терминов: 33420
страница 249 из 669
наверста́ть
сов. что сулаш, тӧрлаш, ыштен шукташ, поктен шуаш
    наверстать упущенное время йомдарыме жапым поктен шуаш
наверте́ть
сов.
1. что (намотать) вӱдыл(ын) (пӱтырен, пӱтыркален) шындаш
2. что, чего (насверлить) (пӱтырен) шӱткалаш, шӱткален опташ (шындаш, ситараш)
    навертеть дырочек рож-влакым шӱткален шындаш
наве́рх
нареч.
1. кӱшкӧ
    подняться наверх кӱшкӧ кӱзаш
2. (ввысь, верх) кӱшкӧ, кӱшкыла
    взглянуть наверх кӱшкыла ончалаш
3. разг. (в вышестоящую инстанцию) кӱшкӧ
    докладывать наверх кӱшкӧ каласаш
наверху́
нареч.
1. (в верхней части) кӱшнӧ
    он живёт наверху тудо кӱшнӧ ила
2. (на поверхности) кӱшнӧ, кӱшан
    остаться наверху кӱшан (кӱшнӧ) кодаш
3. разг. (в вышестоящей инстанции) кӱшнӧ
    наверху знают кӱшнӧ палат
12405навес
наве́с
м. (крыша) леведыш, леваш
    навес над крыльцом пӧртӧнчыл леведыш
навеселе́
нареч. разг. подылшын
наве́сить
сов. что сакаш, сакен шындаш
    навесить картины сӱретым сакаш
    навесить медаль медальым сакаш
    навесить дверь омсам сакаш
навесно́й
прил. сакыме, сакыман, сакышашлык, сакен шындыме
    навесная дверь сакыман омса
наве́сный
прил.
1. см. навесно́й
2. воен. (направленный по крутой траектории, при полёте описывающий крутую дугу и падающий сверху) кӱшыч лӱйкалымаш
    навесный огонь кӱшыч лӱйкалымаш
навести́
сов.
1. кого-что на что (направить) лукташ, ончыктен колташ, намиен шогалташ
    навести на след кышашке лукташ
2. кого-что на что перен. лукташ, кусараш, виктараш
    навести на мысль шонымашым лукташ
    навести беседу на проблемы деревни мутланымашым ялын проблемылашкыже кусараш
3. что на что (направить, целясь) викташ, виктараш
    навести орудие орудийым виктараш
4. что (устроить, сделать) ышташ, пышташ
    навести мост кӱварым ышташ
5. кого-что разг. (привести) конден темаш
    навести целый дом гостей пӧрт тич унам конден темаш
6. разг. (в сочет. с сущ. порядок, чистота, красота и т.п.) (придать чему-л. такое качество, свойство и т.п., которое выражено существительным) ышташ
    навести порядок порядкым ышташ
7. (справиться, узнать о ком-, чём-л.) умылен налаш
    навести справку умылен налаш
навести́ть
сов. кого-что миен толаш, пурен лекташ, толын ончаш, ончен толаш
    навестить друга йолташ деке пурен лекташ
наве́тренный
прил. (обращённый туда, откуда дует ветер) мардеж пуалме велысе, мардеж ваштареш улшо, мардеж велысе, мардежлан почеш улшо
наве́чно
нареч. ӱмырешлан, курымешлан
    навечно написан курымешлан возалтын
наве́шать
І
сов. что, чего (повесить) сакалаш, сакалташ, сакален пытараш
    навешать картины сӱрет-влакым сакален пытараш
ІІ
сов. что, чего (на весах) висен ямдылаш, вискален опташ
    навешать конфет кампетым висен ямдылаш (вискален опташ)
наве́шивать
І
несов. см. наве́сить и наве́шать І
ІІ
несов. см. наве́шать ІІ
навеща́ть
несов. см. навести́ть
наве́ять
сов.
