мягкий, приветливый, покладистый
Йывыжа шудо. Йывыжа коваште. Йывыжа ончалтыш. Йывыжа кумыл.
корректный, обходительный, учтивый, деликатный
Тудо пеш йывыжге айдеме.
льстить
Йывылташ тудо пеш кертеш. Йывылтен-йывылтенак вуйлатышыш кӱзен шуо.
лесть, льщение
Йывылтымаш дене гына мӱндыркӧ от кае.
Ⅰ
1) тайна, секрет
Мый тылат ик йывыртым почшаш улам (Онч.)
2) скрытый, затаённый
Кӧрдӧ ял калык шукынжо йывырт улыт. Йывырт-влак тошто семын илат (А.В.)
3) скрытно, тайно
Йывырт ышташ. Йывырт илаш.
Ⅱ
восторг, восхищение; восхитительный, восторженный
Чоным йывырт авалтыш. Йывыртлан мучаш уке. Йывырт кумыл.
радостный, радующий
Йывыртарыше увер. Йывыртарыше сеҥымаш. Йывыртарыше усталык.
омерзительный, мерзкий, гадкий
Йыгыжге айдеме. Йыгыжге кумыл. Йыгыжге койыш. Йыгыжге пуш.
ядовито-жёлтый
Ончыко йыгыжге-тӱкӧ тӱсан тувырым чийыше пӧръеҥ лекте да кидшым лупшкедылын ала-мом ойлаш тӱҥале.
мерзость, отвратительность
Еҥым жаплыдыме койышын йыгыжгылыкшым тудо ала-кузе умылен моштен.
презрение (ММ); отвращение, омерзение
Йӱшӧ еҥ деке йыгыжтыш лектеш. Шочмо йылмыштым орлен коштшо-влак дек йыгыжтыш деч моло ок лек. Коклазе, йыгыжтыш. Илат тӱням шоя ден шыгыртен (В.К.)
надоедливо, докучливо, назойливо
Коям мутланышын мый кукшын, эсогыл йыгыжтышын коям (В.К.)
соединить (превратить в сложное слово) линг.
Нине мут-влакым калык акрет годымак йыгыремден (МЭ)
спарить, связать попарно, соединить, сочетать
Тендам когыньдам йыгырлаш кӱлеш. Йыгырлен шогалтыме меҥге. Йыгырлен кылдыме выньык. Вачыште йыгырлен сакыме кок мешак.
сложное слово линг.
Марий йылмыште шуко йыгырмут уло, нуным ужын мошташ веле кӱлеш (Куг.)
способ сложения слов линг.
совместить; совокупить; поставить рядом
Шокшо вӱдым йӱштӧ дене кӱлеш ыле йыгырташ (В.Д.-О.). Сергейын тӱрыс чынамалже уло ты сеҥымаш пайремлан йывырташ: темен «наркомыным», ошкиндым шулын, иктеш куан ден ойгым йыгырташ (В.Д.-О.)
струна
Кӱсле йыдаҥ. Ковыж йыдаҥ.
льстец, подлиза, угодник, подхалим
Йыжоп улмыжо вигак коеш. Йыжоп койышыжым ончыктыш.
подхалимничать, подлизываться, льстить, угодничать
Саде ӱдырамаш ӱмыржӧ мучко йыжопланен коштын.
член (партии, общества, организации, т.д.)
Партий йыжъеҥ. «Марий ушемын» йыжъеҥже. Йыжъеҥ семын советыште тыгак вес олала гыч профессор-влакат лийыныт.
1) часть, звено
Факультет ‒ вузын ик йыжыҥже.
2) этап
Илыш йыжыҥ. Марий литератур йылмын вияҥме корныштыжо кум йыжыҥым ончыктат.
составной линг.
Йыжыҥан глагол. Йыжыҥан сказуемый. Йыжыҥан чот мут. Йыжыҥан формо.
упражнять, тренировать (развивать мышцы)
Кызыт ынде марий рвезым йыжыҥда физкультур (С.Ч.)
члениться, расчленяться, дробиться
Илыш йыжыҥлалтеш. Мерсото йыжыҥлалтеш.
членение, дробление
Йӱк йыжыҥлалтмаш. Мут йыжыҥлалтмаш.
состав линг.
Мутын йыжыҥлыкше.
состав линг.
Тиде ойлончышым йыжыҥшот дене лончылен пуаш кӱлеш.
уничтожить, истребить
Тушманым йыксырташ. Кармым йыксырташ. Осаллыкым йыксырташ.
цветной металл
Тиде ӱзгарыште 30 грамм йылгыжметалл уло.
блеск (ММ)
Тылзе йылгык вишкыде пыл вошт йонча. Яндар ий кечыйол йылгыкым тораш мӧҥгештара. Машина янда деч мӧҥгештаралтше кечыйол йылгык шинчам йымыктара.
журчащий
Йылдыр-лай йылдыр вӱд йогалеш (Муро)
мерцающий
Йылкыде шӱдыр-влак кавам шоктела шӱткаленыт (Онч.)
выскочка (В.В.)
Мемнан коклаште ик йылкынчык уло, чыташат ок лий.
приобрести язык; выучить язык
Мутет уло, ой лиеш, йылмызе еш мом ышта? Калык лиеш, йылмаҥеш, йылме пыта, еҥ пыта (В.В.)
научиться говорить
Талук мучашлан йоча йылмешташ тӱҥалеш.
языковая будущность
Кызытсе марий-влак коклаште йылме вияҥме корным умылышо-влакат улыт. Тиде куандара да волгыдо йылмончыкылыклан ӱшаным шочыкта (Пӱр.)
говорун; краснобай, болтун
Кресача Ольошын тугай: кочкаш-йӱаш тудлан ок кӱл ‒ кутыраш эрыкым пу. Путырак йылморгаж (Онч.)
сфера употребления, область распространения языка
Марий йылме нерген ойлымо годым эн ончычак тудын йылмывечыжым кумдаҥдыме нерген мутым тарватыман (Онч.)
спинка языка
Соҥйӱкым ыштымаште йылмыдупат участвоватла.
безмолвный
Но кӧргӧ намыс йылмыдыме огыл, огеш пу тудо чыным ондалаш (В.К.)
грамматика
Марий йылмылончыш. Руш йылмылончыш.
кончик языка; переднеязычный линг.
Йылмымучаш соҥйӱк.
разговорчивый
Рвезе пеш йылмыче, кеч-кӧ денат кылым вашке муэш. Пауль Аристэ алте йылмызе веле огыл, тыгак тудо эше моткоч йылмыче ыле (Пӱр.)
языковое строительство
20‒30 ийлаште марий йылмычоҥыш сомыл чот нӧлталт каен.
языковое сознание
Марий-влакын йылмышамыштым почылтараш кӱлеш.
языкознание, языковедение
Финн-угор йылмышанче.
языковое чутье
Кажне еҥын шке йылмышижмашыже уло.
языковое погружение
Йылмышыҥдартыш ‒ йот йылмым туныктымаште у йӧн. Йылмышыҥдартыш рӱдер.
ушибиться
Йолетше мо лийын, окшаклет? ‒ Йымыжгенам.
уязвимое место
Еҥым йымыжге верже гыч перет гын, кола (Ӧ.Б.)
О сайте
Инструкция