терминов: 919
страница 8 из 19
нареч. угыч(ын)
    эту работу придётся сделать заново тиде пашам угыч ышташ логалеш
ж.
1. шырпе
    вытащить занозу из пальца шырпым парня гыч лукташ
2. м. и ж. перен. прост. (задира) сӱрза, шӱрча
сов. что шырпым пурташ (пуртен колташ)
    занозить палец парняш шырпым пуртен колташ
м. пургыж
    снежные заносы лум пургыж
сов. что чиен амыртыл(ын) пытараш
    заносить пальто пальтом чиен амыртыл пытараш
сов. (об одежде) амырген (лавырген) шӱкшемаш
прил. кугешнылше, шкенжым кугуэш ужшо, келесыр
сов. малаш пураш, мален лекташ
    заночевать в гостях унала миен, мален лекташ
с.
1. (взятие) налмаш
    занятие крепости крепостьым налмаш
2. (работа, дело) паша
    род занятий паша
3. только мн. занятия (учёба) занятий
    школьные занятия школысо занятий
прил. разг. (забавный) оҥай
    очень занятный человек моткоч оҥай айдеме
прил. пашаче
прич. в знач.прил.
1. (несвободный) налме, яра огыл
    место занято верым налме
    квартира занята квартир яра огыл
2. (захваченный) налме, шупшын (сеҥен) налме
    в занятом городе сеҥен налме олаште
3. только кратк.ф.:
    он занят тудо ок ярсе

сов. что (взять взаймы) араш, кӱсылаш

сов.
1. что (заполнить собой) налаш, айлаш, верым налаш
    книги заняли все полки книга-влак полкылаште чыла верым налыныт
2. что (поселиться) илаш пураш
    занять квартиру квартирыш илаш пураш
3. что (какую-либо должность) ышташ тӱҥалаш
4. что (завоевать) шупшын (сеҥен, руалтен) налаш
5. что (заполнить промежуток времени) шуйнаш
    погрузка заняла семь часов грузитлымаш шым шагат шуйнен
6. кого (поручить, дать дело) пуаш
    занять молодых актёров в спектакле самырык артист-влаклан у спектакльыште рольым пуаш

сов.
1. чем (приступить к какому-либо делу) тӱҥалаш
    заняться работой пашам тӱҥалаш
2. с кем-чем (помочь кому-либо в учений, занятий) полшаш
    заняться с детьми йоча-влаклан полшаш
3. кем-чем (сосредоточить свой интерес на ком-чём-либо)
    заняться газетой газетым лудаш тӱҥалаш
    заняться собой шкем тӧрлатылаш
    заняться больным черлым ончаш тӱҥалаш