1. пуэн кондаш
    ветер навеял прохладу мардеж юалге южым пуэн конден
2. что перен. лукташ, кондаш
    навеять сон омым лукташ
3. что, чего с.-х. пуалташ, пуалтен опташ
    навеять много пшеницы шыдаҥым ятыр пуалтен опташ
навёрстывать
несов. см. наверста́ть
навёртывать
І
несов. см. наверну́ть
ІІ
несов. см. наверте́ть
навёртываться
несов. см. наверну́ться
на́взничь
нареч. комдык
    упасть навзничь комдык камвозаш
    лежать навзничь комдык кияш
навзры́д
нареч. (о плаче) утен, утен каен, мӱгырен, лӱжге, урмыжын
    плакать навзрыд утен каен шорташ
навива́ть
несов. см. нави́ть
навига́тор
м. навигатор
    включить навигатор навигаторым чӱкташ
навигацио́нный
прил. навигаций, навигацийысе
    навигационное время навигаций жап
навига́ция
ж. в разн.знач. навигаций
    открытие навигации навигацийым тӱҥалмаш
    учебник по навигации навигацийым тунемме книга
навинти́ть
сов. что винтылаш, винтылен (пӱтырен) шындаш
    навинтить гайку гайкым винтылен шындаш
нави́нчивать
несов. см. навинти́ть
нависа́ть
несов. см. нави́снуть
нави́снуть
сов.
1. на что кечалташ, кержалташ
    волосы нависли на лоб ӱп саҥгашке кечалтын
2. над чем (напр. о скале) лектын шогаш
3. над кем-чем перен. улаш (лияш), ышталташ, лекташ, шочаш
    вчера над нами нависла опасность теҥгече мыланна лӱдыкшӧ ыле
    нависла угроза войны сар лӱдыкшӧ уло
нави́сший
прич. в знач. прил. кечалтше, кержалтше, лектын шогышо
    нависшие брови кечалтше шинчавун
нави́ть
сов. что, чего
1. (намотать на что-л.) пӱтырен (мундыртен, вӱдыл(ын) шындаш
    навить нитки на шпульку шӱртым шпулькыш пӱтырен шындаш
2. (изготовить витьём) пунен (пӱтырен) опташ (шындаш)
    навить верёвок кандырам пунен опташ
3. пургыжтен шындаш
    навить сугроб пургыжтен шындаш
навлека́ть
несов. см. навле́чь
навле́чь
сов. что на кого-что лукташ
    навлечь подозрение ӱшаныдымашым лукташ
наводи́ть
несов. см. навести́
наво́дка
ж. воен.
1. виктымаш, наводко
    наводка стрелы пикшым виктымаш
2. жарг. ончыктымаш (каласымаш)
наводне́ние
с. вӱд ташлымаш
    большое наводнение кугу вӱд ташлымаш
наводни́ть
сов. что, кем-чем (заполнить) темаш, конден темаш
    наводнить рынок дешёвыми товарами пазарым шулдо сату дене темаш
    наводнить город олам темаш
    наводнить низины лоп верым темаш
наводня́ть
несов. см. наводни́ть
наво́дчик
м. воен.
1. виктарыше
    наводчик орудия орудийым виктарыше
2. перен. разг. толышо-влакын еҥышт, наводчик
    молодой наводчик рвезе наводчик
наводя́щий
прич. в знач. прил. полшышо, виктарыше
    наводящий вопрос полшышо йодыш
12442навоз
наво́з
м. терыс
    коровий навоз ушкал терыс
І
наво́зить
несов. что с.-х. ӱяҥдаш, терысаҥдаш, терыслаш, терысым кышкаш
    навозить землю мландым ӱяҥдаш
ІІ
навози́ть
несов. см. навезти́
наво́зный
прил. терыс, терысысе, терысан
    навозная земля терысан мланде
навозохрани́лище
с. терыс(ым) оптымо вер
на́волочка
ж. кӱпчыкшӱргӧ
    сменить наволочку кӱпчыкшӱргым алмашташ (вашталташ)
навора́чивать
І
несов. см. навороти́ть
ІІ
несов. см. наверну́ть
наворова́ть
сов. что, чего шолышташ, шолышт(ын) опташ (ситараш)
    наворовать много шуко шолышташ
навороти́ть
сов. оралаш
    наворотить груду щебня шаргӱм оралаш
навостри́ть
сов. шогалтен колышташ
    навострить уши пылышым шогалтен колышташ