накра́ситься
сов. разг. шкем чиялташ
накрахма́лить
сов. что, чего крахмалаҥдаш, крахмалитлаш, крахмалитлен шындаш
накра́шивать(ся)
несов. см. накра́сить, накра́ситься
накра́шивать(ся)
несов. см. накра́сить, накра́ситься
накрени́ть
сов. что таяш, ӧрдыжташ, шӧрын (тӱрын) колташ (ышташ)
бурей накренило корабль тӱтан мардеж корабльым шӧрын колтен
накрени́ться
сов. тайнаш, шӧрын (тӱрын) каяш (лияш)
накреня́ть(ся)
несов. см. накрени́ть, накрени́ться
накреня́ть(ся)
несов. см. накрени́ть, накрени́ться
на́крепко
нареч. (прочно) чоткыдын, пеҥгыдын
накрепко закрыть дверь омсам чоткыдын тӱчын шындаш
на́крест
нареч. тореш-кутынь, ыресла
перевязать корзину накрест комдым тореш-кутынь пидаш
накрича́ть
сов. на кого и без доп. кычкырен кышкаш (налаш), тужын налаш
накрича́ться
сов. разг. кычкырен нояш, шер теммеш(ке) кычкыраш
накрои́ть
сов. что, чего шулын (пӱчкеден) опташ, шулын (пӱчкеден) пышташ
накроши́ть
сов.
1. что (измельчить в крошки) пудыртыл(ын) опташ (пышташ)
накрошить хлеба киндым пудыртыл опташ
2. чего (кроша что-л., сыпать, класть куда-л.) падышташ, падыштылаш, тыгыдемдаш, пӱчкедаш, тӱяш, падыштен (тыгыдемден, пӱчкеден, тӱен, каткален) опташ (пышташ)
накрошить в суп зелёного лука шӱрыш ужар шоганым пӱчкеден (тыгыдемден) пышташ
3. что, чего (измельчить в крошки в каком-л. количестве) падышташ, падыштылаш, тыгыдемдаш, пӱчкедаш, падыштен (тыгыдемден, пӱчкеден, каткален) шындаш (опташ)
накрошить тарелку мяса (ик) терке шылым пӱчкеден (падыштен) шындаш
4. (насорить крошками) пудыртыл(ын) пытараш
накрошить хлеб вокруг стола ӱстел йыр киндым пудыртыл(ын) пытараш
накрути́ть
сов. что, чего (намотать) пӱтыраш, пӱтыралаш, вӱдылаш, пӱтырен опташ (шындаш, пышташ), пӱтырал(ын) шындаш, вӱдыл(ын) налаш
накру́чивать
несов. см. накрути́ть
накрыва́ть(ся)
несов. см. накры́ть, накры́ться
накрыва́ть(ся)
несов. см. накры́ть, накры́ться
накры́ть
сов. что (покрыть, прикрыть чем-л. сверху) леведаш, петыраш, каплаш, левед(ын) (петырен, каплен) шындаш
накрыть стол скатертью ӱстелым шовыч дене леведаш
◊ накрыть (на) стол ӱстембак кочкышым поген шындаш
накры́ться
сов. чем леведалташ, петырналташ
накрыться плащом плащ дене леведалташ
накупа́ть
І
несов. см. накупи́ть
ІІ
сов. кого разг. (выкупать) шер теммеш(ке) йÿштылыкташ
накупать детей йоча-влакым шер теммеш(ке) йÿштылыкташ
накупа́ться
сов. разг. йӱштыл(ын) ситараш, шер теммеш(ке) йӱштылаш
накупи́ть
сов. что, чего налын шындаш (опташ, ямдылаш)
накупить много книг шуко книгам налын опташ
наку́ренный
прил. (наполненный, пропитанный табачным дымом) тамак пушан (шикшан), тамак шикш (пуш) дене темше, тӱрген (шупшын) шындыме
накуренная комната тамак пушан пӧлем
накури́ть
сов. чем и без доп. (тамакым) тӱрген (шупшын) шындаш
накури́ться
сов. (тамакым) тӱрген (шупшын) темаш
накуса́ть
сов. кого-что разг. (сильно искусать (о насекомых) пурын (пурышт, пуредыл) пытараш
комары накусали ребёнка йочам шыҥа пурын пытарен
нала́вливать
несов. см. налови́ть
налага́ть
несов. см. наложи́ть 4
нала́дить
сов. что
1. (исправить) ачалаш, тӧрлаш, тӧрлаташ
наладить станки станок-влакым тӧрлаташ
2. (организовать) ышташ, шотештараш, ворандараш, вораҥдараш, виктараш, виктарен колташ (пуаш)
наладить производство запасных частей шапашужашым ыштыме пашам виктарен колташ
нала́диться
сов. тӧрланаш, вийнаш, саемаш, тӧрланен шуаш
здоровье наладилось тазалык тӧрланен
нала́живать(ся)
несов. см. нала́дить, нала́диться
нала́живать(ся)
несов. см. нала́дить, нала́диться
налга́ть
сов.
