терминов: 33420
страница 643 из 669
хромо́й
прил.
1. окшак
    хромая нога окшак йол
2. в знач. сущ. м. окшак
    хромого хромать не учат посл. окшакым окшаклаш огыт туныкто
хромоно́гий
прил. окшак йолан
хромоно́жка
ж. разг. окшак йолан еҥ (окшак йол)
хромота́
ж. окшаклымаш
хро́ник
м. хроник
    палата для хроников хроник-влакын палатышт
хро́ника
ж. в разн.знач. хронике
    семейная хроника еш хронике
хроника́льный
прил. хроникальный
хрони́ческий
прил. эреак лийын шогышо, хронический
    хроническая болезнь хронический чер
хроноло́гия
ж. хронологий
хру́пкий
прил.
1. (непрочный) каура, рашка
    хрупкое дерево каура пушеҥге
2. перен. (нежный, слабый) лунчырий, нечке
    хрупкая девушка лунчырий ӱдыр
32111хруст
хруст
м. шодыртатымаш, шырт-шорт (шыдыр-шодыр) шоктымо (шоктымаш)
    хруст сухих сучьев кукшо оргаж шодыртатымаш
хруста́лик
м. анат. шинчагӱ
хруста́ль
м. в разн.знач. хрусталь
    приобрести хрусталь хрустальым налаш
хруста́льный
прил.
1. хрустальный, хрусталь
    хрустальный завод хрусталь завод
2. перен. (прозрачный, сверкающий) яндар, ший гай
    хрустальная вода яндар вӱд, ший гай вӱд
хрусте́ть
несов. шолдыртаташ, кочыртаташ, пуштыртаташ, пуштырланаш
    снег хрустит под ногами йол йымалне лум кочыртата
хру́стнуть
сов. и однокр. см. хрусте́ть
32117хрущ
хрущ
м. (майский жук) май копшаҥге
хрю́канье
с. крӧклымаш, крӧклымӧ, ньыроклымаш, ньыроклымо
    глухарь издал звук, похожий на хрюканье поросёнка сузо сӧснаиге ньыроклымыла йӱкым лукто
хрю́кать
несов. крӧклаш, ньыроклаш
    свинья начала хрюкать сӧсна крӧклаш (ньыроклаш) тӱҥале
32120хряк
хряк
м. узо сӧсна
32121хрящ
хрящ
м. нӧргӧ, нӧргаш
    отдельные звенья позвоночника соединяются хрящами тупрӱдылушто посна йыжыҥ-влак нӧргаш дене ушалтыт
худе́ть
несов. каҥгешташ, явыгаш
    начинать худеть каҥгешташ тӱҥалаш
32123худо
ху́до
І
с. (зло) уда, начар, осал
    нет худа без добра посл. сай деч посна удаже ок лий
ІІ
в знач. сказ. безл. уда
    больному худо черлылан уда
худоба́
ж. (состояние) какшийлык, каҥгалык
худо́жественный
прил. художественный; сылнымутан (о литературе)
    художественная выставка художественный выставке (ончер)
    художественная литература сылнымутан литератур
худо́жник
м. художник, сӱретче
    марийский художник марий сӱретче
32127худой
худо́й
І
прил. (тощий) каҥга, какший, чындыр-чандыр
    худой человек каҥга еҥ
ІІ
прил.
1. (плохой) начар, осал
    худая слава осал лӱмнер
2. разг. (дырявый) рожын
    худые сапоги рожын кем
худосо́чный
прил. каҥга, какший, лыпката, туешке, чындыр-чандыр
    худосочное тело какший (каҥга, лыпката, туешке) капкыл
худоща́вый
прил. каҥга, какший
    худощавый человек какший еҥ
ху́дший
прил. превосх.ст. прил. плохо́й; эн уда, эн начар, эн шӱкшӧ
32131хуже
ху́же
1. срав.ст. прил. плохо́й; ударак, начаррак, шӱкшырак
2. срав.ст. нареч. пло́хо; уданрак, начарынрак, шӱкшынрак
хулига́н
м. вуянче, хулиган
хулига́нить
несов. вуянчыланаш, хулиганитлаш
    хулиганить в пьяном виде йӱшӧ вуя вуянчыланаш
хули́ть
несов. кого-что вурсаш, шӱктараш, орлаш
    одни хулили молодых, другие – защищали иктышт самырык-влакым орленыт, весышт пыдал налыныт
32135хурма
хурма́
ж. хурма
32136хутор
ху́тор
м. изи илем, кутыр
ца́пать
несов. кого-что
1. разг. (хватать когтями; царапать) чывышташ, чывыштылаш, удыраш, удыралаш
2. перен. (присваивать, прикарманивать) руалташ, руалтен кучаш, руалткалаш
32138цапка
ца́пка
ж. катман
    рыхлить цапкой землю мландым катман дене пушкыдемдаш
32139цапля
ца́пля
ж. чарлаҥге
    серая цапля сур чарлаҥге
ца́пнуть
сов. см. ца́пать
цара́панье
с. удырымаш, удыркалыме
    послышалось царапанье двери омсам удыркалыме шоктыш
цара́пать
несов. кого-что удыраш, удыркалаш
    царапать руку кидым удыраш
цара́паться
несов.
1. (наносить царапины) удыраш, удыркалаш
    кот царапается пырыс удыркала
2. (царапать по чему-л., скрестись, пытаясь проникнуть куда-л.) удыркалаш
    под шкафом царапается мышь шкаф йымалне коля удыркала
3. (царапать друг друга) ваш-ваш удыркалаш
    кошки царапаются в драке пырыс-влак, икте-весышт дене пижын, удыркалат
цара́пина
ж. удыралтыш, удыралтмаш, удыралме пале
    глубокая царапина келге удыралтыш
    помазать царапину удыралтмашеш шӱралташ
цара́пнуть
сов. и однокр. кого-что удыралаш
    царапнуть ногу йолым удыралаш
царе́вич
м. кугыжан эрге
царе́вна
ж. кугыжан ӱдыр
цари́ть
несов.
1. уст. (быть царём) кугыжа лияш
2. (подчинять окружающих своему влиянию или выделяться среди других, подобных, превосходя всех в каком-л. отношении) озаланаш
3. перен. (иметь место, преимущественное распространение; преобладать, господствовать) авалташ, шарлаш, темаш, озаланаш
    над деревней царил сон ялым омо авалтен
    вокруг царит тишина йырваш тымык озалана
цари́ца
ж.
1. (жена царя) кугыжан вате
2. кугыжа
ца́рский
прил. кугыжан
    царское правительство кугыжан правительстве