терминов: 14910
страница 22 из 299
сов.
1. кого-что (придать высокое значение) нӧлталаш, кӱш(кӧ) нӧлталаш
    возвысить кого-либо в глазах других иктаж-кӧн чапшым еҥ ончылно нӧлталаш
2. что (усилить) кугемдаш, вияҥдаш
    возвысить голос йӱкым кугемдаш
сов.
1. (приобрести высокое значение, положение) нӧлталташ, кӱш(кӧ) нӧлталташ
2. (усилиться) кугемаш, вияҥаш
с.
1. (по гл. возвысить) нӧлтымаш; кугемдымаш, вияҥдымаш
    возвышение голоса йӱкым кугемдымаш
2. (по гл. возвыситься) нӧлталтмаш; кугеммаш, вияҥмаш
3. (возвышенное место) кӱкшака (вер), чоҥгата
    стоять на возвышении кӱкшака верыште шогаш
ж.
1. геогр. чоҥгата, кӱкшака (вер), арка
2. перен. (мыслей, чувств и т.п.) чапле шонымаш
    возвышенность цели чапле пашам ышташ шонымаш
прил.
1. (высоко расположенный) кӱкшӧ, кӱкшака, кӱшнӧ (нӧлталтын) шогышо
2. перен. чапле
сов. что вуйлаташ, вуйлаташ тӱҥалаш
м. кычкыралмаш, кычкырал(ын) колтымаш
    возглас радости йывыртен кычкырал(ын) колтымаш
сов.
1. уст. (загореться) ылыжаш, ылыж(ын) каяш
2. чем перен. (страстью, желанием) (иктаж-мом) ыштыме шуын колташ
сов.
1. что, кому пуаш
    воздать по заслугам заслуго почеш пуаш, пашажым ончен пуаш
    воздать должное кӱлеш семын аклаш
2. чем за что (отплатить) тӱлаш
    воздать добром за зло осаллан сай дене тӱлаш
сов. что ыштен (нӧлтен) шындаш
    воздвигнуть памятник памятникым ыштен шындаш
несов. что
1. (обрабатывать) пушкыдемдаш, пушкыдемден ямдылаш
    возделывать поле пасум пушкыдемдаш
2. (выращивать) ончен кушташ
с. шкем кучымаш, шкем чарен кертмаш
    воздержание в пище кочкыш шотышто шкем кучымаш
сов. от чего ышташ огыл, шкем кучаш, шкем чараш
    воздержаться от ответа вашмутым пуаш огыл
м. юж
    свежий воздух яндар юж
    жидкий воздух физ. вишкыде юж
    ◊ выйти на воздух южыш лекташ
    на открытом воздухе чара верыште, тӱнӧ
    взлететь на воздух смотри: взлететь
прил. юж, южысо, воздушный
    воздушное пространство юж пространство
    воздушный бой южышто кредалмаш
с. ужмаш
с. шонымаш
несов. кого-что шупшыкташ; пурташ (снопы)
несов.
1. почаҥаш
    дети возятся на полу йоча-влак кӱвар ӱмбалне почаҥыт
2. разг. (медлить) юватылаш, тошкышташ
    возиться с укладкой вещей погым юватыл(ын) оптышташ
нареч. и предлог с род.п. воктен(е), лишне
    стоять возле воктене шогаш
    возле дома пӧрт воктене
сов. что на кого-что
1. (положить) пышташ
2. (поручить) пуаш, пышташ
    ◊ возложить ответственность на кого-либо иктаж-кӧн умбак ответственностьым пышташ
ж. йӧратыме (ӱдыр, ӱдырамаш)
м. йӧратыме (рвезе, пӧръеҥ)
с. ӱчӧ, ӱчым шуктымаш
    справедливое возмездие ӱчым чын шуктымаш
сов. что тӱлаш, олмешыже пуаш
    возместить убытки убыткым тӱлаш
нареч.
1. при сравнит.ст. лийын кертшашын; лийме семын, кузе-гынат
    возможно скорее кузе-гынат вашкерак
2. в знач.сказ. безл. лийын кертеш
    очень возможно пеш лийын кертеш
    я сделаю всё, что возможно мый мо лиймым чыла ыштем
3. в знач.вводн.сл. очыни, ала, дыр
    мне, возможно, придётся уехать мылам, очыни, тышеч каяш логалеш
ж. йӧн, йӧн лиймаш, лийын кертмаш
    большие возможности кугу йӧн
    ◊ по возможности, по мере возможности лийме семын
прил. лийын кертше, лийшаш
    сделать всё возможное мо лиймым чыла ышташ
сов. кушкын шуаш; вуеш (капеш) шуаш
сов. кого-что (привести в негодование) шыдым лукташ, шыдештараш, сырыкташ
сов. (прийти в негодование) шыдешкаш
с. (негодование) шыде, шыдешкымаш, шыдештарымаш, сырымаш, сырыктымаш
сов. кого-что нӧлталаш, кӱзыкташ
    вознести до небес пыл помышыш кӱзыкташ
сов. (подняться вверх) кӱзаш, нӧлталташ
    вознестись под облака пыл помышыш нӧлталташ
сов. лекташ, лияш, шочаш, ышталташ
    у него возникла мысль тудын шонымаш лектын
    возник город ола шочын
м. улазе, имне дене коштшо
ж.
1. (шумная игра) почаҥмаш; юарлымаш (детей)
    поднять возню почаҥаш тӱҥалаш
2. (хлопоты) азапланымаш
сов. что угыч тӱҥалаш (ышташ)
    возобновить занятия занятийым угыч тӱҥалаш
сов. угыч тӱҥалаш (ышталташ)
    игра возобновилась модмаш угыч тӱҥале
сов.
употребляется лишь в составе выражений:
    возомнить о себе шкем утыждене кушко шындаш
сов. кому на что, против кого-чего ваштареш каласаш, тореш ойлен пуаш
    мне нечего возразить на это мый тидлан нимомат ваштареш каласен ом керт
м. ийгот
    школьный возраст школыш коштмо ийгот
    в возрасте двадцати лет коло ияш
    люди одного возраста ик ийготан-влак
    призывной возраст армийыш кайыме ийгот
    ◊ выйти из возраста ийгот гыч лекташ
с. кушмаш, кугеммаш, кугу лиймаш
    возрастание прибавочной стоимости прибавочный стоимость кушмаш
прил. ийготлан келшен толшо; ийгот шот дене палемдыме
    возрастные группы населения ийгот шот дене шелалтше калык тӱшка-влак
сов. кого-что угыч колталаш, угыч шочыкташ
    возродить былую славу ончычсо чапым угыч нӧлталаш
    возродить к жизни угыч шочыкташ
сов. угыч нӧлталташ
м. улазе, имне дене коштшо
нареч. уст. чынак, чынже денак
1099вой
м.
1. (животных) урмыжмаш, мӱгырымаш
2. перен. мӱгырымаш
    вой ветра мардеж мӱгырымаш
3. разг. (протяжный плач, вопли) магырымаш, кычкырен шортмаш
м. портыш