терминов: 33420
страница 253 из 669
надгрыза́ть
несов. см. надгры́зть
надгры́зть
сов. что пурлын налаш
    надгрызть яблоко олмам пурлын налаш
надева́ть
несов. см. наде́ть
наде́жда
ж. ӱшан, ӱшанымаш
    большие надежды кугу ӱшан
    в надежде ӱшанен
    возлагать на кого-либо надежды иктаж-кӧлан ӱшанаш
    он подаёт большие надежды тудо кугу ӱшаным пуа
    питать надежду (или надежды) ӱшанаш
12605надел
наде́л
м.
1. (действие) пайлен (шелын) пуымаш
2. ист. (участок земли) лӱмаш мланде
наде́лать
сов. что, чего
1. (сделать) ыштыл(ын) опташ
    наделать игрушек модышым ыштыл опташ
2. (причинить) ышташ, ыштен колташ
    наделать хлопот азапым ыштен колташ
надели́ть
сов. кого-что чем
1. (предоставить как долю) пайлен (шелын) пуаш
2. перен. пуаш
    природа щедро наделила его талантами пӱртӱс тудлан талантым чаманыде пуэн
наделя́ть
несов. см. надели́ть
надерзи́ть
сов. кому разг. торжан ойлен кышкаш, тореш ойлаш (ойлен пуаш)
наде́ть
сов. что
1. на кого-что чияш (на себя); чикташ (на других); упшалаш (шапку на себя), упшалташ (шапку на других)
2. на что (укрепить, приладить) чияш (на себя); чикташ (на других); пижыкташ
    надеть очки шинчалыкым чияш
    надеть значок значокым пижыкташ
3. на что (насадить) кераш, керын шындаш
наде́яться
несов. на кого-что с неопр.ф. гл. и с союзом «что» ӱшанаш
    надеяться на успех сеҥымашлан ӱшанаш
надёванный
прил. разг. чийыме
    надёванный костюм чийыме костюм
надёжно
нареч. ÿшанле
    рядом с ним надёжно тудын пелен ÿшанле
надёжность
ж. ӱшан, ӱшанлык
надёжный
прил. ӱшанле
    надёжный товарищ ӱшанле йолташ
надёргать
сов. что, чего
1. кӱрын опташ
    надёргать много льна йытыным ятыр кӱрын опташ
2. перен. разг. (взять без разбора) шот деч посна наледаш; кушеч шуын, тушеч налаш
    надёргать цитат цитатым кушеч шуын, тушеч налаш
надёргивать
несов. см. надёргать
надзе́мный
прил. мландымбал, мландымбалысе
    надземная часть растения кушкылын мландымбалысе ужашыже
надзира́тель м., надзира́тельница ж.
эскерызе
надзира́тель м., надзира́тельница ж.
эскерызе
надзира́ть
несов. за кем-чем эскераш, шекланаш
    надзирать за порядком порядкым эскераш
надзо́р
м.
1. (действие) эскерымаш, шекланымаш, шек
    быть под надзором эскерымаште лияш
2. (группа лиц или орган для наблюдения за кем-чем-л.) надзор
    санитарный надзор санитар надзор
надиви́ться
сов. (обычно с отриц. и с глаголом мочь) разг. ӧрын ситараш огыл
    он не мог надивиться смелости сына тудо эргыжын лÿддымылыкшылан ӧрын ок ситаре
надира́ть
несов. см. надра́ть
надка́лывать(ся)
несов. см. надколо́ть, надколо́ться
надка́лывать(ся)
несов. см. надколо́ть, надколо́ться
надкла́ссовый
прил. класс дене кылдалт(ын) шогыдымо
надкле́ивать
несов. см. надкле́ить
надкле́ить
сов. что клеитлен шуяш, ешарен пижыктен шындаш
надко́жица
ж. коваште ÿмбал
надко́л
м. катыш, катык, шелше, шелтем
    вставить клин в надкол чурбана пÿчкыш шелшыш ишкым шындаш
надколо́ть
сов. что (расшепить слегка, не раскалывая до конца) руал(ын) печкалтараш, изиш(ак) каташ (шелаш)
    надколоть полено пугомылям изиш(ак) шелаш
надколо́ться
сов. печкалташ, шелалташ, катлаш
надко́стница
ж. анат. лу ÿмбал чора
    воспаление надкостницы лу ÿмбал чора пуалмаш
надку́с
м. пурлмо вер
надкуси́ть
сов. что пурлаш, пурлын налаш
надку́сывать
несов. см. надкуси́ть
надла́мывать
несов. см. надлома́ть, надломи́ть
надла́мываться
несов. см. надломи́ться
надлежа́ть
несов. безл. кому-чему с неопр. кӱлеш
    вам надлежит завтра явиться тыланда эрла толаш (мияш) кӱлеш
надлежа́щий
прил. кӱлеш
    принять надлежащие меры кӱлеш мерым ышташ
надло́м
м.
1. (действие) печкалтмаш, печкалтарымаш, пеле тодылмаш; пеле тодылалтмаш
2. (надломленное место) печкалтме вер
3. перен. (душевный) кумыл волымаш
надлома́ть
сов. разг. см. надломи́ть
надломи́ть
сов.
1. что тодылаш
    надломить ветку черёмухи ломбо укшым тодылаш
2. кого-что перен. (ослабить, подорвать) волташ, кӱрлаш
    надломить силы вийым волташ
надломи́ться
сов.
1. тодылалташ
    сук надломился укш пеле тодылалтын
2. перен. начаремаш, начарешташ
    его здоровье надломилось тудын тазалыкше начарештын
надме́нно
нареч. моктанен, кугешнен
надме́нность
ж. моктанымаш, кугешнымаш
    говорить с надменностью кугешнен ойлаш
надме́нный
прил. моктаныше, кугешныше
надмоги́льный
прил. шӱгар ӱмбалысе
12650надо
І
над, надо
предл. с твор.п.
1. (поверх, выше кого-чего-л.) ӱмбалне
    птицы кружились над нами ка­йык-влак мемнан вуй ӱмбалнына пӧрдыныт
2. (указывает направленность действия):
    задуматься над чем-либо иктаж-мо нерген шонаш
    сидеть над книгой книгам тыршен лудаш (возаш)
3. (по отношению к кому-чему-л.) шотышто, деч, дене (таҥастарымаште)
    превосходство над сверстниками иктаҥаш-влак деч виянрак лиймаш
ІІ
на́до
в знач. сказ. безл. кому-чему и с неопр. кӱлеш
    ему надо лечиться тудлан эмлалташ кӱлеш
    ◊ так и надо тыгак кӱлеш
    Что надо! (очень хороший) Сай! (Пеш сай!)