терминов: 14910
страница 110 из 299
5451мощи
только мн. кошкышо колышо кап
    ◊ живые мощи пеле колышо гай, пеш калта, пеш явык, лу ден коваштыже веле
5452мощь
ж. (могущество) куат, вий
прил. (иктаж-мом) шарыман
5454моя
притяж.мест. ж. смотри: мой 1
5455мрак
м. пычкемыш, тӱм-тӱм пычкемыш
    ◊ покрыто мраком неизвестности йӧршеш пале огыл
несов.
1. (становиться мрачным) пычкемышалташ
2. (о человеке) ойганаш, шӱлыкаҥаш
прил.
1. (окутанный мраком) пычкемыш
    мрачная ночь пычкемыш йӱд
2. (угрюмый) ойган, шулыкан
несов. кому-чему ӱчым шукташ
несов. разг.
1. утыждене шонкален лукташ
2. (хитрить) чояланаш
3. над кем (издеваться) игылташ, воштылаш, койдараш
нареч. пеш устан (сайын, моштен)
    он поступил мудро тудо пеш моштен ыштен
ж.
1. моткоч чын улмаш (лиймаш)
    мудрость пословицы калыкмутын моткоч чын улмыжо
2. пеш шуко палымаш (шинчымаш), кугу уш (уш-акыл)
    народная мудрость калыкын кугу уш-акылже
прил.
1. кугу ушан, шуко шинчыше (палыше)
    мудрый человек кугу ушан айдеме
2. моткоч чын; ушан
    мудрые законы моткоч чын закон-влак
    мудрый совет ушан ой
прил.
1. (непонятный, причудливый) умылаш лийдыме, оҥай
    мудрёный человек умылаш лийдыме айдеме
2. (трудный, сложный для выполнения) неле
    мудрёное дело неле паша
    ◊ что мудрёного, мудрёного нет мо оҥайже, нимо оҥайже уке
    утро вечера мудрёнее посл. эр ончыкта, кузе лиеш
5464муж
м.
1. (мн.ч. мужья) марий (ӱдырамашын марийже)
2. (мн.ч. мужи) (мужчина) пӧръеҥ
    учёный муж шуко тунемше айдеме
несов.
1. вуеш (капеш) шуаш
2. перен. пеҥгыдемаш, тале (лӱддымӧ) лияш
несов. пеҥгыде (тале, лӱддымӧ) лияш
прил. патыр, лӱддымӧ
    мужественный человек лӱддымӧ айдеме
с. лӱддымылык, патырлык
м.
1. уст. (крестьянин) кресаньык, мужик
2. прост. (мужчина, муж) пӧръеҥ
3. бран. мужик
прил. уст. кресаньык, мужик
прил. пӧръеҥ
    мужской костюм пӧръеҥ костюм
    ◊ мужской пол пӧръеҥ
    мужской род грам. мужской род
м. пӧръеҥ
5473мука

му́ка
ж. орлык
    ◊ хождение по мукам шуко орлыкым чытен коштмаш

мукá
ж.
1. ложаш
    пшеничная мука шыдаҥ ложаш
2. (измельчённое в порошок вещество) ложаш
    картофельная мука пареҥге ложаш
м. кутко
м. куткышуэ
прил. кутко
    ◊ муравьиная кислота муравьиный кислота
ж. обл. изи кутко
    ◊ мурашки (по спине) бегают могырлан йӱштӧ вӱдым опталмыла чучеш
несов. мырлаш
м. чогашыл
    ни один мускул не дрогнул ик чогашылат ыш тарване
ж. чогашыл
прил. чогашыл, чогашылан, патыр
несов. что шӱвылташ
несов. куштыраҥдаш, шӱкаҥдаш
несов.
1. что (делать мутным) румбыкаҥдаш
    ◊ мутить воду 1) вӱдым румбыкаҥдаш 2) перен. иктаж-мом лугаш, кукташ
2. перен. (делать неясным — сознание, разум) вудакаҥдаш
3. кого перен. (подстрекать) аҥыртараш, лугаш
4. кого безл. разг. (о состоянии тошноты, дурноты) укшинчыкташ, вакыкташ
несов.
1. (мутнеть) румбыкаҥдаш
    вода мутится вӱд румбыкаҥеш
2. (туманиться) вудакаҥаш
    глаза мутятся шинча вудакаҥеш
3. перен. (помрачаться) аҥыргаш, лугалташ
    мысли мутятся шонымаш лугалтеш
прил.
1. (непрозрачный) румбыкан
    мутная вода румбыкан вӱд
2. (потускневший) вудака
    мутное зеркало вудака воштончыш
3. (затуманенный) тӱтыран
    ◊ в мутной воде рыбу ловить погов. еҥ эҥгек дене шкан пайдам налаш
5487муть
ж.
1. (осадок) румбык
    поднять муть со дна пундашысе румбыкым тарваташ
2. перен. (мгла) пычкемыш, вудака
5488муха
ж. карме
    ◊ делать из мухи слона кармым слоныш савыраш, моткоч кугемден кутыраш
    он и мухи не обидит тудо кармымат ок логал
    быть под мухой умлавечыш пурен лекташ
ж.
1. карме кучымо
2. (птица) кармыгайык
м. кармывоҥго
с. йӧсланымаш, орланымаш, индыралтмаш
    испытывать мучения йӧсланаш, орланаш, индыралташ
му́ченик м., му́ченица ж.
индыралтше айдеме
смотри: мученик
прил. индыралтшан, орландаралтшан
    мученический взгляд орланымым ончыктышо ончалтыш
    мученическая смерть индыралт(ын) колымаш
с. индыралтмаш
несов. кого-что (истязать) йӧсландараш, индыраш, орландараш
несов. орланаш, йӧсланаш, индыралташ
прил.
1. ложаш
    мучной мешок ложаш мешак
2. в знач.сущ. мучное с. ложаш гыч ыштыме кочкыш
ж. уменьш. от муха изи карме
несов. кого-что писын наҥгаяш, чымыкташ