мн.ч. (ед.ч. икра ж.) (ног) йолмӱшкыр
союз
1. разд. але
вам чаю или кофе? тыланда чайым але кофем кондаш?
завтра или послезавтра эрла але кумышто
2. присоед. але
на дне рек, озёр или морей эҥерла, ерла але теҥызла пундаште
3. пояснит. але, вес семынже
аэроплан или самолёт аэроплан але самолёт
4. вопр. разг. але, ала
или ты не слышал об этом? тый тидын нерген ала колын отыл?
прил. йошкынан
илистое дно йошкынан вӱд пундаш
ж.
1. (действие) тӱрлӧ сӱрет дене сылнештарымаш, сӱретлен умылтарымаш
иллюстрация книг книга-влакым тӱрлӧ сӱрет дене сылнештарымаш
2. (рисунок) сӱрет, иллюстраций
журнал с иллюстрациями сӱретан журнал
3. перен. (пример) пример
привожу это как иллюстрацию тидым пример семын ончыктем
прич. в знач.прил. шуко сӱретан, иллюстрациян
иллюстрированный журнал шуко сӱретан журнал
1. твор.п. от он, оно тудын дене
им гордится вся страна тудын дене пӱтынь эл кугешна
2. дат.п. от они нунылан
передайте им наш привет нунылан мемнан саламнам каласыза
прил.
1. уст. (знатный) поян
2. разг. (знаменитый) кугу чапан (лӱман), кумдан палыме
именитый гость кугу чапан уна
частица
1. (как раз) лач(ак), лачшым(ак)
именно он лачак тудо
2. (при перечислении) лачшым(ак) гын; лачшым каласаш гын
а именно: яблоки, груши лачшымак гын: олма, груш
прил.
1. лӱмым ончыктышо
именной список лӱмым ончыктышо списке
2. (с именем владельца) лумым возыман, именной
именное ружьё лӱмым возыман пычал
3. грам. лӱман
именное составное сказуемое лӱман составной сказуемый
несов. кого-что (называть) лӱмдаш
несов. (называться) лӱмдалташ
несов. кого-что в разн.знач. лияш, улаш
иметь при себе паспорт пелен паспорт лияш
иметь детей йочан лияш
комната имеет два окна пӧлемын кок окнаже уло
они имеют право нунын правашт уло
◊ иметь место лияш, лиедаш
иметь что-либо против ваштареш лияш; келшаш огыл
иметь мужество тошташ
иметь понятие умылаш
иметь целью цельым шындаш, ушым кучаш
иметь отношение к кому-чему-либо иктаж-кӧ-мо дене кылдалташ, кылдалт(ын) шогаш
иметь голову на плечах шонен мошташ
несов. лияш, улаш
имеется ли у вас этот номер журнала? тендан тиде номер журнал уло мо?
твор.п. от они нунын дене
ими гордится страна нунын дене эл кугешна
с.
1. лӱм
имя и фамилия лӱм ден фамилий
2. (известность) палыме
учёный с мировым именем тӱнялан палыме учёный
3. грам. лӱм
имя существительное лӱм мут
◊ имени кого-чего-либо лӱмеш
колхоз имени Кирова Киров лӱмеш колхоз
от имени кого-либо иктаж-кӧн лӱм дене
во имя кого-чего-либо кӧлан-молан кӧра (лийын)
во имя дружбы келшымаш лӱмеш
именем закона закон почеш, закон лӱм дене
называть вещи своими именами тура ойлаш, лӱдде ойлаш
1. нареч. вес семын, вестӱрлын
сделать иначе вес семын ышташ
2. противит.союз разг. ато, уке гын
беги, иначе опоздаешь курж, уке гын вараш кодат
◊ так или иначе в знач.вводн.сл. кеч-мо гынат, кеч-кузе гынат
ж. прост. смотри: индейка
м. пӧрш (на деревьях); покшым (на земле)
нареч. южгунам
он иногда там бывает южгунам тудо тушто лиеда
прил. вес олаште илыше, вес ола гыч толшо
м. уст. иноземец (вес эл гыч толшо еҥ)
прил. уст. вес элласе, вес эл гыч толшо
опр.мест.
