терминов: 1361
страница 4 из 28
увольня́ть(ся)
несов. см. уво́лить, уво́литься
152увы
увы́
межд. эх
увяда́ние
с. (растений) кавыскымаш, лывыжгымаш, (лица) льыптыргымаш, шапалгымаш, мед. кошкымаш
увяда́ть
несов. см. увя́нуть
увя́дший
прич. в знач. прил.
1. (отцветший) лывыжгыше, лывыжге
    увядший цветок лывыжгыше пеледыш
2. (о человеке) лунчыргышо, кавыскыше
    прямо увядший старик лач лунчыргышо коча
увяза́ть
І
сов. что
1. (связать) пидаш, пидедаш, погкален пидаш
    увязать вещи ӱзгарым погкален пидаш
2. перен. (согласовать) кылдаш, ушаш, келыштараш
    увязать теорию с практикой теорийым практике дене кылдаш
ІІ
сов. см. увя́знуть
увяза́ться
сов. разг. (пойти за кем-л., с кем-л.) пижаш, пижын каяш
увя́зка
ж.
1. разг. (завязание) пидмаш, пидедымаш, погкален пидмаш
    увязка снопов кылтам пидмаш
2. перен. (согласование) кылдымаш, кылдалтмаш, келыштарымаш
    увязка планов планым келыштарымаш
увя́знуть
сов. в чём в разн.знач. пижаш, пижын шинчаш
    увязнуть в грязи лавыраш пижаш
    увязнуть в работе пашаш пижаш
увя́зывать
несов. см. увяза́ть І
увя́зываться
несов. см. увяза́ться
увя́нуть
сов.
1. (о цветах) лывыжгаш
    если не поливать, цветок может увянуть вӱдым от опто гын, пеледыш лывыжген кертеш
2. перен. (о человеке) шапалгаш, тӱлыжгаш, лунчыргаш
    от горя человек может быстро увянуть ойгырымо дене айдеме вашке лунчырген кертеш
угада́ть
сов. что
1. (определить, узнать) палаш, пален налаш
2. см. узна́ть 1
уга́дывание
с. палымаш, пален налмаш
уга́дывать
несов. см. угада́ть
уга́р
І
м.
1. (удушливый газ) аҥыртыш, пуш
2. (болезненное состояние при отравлении газом) вуеш логалмаш, вуй аҥыргымаш
3. перен. (безудержное проявление чувств) вуй аҥыргымаш
ІІ
м. техн. (убыль при горении, плавке и т.п.) иземмаш, шагалеммаш, йомдарымаш
уга́рный
прил. пушан, аҥыртарыше
    угарный воздух пушан юж
    угарный газ аҥыртарыше газ
угаса́ние
с.
1. йӧрымаш, йӧрен кайымаш
2. чарныме, чарнымаш
3. (ослабление) тӱлыжгымӧ, тӱлыжгымаш
угаса́ть
несов. см. уга́снуть
уга́снуть
сов.
1. (потухнуть) йӧраш, йӧрен (йӱлен) каяш, йӧрен пыташ
    свеча угасла сорта йӧрен кайыш
2. перен. (исчезнуть) пыташ, чарнаш
    праздник угас пайрем пытен
3. перен. (ослабевать, терять силы; исчезать) тӱлыжгаш, кавыскаш
угледобыва́ющий
прил. мландышӱйым лукшо
угледобы́ча
ж. мландышӱйым лукмаш
углепромы́шленность
ж. мландышӱй йӧнозанлык
углепромы́шленный
прил. мландышӱйым лукмо (лукшо)
    углепромышленный район мландышӱйым лукмо кундем
углеро́д
м. хим. углерод
углеро́дистый
прил. углеродан
углова́тый
прил.
1. (с углами, выступами) лыкан-лукан
    угловатый камень лыкан-лукан кӱ
2. перен. (неуклюжий) кӧтырем, соптыра
    угловатые движения соптыра тарванымаш
углово́й
прил.
1. (находящийся на углу, в углу) лукысо, пусакысе
    угловой дом урем лукысо пӧрт
2. мат. лук
углуби́ть
сов. что
1. (вырыть глубоко) келгемдаш
    углубить яму лакым келгемдаш
2. перен. (пополнять, усилить) келгемдаш, кугемдаш
    углубить свои знания шке шинчымашым келгемдаш
3. перен. (усилить) келгемдаш, кугемдаш
    углубить разногласия келшыдымашым кугемдаш
4. (врыть, вбить глубже) келгышкырак кыраш (кырен пурташ, кырен шындаш)
    углубить сваю свайым келгышкырак кырен пурташ
углуби́ться
сов.
