счастливый; благодатный, благополучный
Пиалан илыш. Пиалан билет. Пиалан жап. Пиалан корно.
благо, благосостояние, материальный достаток
Калыкын пиалвундыжо пытартыш жапыштыже кушкаш тӱҥалмыла коеш.
счастливый, везучий, удачливый (о человеке)
Йолташем лотерей дене машинам модын налын ‒ пиалче! Кугарня уло арнялан эн пиалче, маныт (В.Ю.)
мёртвый узел (обратный узел, завязанный наоборот)
Кылденжат от мошто, пивышкем дене веле кылденат.
связываться (приставать)
Тудо кажне деке пижедылеш.
крючок для вязания
Ковам пижым пидын шинча, пижиме кидыштыже модеш веле.
клейкость; клейкий
«Момент» клейын пижыкше пеш кугу. Тиде пижык наста чот пижыкта.
1) браниться, злобствовать, ссориться
Нунын дене пашаштышт эре пийланен кият.
2) жадничать, скаредничать; зариться
Но шӱмбелем оксалан ок пийлане, тудлан ок кӱл ока тӱран вургем (В.К.)
собачий (очень плохой)
Пийлык илыш. Пийлык йӱштӧ. Йолым шогалтенак камвозым пийлык йолгорныштыда (МЭ)
Ⅰ
протока, узкое, мелкое место в реке; пролив
Гибралтар пиктеж. Беринг пиктеж. Эҥерыште шуко келге агур уло, икте-весышт дене нуно пиктежла дене ушалтыныт.
Ⅱ
1) сжатие, комок в горле
Логарым пиктеж ишыш, шӱлалтенат ом керт.
2) затруднительное положение
Пиктежыш логалаш.
сжиматься
Шӱм пиктежгыш. Вуешшушо ӱдырыштын илышыже эшеат куштылеме, Эчукын ‒ пиктежгыш (Ю.Г.)
пилорама
Пу пӱчмӧ пиластанет монь уло мо? (А.Арс.)
опилки
Кӱртньӧ пилашӱк. Йымалне шогышыжын ӱмбакше пилашӱк йога, ӱпшат, вургемжат ошо лийыт (Ю.Г.)
письмоносец
‒ Лӱмнеретым удырал, ‒ ӧрын шогышо Мичуклан темла писмазе, оксам шотлен кучыкта (А.Арс.)
скороговорка
Туныктышо йоча-влаклан писылудышым ямдылыш.
скорость
Мардежын писылыкше. Машина шӱдӧ меҥге писылык дене кудалеш.
резвость, стремительность
Тудын писытше уло. Увер волгенче писыт дене шарлыш.
быстрота
Тиде эҥер йогымо писытлыкше дене ойыртемалтеш.
захлебнуться
Лупшен пулемёт, пичкаен тототлен, шӱтлен пуйто тамык аҥ (В.К.)
удушливый
Пичколтышо газ. Кызыт сарыште пичколтышо газым кучылташ чарыме.
пророческий
Тек тидым ушышкыжо пышта самырык тукым да эре шарна марий чодыран мурызыжо В. Колумбын пиямбарле тыланымашыжым (Ю.Г.)