаш, опталын (темен) налаш
перелить молоко из бутылки в кастрюлю шӧрым кленча гыч кастрюльышко темаш
2. (налить сверх меры) кӧвален (тӱргоч, утыжым, утыждене) темаш (йоктараш, пышташ, опталаш), кӧвален (тӱргоч, утыжым, утыждене) темен (йоктарен, пыштен, опталын) шындаш
перелить через край тӱргоч темаш
3. (о крови) вӱрым колташ
4. (переделать литьём) угыч(ын) (уэш(ын) велаш (левыкташ), угыч(ын) (уэш(ын) велен (левыктен) ышташ
перел ить статую статуйым угыч(ын) велаш
5. разг. см. перели́ться 2; йоген каяш (лекташ)
вода перелила через край вӱд тӱргоч йоген лектын
О сайте
Инструкция