1. (стать глубже) келгемаш, келгешташ
    дно реки углубилось эҥер пундаш келгемын
2. перен. (пополниться) келгемаш, кугемаш
3. перен. (усилиться) келгемаш, кугемаш
    противоречия углубились умылыдымаш кугемын
4. во что (зайти далеко) келгыш (тораш) пураш
углубле́ние
с.
1. келгемдымаш
    углубление пруда пӱям келгемдымаш
2. келгеммаш
    углубление оврага корем келгеммаш
3. перен. (обострение, усугубление) келгемдымаш, кугемдымаш, келгеммаш, кугеммаш
4. (впадина) лаке
    углубление в земле мландысе лаке
углублённо
нареч. келгын
    изучать математику углублённо математикым келгын тунемаш
углублённость
ж. келге, лаке
    углублённость в земле мландыште лаке
углублённый
прич. в знач. прил.
1. (расположенный ниже, глубже окружающей поверхности) келгемдыме
2. перен. (основательный, серьёзный) келге
    углублённая мысль келге шонымаш
3. перен. (всецело предавшийся чему-н., углубившийся, погрузившийся во что-н.) келге, тыршен ыштыме
углубля́ть(ся)
несов. см. углуби́ть, углуби́ться
углубля́ть(ся)
несов. см. углуби́ть, углуби́ться
угна́ть
сов. кого-что
1. (гоня, увести куда-н.) наҥгаяш, поктен наҥгаяш
    угнать стадо в поле кӱтӱм пасушко поктен наҥгаяш
2. прост. (похитить) шолышт наҥгаяш
    угнать машину машинам шолышт наҥгаяш
угна́ться
сов.
1. за кем-чем (догоняя, настичь) поктен шуаш
    я еле мог угнаться за ним мый тудым пыкше поктен шуым
2. за кем перен. (сравняться) тӧр лияш, поктен шуаш
    угнаться за атлетами атлет-влакым поктен шуаш
угнета́тель
м. пызырыше, пызырен илыше (ашныше)
угнета́ть
несов. кого-что
1. (притеснять) пызыраш, пызырен илаш (ашнаш)
    мачеха угнетает падчерицу изава ӱдырвелжым пызырен ашна
2. перен. (терзать) ойгандараш, шӱлыкаҥдаш, йӧсландараш
    его угнетали мрачные мысли тудым шӱлыкан шонымаш йӧсландарен
угнета́ющий
прич. пызырыше, ойгандарыше, шӱлыкаҥдыше, йӧсландарыше
угнете́ние
с.
1. (действие) пызырымаш, пызырен илымаш (ашнымаш)
2. (подавленное состояние) йӧсылык, нелылык
угнетённый
прил.
1. (притесняемый) пызырналтше, пызырналт(ын) илыше, пызырен ашныме
    угнетённый ребёнок пызырналт илыше йоча
2. перен. (подавленный) ойган, шӱлыкан
    угнетённое состояние шӱлыкан лиймаш
угова́ривание
с. сӧрвалымаш, сӧрвален савырымаш, келыштарымаш, кутырен келыштарымаш
угова́ривать(ся)
несов. см. уговори́ть, уговори́ться
угова́ривать(ся)
несов. см. уговори́ть, уговори́ться
угово́р
м.
1. чаще мн. угово́ры (убеждение) сӧрвалымаш
    он не поддаётся никаким уговорам тудым нимогай сӧрвалымаш денат савыраш ок лий
2. (взаимное соглашение) кутырен келшымаш
    уговор дороже денег кутырен келшымаш окса деч шерге
уговори́ть
сов. кого и с неопр. сӧрвален савыраш, келыштараш, кутырен келыштараш
уговори́ться
сов. с кем-чем, о чём и с неопр. кутырен келшаш
    уговориться о цене ак нерген кутырен келшаш
уго́да
ж.:
    в угоду (кому-чему-л.) пайдалан, келшышын
    в угоду старшему брату изан пайдажлан, изалан келшышын