1. (другой) весе, моло, вестӱрлӧ
иная форма вес формо
этот вопрос требует иного разрешения тиде йодышым вестӱрлӧ йӧн дене решитлаш кӱлеш
2. также в знач.сущ. м. (некоторый) южо, южикте
иному человеку жарко, иному холодно южо еҥлан шокшо, южылан йӱштӧ
◊ иной раз южгунам
тот или иной тудо але весе, южо
прил. (чуждый) йот, ӧрдыж, йӧршеш ойыртемалтше (вестӱрлӧ)
инородные явления йӧршеш ойыртемалтше явлений-влак
◊ инородное тело 1) мед. капыш пурен шичше наста (шырпе, пуля да монь) 2) (о чём-либо чуждом, мешающем) уто, утышо, мешанчык
с. важмалдыкын (туштен) каласымаш, важмалдыкын (туштен) ойлымаш
нареч. важмалдыкын, туштен
выражаться иносказательно важмалдыкын (туштен) ойлаш
прил. важмалдыкын (туштен) каласыме, важмалдыкын (туштен) ойлымо
иносказательное выражение важмалдыкын каласыме ой
прил.
1. (говорящий, написанный на ином языке) вес йылме дене кутырышо (возымо)
2. (принадлежащий иному языку) вес йылмысе
иноязычные обороты речи вес йылмысе ойсавыртыш-влак
ж. интимность, шӱм-чон лишыллык
прил.
1. интимный, пеш лишыл
2. (любовный) йӧратымаш
разговор на интимную тему йӧратымаш нерген мутланымаш
несов. над кем-чем и без доп. игылташ, мыскылаш, койдараш
ж. ироний, койдарчык, мыскылтыш
м. иск, суд дене кычалмаш
предъявить иск искыш пуаш
сов. что
1. (извратить) йоҥылыш (шойыштын, шояклен) ончыкташ, йоҥылыш (шойыштын, шояклен) умылтараш
исказить факты фактым йоҥылыш ончыкташ
2. (изменить выражение лиц) куптырташ
боль исказила его лицо коржмаш тудын чурийжым куптыртыш
сов.
1. (извратиться) йоҥылыш лияш
2. (измениться о лице) куптыргаш
его лицо исказилось от боли корштымо дене тудын чурийже куптыргыш
сов. кого-что
1. (причинить увечья) сусырташ, сусыртыл(ын) пытараш
искалечить ногу йолым сусырташ
2. перен. (испортить) локтылаш, локтыл(ын) пытараш
искалечить жизнь илышым локтыл пытараш
несов. кого-что, чего кычалаш
искать нужную книгу кӱлеш книгам кычалаш
искать повода шылтыкым кычалаш
искать совета каҥашым кычалаш
искать спасения утаралтме йӧным кычалаш
предлог с род.п. деч посна
все, исключая одного икте деч посна чыланат
с.
1. (действие) лукмаш, луктын кудалтымаш (шуымаш), луктын колтымаш
исключение из школы школ гыч луктын колтымаш
2. (отступление от правил, норм) исключений
нет правила без исключения исключенийдыме правил уке
◊ за исключением деч посна
нареч.
1. (лишь, только) гына, веле
питаются они исключительно молоком нуно шӧрым гына кочкын илат
2. (чрезвычайно) путырак, пеш, моткоч
исключительно интересная книга путырак оҥай книга
ж. (редкость) ойыртемалтмаш, шуэн лийме
исключительность явления явленийын шуэн лиймыже
прил.
1. (являющийся исключением) ойыртемалтше
2. (редкий, небывалый) шуэн лийше, уждымо-колдымо
исключительный случай шуэн лийше случай
сов. кого-что
1. (удалить из состава) лукташ, луктын шуаш (кудалташ)
исключить из списка списке гыч луктын шуаш
2. (вывести из числа членов) лукташ, луктын колташ
исключить из института институт гыч луктын колташ
◊ это исключено тиде лийын ок керт
сов.
1. что (испортить) пужгален пытараш
2. кого (морально) локтыл(ын) пытараш
прил.
1. (требуемый) кӱлешан, вучымо
искомый случай представился вучымо жап толын шуо
2. мат. кычалме
искомая величина кычалме кугыт
О сайте
Инструкция