терминов: 14910
страница 80 из 299
сов. тӧрланаш
    он, несомненно, исправится тудо, мутат уке, тӧрлана
нареч.
1. (хорошо) сайын
2. (старательно) тыршен
ж.
1. (хорошее состояние) сай лийме (улмо)
    в полной исправности чыла сай
    держать в исправности сай кучаш
2. (старательность) тыршымаш
прил.
1. (в хорошем состоянии) сай
    исправный мотор сай мотор
2. (старательный) тыршыше
    исправный работник тыршыше пашаеҥ
сов. что
1. терген ончаш
    испробовать все возможности чыла йӧным терген ончаш
2. (узнать на собственном опыте) ужаш, чыташ, чытен ончаш
м. лӱдмаш
нареч. лӱдын
прич. в знач.прил. лӱдыктымӧ, лӱдшӧ
    испуганное лицо лӱдшӧ чурий
сов. кого-что лӱдыкташ
сов. кого-чего лӱдаш, лӱдын каяш
с.
1. (проверка) шымлымаш, шымлен налмаш (ончымаш); тергымаш, терген налмаш (ончымаш); шынымаш
    испытание двигателя двигательым терген налмаш
2. (экзамен) испытаний
    приёмные испытания приёмный испытаний
3. (тягостное переживание) нелылык, йӧсылык
    тяжёлое испытание кугу нелылык
прич. в знач.прил. шымлен (терген, пален) налме; ӱшанле
    испытанный друг ӱшанле йолташ
прил. шымлыме, тергыме
    испытательный срок шымлыме жап
сов. что руэн пытараш
сов. и несов. кого-что шымлаш, шымлен налаш
    исследовать диалекты языка йылмын диалектше-влакым шымлаш
    врач исследовал больного врач черлым шымлен ончыш
сов. кошкен пыташ
    иссохнуть от тоски ойгырен кошкен пыташ
нареч. ожнысек
сов. орланен (йӧсланен) пыташ
с. шкем кучен кертдымаш
прил. шкем кучен кертдыме
сов. кого-что коштен пытараш
    болезнь его иссушила чер тудым коштен пытарен
сов.
1. (лишиться воды) кошкен пыташ
    источник иссяк памаш кошкен пытен
2. перен. (исчерпаться) пыташ, пытен каяш
сов. кого-что
1. (измучить) орландарен (индырен) пытараш
2. (изранить) сусыртыл(ын) пытараш
сов. (измучиться) орланен пыташ, индыралт(ын) пыташ
ж. истерика
прил. истерический, ушдымо гай
ж. истерий (ушдымо гай лиймаш)
м. юр. истец, суд гоч кычалше
ж.
1. чын
2. мат., филос. истина
    абстрактная истина абстрактный истина
нареч. прост. (действительно) чын, чынак, чынжымак, кернак
    истинно талантливый человек чынжымак кугу талантан айдеме
ж. чынлык, чын улмо (лийме)
прил.
1. (содержащий истину) чын
    истинное сообщение чын увер
2. (настоящий) чын, ӱшанле
    истинный друг чын йолташ
м.
1. эҥер тӱҥалтыш, вӱдшинча, памашшинча
2. чаще мн. истоки перен. тӱҥалтыш
    исток и марксистского движения марксистский движенийын тӱҥалтышыже
сов. что умылтараш, умылтарен пуаш
ж. ал пытымаш (кайымаш)
сов. кого-что ярныктараш, элныктараш, ярныктарен (элныктарен) пытараш
    жара его истомила кече шокшо тудым элныктарен
сов. ярнаш, элнаш, ярнен (элнен) пыташ

сов. что
1. (нагреть топкой) олташ, олтен петыраш
    истопить печь коҥгаш олташ
2. разг. (израсходовать на топку) олтен пытараш, йӱлалтен пытараш
    истопить весь уголь чыла шӱйым йӱлалтен пытараш

сов. что разг. (расплавить до конца) левыктен пытараш
    истопить воск шыштым левыктен пытараш
сов. по кому-чему разг. ойгырен пыташ, ӱшанен пыташ
несов. что (распространять) шараш, колташ
    источать приятный запах тамле пушым шараш (колташ)
сов. что
1. (истереть, сделать тонким) шумен пытараш (вичкыжемдаш)
2. (проесть, продырявить) шӱткален пытараш
    червь источил дерево шукш пушеҥгым шӱткален пытарен
м.
1. (родник, ключ) памаш
    минеральный источник минеральный памаш
2. перен. источник
    источник богатства и могущества Родины Шочмо элын поянлыкше ден вий-куатшын источникышт
3. (письменный памятник, документ) источник
    книга написана по авторитетным источникам книга авторитетный источник-влак негызеш возымо
с.
1. (изнурение) явыгымаш, каҥгештмаш, лунчыргымаш
    истощение организма организм лунчыргымаш
    истощение почвы мланде каҥгештмаш
2. (уменьшение) пытымаш, пытарымаш
    истощение богатства поянлык пытымаш
прич. в знач.прил. явыгыше, явыген пытыше, каҥгештше, каҥгешт(ын) пытыше, лунчыргышо, лунчырген пытыше
    истощённый человек явыген пытыше айдеме
сов. что
1. (деньги, запасы) кучылт(ын) пытараш
2. (провести какое-либо время) эртараш
сов. кучылталт(ын) пыташ
сов. кого-что пытараш, пуштеден пытараш
сов. пыташ
сов. что разг.
1. (привести в негодность) туржын пытараш
    истрепать пальто пальтом туржын пытараш
2. перен. (измучить, утомить) орландарен (йӧсландарен) пытараш
    ◊ истрепать нервы нервым лунчыртен пытараш
сов. разг. (прийти в негодность) туржалт(ын) пыташ
    книга истрепалась книга туржалт(ын) пытен