1. что, чего шойышташ, шояклаш, ондалаш, курежаш, шойышт(ын) (шояклен, ондален) пытараш, куреж пуаш
2. на кого-что (наклеветать) алаклаш, тегытлаш, йолам ыштен ойлаш, шоякым (шоям) ойлышт(ын) пытараш, куреж пуаш
нале́во
нареч. шолашке, шола велышке, шолашкыла (в левую сторону); шолаште, шола велыште, шолаштыла (на левой стороне)
налега́ть
несов. см. нале́чь
налегке́
нареч.
1. (без багажа) куштылгын, нумалтыш деч посна
поехать налегке куштылгын (нумалтыш деч посна) каяш
2. (легко одевшись) куштылгын (чиен), тувырмелын, тувырмела
выйти налегке на улицу уремыш тувырмелын (куштылгын чиен) лекташ
на́ледь
ж.
1. вÿдэҥер
2. (корка льда, образовавшаяся на чём-л.) ий
наледь на стекле яндасе ий
належа́ться
сов. разг. киен ситараш
налеза́ть
несов. см. нале́зть
нале́зть
сов. разг.
1. (влезть, набраться в каком-л. количестве) пураш, пурен темаш
2. (об одежде, обуви) пураш
налепи́ть
сов.
1. что разг. (приклеить) тушкен (пижыктен) шындаш (пуаш), пижыктыл пытараш
налепить марки на конверт конвертышке маркым пижыктен шындаш
2. что, чего (наделать лепкой) ненчаш, нерынчаш, ненчен (нерынчен) шындаш
налепи́ться
сов. ненчалташ, нерынчалташ
глина налепилась шун ненчалтын
налепля́ть
несов. см. налепи́ть 1
налета́ть
І
несов. см. налете́ть
ІІ
сов. что (пролететь в общей сложности какое-л. расстояние, пробыть какое-л. количество времени в воздухе) чоҥешташ, чоҥештылаш, чоҥештен эрташ
лётчик налетал сто тысяч километров лётчик шӱдӧ тӱжем меҥгым чоҥештен (чоҥештен эртен)
налете́ть
сов.
1. (внезапно начаться (о ветре, буре) тӱҥалаш (тарванаш), толын лекташ
налетел ураган тӱтан мардеж тарванен
2. (слететься) кенета(ште) толын темаш (чоҥештен толаш)
налетели пчёлы мӱкш-влак кенета(ште) чоҥештен тольыч
3. на кого-что перен. разг. (натолкнуться, наскочить) тӱкнаш, миен (толын) керылташ (пернаш, тӱкнаш), миен кержалташ
4. на кого-что (напасть) толын керылташ (сюда); миен керылташ (туда)
конница налетела с фланга имнешке-влак фланг гыч толын керылтыныт
5. (осесть тонким слоем) шинчаш
налетела пыль пурак шинчын
нале́чь
сов.
1. (опереться) эҥерташ
налечь грудью на стол оҥ дене ӱстембаке эҥерташ
2. (надавить) эҥертен (темдал(ын) шӱкалаш
налечь плечом на дверь ваче дене эҥертен, омсам шӱкалаш
3. перен. разг. чот пижаш
налечь на учёбу тунемаш чот пижаш
налёт
м.
1. (ветра, бури) кенета тӱҥалмаш (тарванымаш), толын лекмаш
2. (нападение) миен (толын) керылтмаш (пернымаш, тӱкнымаш), миен кержалтмаш
3. (тонкий слой) вичкыж лончо
◊ с налёта 1) (на полном ходу) шогалде (чарныде); 2) (не задумываясь) шоныде
налива́ть(ся)
несов. см. нали́ть, нали́ться
налива́ть(ся)
несов. см. нали́ть, нали́ться