сов.
1. разг. (разобрать свои вещи) поген опташ
2. в ком-чём (понять) умылаш, умылен налаш
прил.
1. (действительный на один раз) разовый, ик ганалан йӧршӧ
разовый билет разовый билет
2. (производимый один раз) разовый, иканаште лекше
разовый тираж газеты газетын иканаште лекше тиражше
сов.
1. кого-что (прогнать) поктен колташ
2. что перен. (развеять) шалатен колташ
сов. что виктараш
разогнуть гвоздь пудам виктараш
сов. кого сырыкташ, шыдештараш
сов.
1. (уйти) шаланен каяш
разойтись в разные стороны тӱрлӧ велыш шаланен каяш
2. (распространиться) шарлаш
новости разошлись по городу увер ола мучко шарлыш
3. (рассеяться, исчезнуть) шаланен пыташ, шаланаш
тучи разошлись йӱр пыл шаланыш (шаланен пытыш)
4. с кем (расстаться) ойырлаш
5. (разгладиться) пыташ, йомаш
морщины на лбу разошлись саҥгаште куптырго пытыш (йомо)
6. (о товаре и т.п.) ужалалт пыташ
весь товар разошёлся чыла сату ужалалт пытен
7. перен. (растаять) шулаш
масло в каше разошлось пучымышышто уй шулен
8. (начав лить, усилиться) талышнаш
дождь разошёлся йӱр талышныш
9. (не встретиться в пути) вашлияш огыл
они в пути разошлись нуно корнышто вашлийын огытыл
10. (встретившись, дать пройти) кораҥаш, кораҥ каяш
11. (обнаружить несогласие) келшаш огыл
нареч. разг.
1. (одновременно) руж, иканаште
все разом закричали чыланат рӱж кычкырал колтышт
2. (в один приём) иканаште
разом покончить с делом пашам иканаште пытараш
3. (мгновенно, сразу) кенета
что-то разом ударило в голову ала-можо кенета вуйым перен колтыш
сов. что
1. (разъединить) ойыраш
2. (раскрыть — веки, губы) тораш, почаш
сов.
1. (разъединиться) ойырлаш
2. (раскрыться — о веках, губах) торлаш, почылташ
сов.
1. что (на части) кушкедаш, кушкед кышкаш
2. безл. (взорвать изнутри) пудештараш
3. что с кем-чем перен. (прекратить, прервать) кӱрлаш
разорвать связи кылым (кыл кучымашым) кӱрлаш
4. кого (растерзать) пурын пушташ
волк разорвал овцу пире шорыкым пурын пуштын
сов.
1. (на части) кушкедлаш, кушкедалташ
2. (взорваться изнутри) пудешташ
3. перен. разг. (прекратиться, нарушиться — о связях, отношениях и т.п.) пыташ, курыкташ
сов.
1. что (опустошить, разрушить) шалаташ, шалатен кышкаш (пытараш)
разорить птичье гнездо кайык пыжашым шалаташ (шалатен кышкаш)
2. кого-что (довести до нищеты) разоритлаш, разоритлен пытараш
сов. разоритлалташ, йорлешташ
сов. кого-что колтылаш, колтыл пытараш
разослать письма серышым колтылаш
с. шӱм йӱкшымаш, ӧкынымаш
сов. кого-что йӱкшыктараш, ӧкындараш
сов. в ком-чём йӱкшаш, окынаш
сов. что
1. (землю) пушкыдемдаш, ямдылаш
2. (план, метод) ышташ, разработатлаш
сов.
1. (о грозе, буре и т.п.) тӱҥалаш
2. перен.:
разразиться смехом чот воштылаш тӱҥалаш, утен каен воштылаш
разразиться бранью чот вурсаш (вурседылаш) тӱҥалаш
сов.
1. кушкын шарлаш, одарланаш
кусты разрослись вондер кушкын шарлен
2. перен. кушкаш, кугемаш
город разросся ола кушкын (кугемын)
сов. что
1. с.-х. (сделать реже) шуэмдаш
2. (сделать менее насыщенным) йоҥгыдемдаш
разредить воздух южым йоҥгыдемдаш
сов.
1. (стать реже) шуэмаш
2. йоҥгыдемаш
воздух разредился юж йоҥгыдемын
сов. что пӱчкаш, пӱчкын ойыраш, шулаш
сов. что
1. также с неопр. (позволить) разрешитлаш
2. (найти правильный ответ) решитлаш
разрешить трудный вопрос неле йодышым решитлаш
3. (устранить) кораҥдаш
разрешить затруднение нелылыкым кораҥдаш
сов.
1. (стать решённым) рашемдаш
вопрос разрешился йодыш рашемалтын
2. чем и без доп. (закончиться) эрташ, пыташ
болезнь разрешилась благополучно чер сайын эртен
3. (родить) азам ышташ
сов. руаш, руэн (руал) ойыраш
сов. кого-что чеверташ, йошкарташ
сов. чевергаш, йошкаргаш
лицо разрумянилось от мороза йӱштеш чурий чеверген (йошкарген)
ж. шаланымаш, шаланен пытымаш
прил. шалатыше, сӱмырышӧ
разрушительная сила шалатыше вий
сов. что
1. шалаташ, сӱмыраш
разрушить мост кӱварым шалаташ
2. перен. (расстроить, помешать осуществлению) пужаш, пудырташ
сов.
1. шаланаш, сӱмырлаш
2. перен. (не осуществиться) пужлаш, пудыргаш
м.
1. (по гл. разорвать) кӱрлмаш
2. (по гл. разорваться) кучылтмаш, кушкедлымаш, пудештмаш
3. (отверстие, промежуток) виш, кӱрылтыш
4. (отсутствие связи) кӱрылтмаш; кыл кӱрылтмаш, кыл кучымаш укелык
сов. чот шорташ, чот шорташ тӱҥалаш
сов. что кӱнчаш, кӱнчен пытараш
разрыть яму лакым кӱнчаш
сов. что пушкыдемдаш
разрыхлить землю мландым пушкыдемдаш
сов. кого, в чём шонымашым вашталтыкташ
сов. в чем шке шонымашым вашталташ, йоҥылыш лиймым умылен налаш
сов. кого в чём шонымашым вашталтыкташ
сов. в чём ушаным йомдараш
сов. что пален налаш
надо всё разузнать чыла пален налаш кӱлеш
м. уш-акыл
◊ ум за разум заходит уш кая
в знач.вводн.сл. конечно, раш, ойлыманат огыл
само собой разумеется ойлыманат огыл
прич. в знач.прил. чара йолан
сов. кого-что йолым рудаш, кудашаш