сов.
1. (начать разгораться) йӱлаш тӱҥалаш
    костёр занялся тул йӱлаш тӱҥале
2. (начать брезжить) волгалташ тӱҥалаш
    заря занялась волгалташ тӱҥале
    ◊ дух занялся логар пышкемалте, шӱлаш неле лие
прил.
1. кававундашысе, пылвомышысо
    заоблачная высь пылвомыш
2. перен. илышлан келшыдыме
    заоблачные мечты илышлан келшыдыме шонымаш
нареч.
1. (единодушно, в согласии) келшен, пырля
    быть с кем-либо иктаж-кӧ дене пырля лияш
2. разг. (одновременно с чем-либо) адак
    купите заодно и спичек адак шырпымат налза
сов. что
1. кошарташ
    заострить карандаш карандашым кошарташ
2. перен. рашемдаш, ойыраш
    заострить мысль шонымашым рашемдаш
сов.
1. (стать острым) кошаргаш
2. перен. (стать более режим) кугемаш, пӱсемаш
    противоречия заострились келшыдымаш пӱсемын
м.
1. (страна света; направление) касвел
    на запад касвелыш(ке)
2. («З» прописное) Запад
    культура Запада Западын культуржо
ж.
1. (ловушка, силки) лӧдӧ
    поставить западню лӧдым шындаш
2. перен. ондалчык
    попасть в западню ондалчыкыш логалаш
нареч.
1. шыдешкен, уран
2. (задорно) чолган
прил.
1. вашке шыдешкыше (сырыше), ура (чонан)
    запальчивый человек ура айдеме
2. (задорный) чолга
сов. что (обработать паром) когарташ (шокшо вӱд дене)
    запарить бочку печкем когарташ
м.
1. шапаш, запас
    продовольственные запасы кочкыш запас
2. перен. кугыт
    запас знаний шинчымаш кугыт
3. портн. кугурак
    платье с запасом кугурак платье
4. воен. запас
    уволить в запас запасыш лукташ
сов. что, чего ямдылаш, ямдылен пышташ
сов. чем ямдылен пышташ
    запастись дровами пум ямдылен пышташ
    ◊ запастись терпением чыташ, туркаш
сов.
1. (вдаться внутрь) лакын пураш, кӧргышкыла пураш (возаш)
    клавиши рояля запали рояль клавиш кӧргышкыла пурен
2. (стать впалым) лакын пураш
    глаза запали шинча лакын пурен
м. пуш, ӱпш
    запах цветов пеледыш пуш
    чувствовать запах пушым шижаш
сов. что
1. (вспахать) курал(ын) пытараш
    запахать поле пасум куралын пытараш
2. (прикрыть землей) курал(ын) петыраш
    запахать навоз терысым курал петыраш
сов. что солалташ
    запахнуть шубу ужгам солалташ
сов. шке ӱмбак солалтен пышташ
    запахнуться в халат халатым шке ӱмбак солалтен пышташ
м. муро тӱҥалтыш
м. и ж. мурым тӱҥалше
несов.
1. (затягивать песню) муралтен колташ, мурым шуялташ
2. смотри: запеть
сов. кого-что петыраш, тӱкылаш, суралаш, петырен (тӱкылен, сурален) шындаш
сов. петыралташ, тӱкылалташ, суралалташ
сов. что мураш тӱҥалаш, муралтен колташ
    запеть песню мурым мураш тӱҥалаш
сов. что
1. (наложить печать) печатьым шындаш (пышташ)
2. (заклеить) клеитлаш, клеитлен шындаш
    запечатать пакет пакетым клеитлен шындаш
3. (опечатать) петыраш
    запечатать квартиру квартирым петыраш
сов. что
1. (изобразить) сӱретлаш, ончыкташ, сӱретлен (ончыктен) пуаш
    запечатлеть что-либо на картине иктаж-мом сӱретеш ончыктен пуаш
2. перен. (сохранить) кодаш, шыҥдараш
    запечатлеть в памяти ушеш кодаш
сов. шынаш, шыҥдаралташ; сӱретлалташ, сӱретлалт(ын) кодаш
сов. что кӱкташ, кӱэшташ
сов.
1. кӱаш
    картошка запеклась пареҥге кӱын
2. (о крови) малаш
3. (пересохнуть — о губах) кошкаш
ж.
употребляется лишь в составе выражений:
    без запинки тӱкныде, тутыныде
    с запинкой тӱкнен, тутынен
сов. кого-что возаш, возен шындаш (налаш)
    записать лекцию лекцийым возен налаш
сов. возалташ
    записаться на приём к врачу врач деке пураш возалташ
ж.
1. (записывание) возымаш, возкалымаш
    запись народных сказок калык йомак-влакым возымаш
2. (то, что записано) возымо
    тетрадь с записями возыман тетрадь
сов.
1. что чем йӱаш
    запить лекарство водой эмым вӱд дене йӱаш
2. (начать пьянствовать) йӱаш тӱҥалаш
сов. что разг. шӱшкын шындаш
сов. и однокр. что разг. шӱкал(ын) шындаш, чыкаш
прил. шортын йошкаргыше, шортшо
    заплаканные глаза шортын йошкаргыше шинча