терминов: 2396
страница 13 из 48
нала́диться
сов. тӧрланаш, вийнаш, саемаш, тӧрланен шуаш
    здоровье наладилось тазалык тӧрланен
нала́живать(ся)
несов. см. нала́дить, нала́диться
нала́живать(ся)
несов. см. нала́дить, нала́диться
налга́ть
сов.
1. что, чего шойышташ, шояклаш, ондалаш, курежаш, шойышт(ын) (шояклен, ондален) пытараш, куреж пуаш
2. на кого-что (наклеветать) алаклаш, тегытлаш, йолам ыштен ойлаш, шоякым (шоям) ойлышт(ын) пытараш, куреж пуаш
нале́во
нареч. шолашке, шола велышке, шолашкыла (в левую сторону); шолаште, шола велыште, шолаштыла (на левой стороне)
налега́ть
несов. см. нале́чь
налегке́
нареч.
1. (без багажа) куштылгын, нумалтыш деч посна
    поехать налегке куштылгын (нумалтыш деч посна) каяш
2. (легко одевшись) куштылгын (чиен), тувырмелын, тувырмела
    выйти налегке на улицу уремыш тувырмелын (куштылгын чиен) лекташ
на́ледь
ж.
1. вÿдэҥер
2. (корка льда, образовавшаяся на чём-л.) ий
    наледь на стекле яндасе ий
належа́ться
сов. разг. киен ситараш
налеза́ть
несов. см. нале́зть
нале́зть
сов. разг.
1. (влезть, набраться в каком-л. количестве) пураш, пурен темаш
2. (об одежде, обуви) пураш
налепи́ть
сов.
1. что разг. (приклеить) тушкен (пижыктен) шындаш (пуаш), пижыктыл пытараш
    налепить марки на конверт конвертышке маркым пижыктен шындаш
2. что, чего (наделать лепкой) ненчаш, нерынчаш, ненчен (нерынчен) шындаш
налепи́ться
сов. ненчалташ, нерынчалташ
    глина налепилась шун ненчалтын
налепля́ть
несов. см. налепи́ть 1
налета́ть
І
несов. см. налете́ть
ІІ
сов. что (пролететь в общей сложности какое-л. расстояние, пробыть какое-л. количество времени в воздухе) чоҥешташ, чоҥештылаш, чоҥештен эрташ
    лётчик налетал сто тысяч километров лётчик шӱдӧ тӱжем меҥгым чоҥештен (чоҥештен эртен)
налете́ть
сов.
1. (внезапно начаться (о ветре, буре) тӱҥалаш (тарванаш), толын лекташ
    налетел ураган тӱтан мардеж тарванен
2. (слететься) кенета(ште) толын темаш (чоҥештен толаш)
    налетели пчёлы мӱкш-влак кенета(ште) чоҥештен тольыч
3. на кого-что перен. разг. (натолкнуться, наскочить) тӱкнаш, миен (толын) керылташ (пернаш, тӱкнаш), миен кержалташ
4. на кого-что (напасть) толын керылташ (сюда); миен керылташ (туда)
    конница налетела с фланга имнешке-влак фланг гыч толын керылтыныт
5. (осесть тонким слоем) шинчаш
    налетела пыль пурак шинчын
нале́чь
сов.
1. (опереться) эҥерташ
    налечь грудью на стол оҥ дене ӱстембаке эҥерташ
2. (надавить) эҥертен (темдал(ын) шӱкалаш
    налечь плечом на дверь ваче дене эҥертен, омсам шӱкалаш
3. перен. разг. чот пижаш
    налечь на учёбу тунемаш чот пижаш
налёт
м.
1. (ветра, бури) кенета тӱҥалмаш (тарванымаш), толын лекмаш
2. (нападение) миен (толын) керылтмаш (пернымаш, тӱкнымаш), миен кержалтмаш
3. (тонкий слой) вичкыж лончо
    ◊ с налёта 1) (на полном ходу) шогалде (чарныде); 2) (не задумываясь) шоныде
налива́ть(ся)
несов. см. нали́ть, нали́ться
налива́ть(ся)
несов. см. нали́ть, нали́ться
нали́вка
ж. (фруктово-ягодный спиртной напиток) наливке
    вишнёвая наливка вишне наливке
наливно́й
прил.
1. (такой, который наливается куда-л. для перевозки) темыман, оптыман
    наливной груз темыман груз
2. (приспособленный для перевозки жидких грузов без тары) темыман, оптыман
    наливное судно (танкер) темыман судно
3. (такой, который образуется путём наливания, поливания) йоктарен кылмыктыме
    наливной лёд йоктарен кылмыктыме ий
4. спец. (приводимый в движение водой, падающей сверху) вÿд дене ыштыше
    наливная мельница вÿдвакш
5. (созревший, сочный (о плодах, зерне и т.п.) кӱшӧ, папан, лӧза, нӧрӧ, нӧргӧ, мӱян
    наливное яблоко кӱшӧ олма
6. (полный, пышный (о плечах, руках, губах и т.п.) тичмаш
    наливные губы тичмаш тÿрвӧ
нализа́ться
сов.
1. чего разг. шер теммеш нулаш (нулен налаш)
    нализаться варенья вареньым шер теммеш нулаш
2. лӧкаш (лӧкен шындаш)
    нализаться во время праздника пайрем годым лӧкаш (лӧкен шындаш)
нали́м
м. (рыба) мокшынчо
налипа́ть
несов. см. нали́пнуть
нали́пнуть
сов. на что пижаш, пижын шинчаш
    грязь налипла на сапоги кемеш лавыра пижын
налито́й
прил. см. наливно́й 5, 6
нали́ть
сов. что, чего
1. темаш, темен шындаш
    налить чашку молока (ик) корка шӧрым темен шындаш
2. (разлить на поверхности чего-л.) велаш, йоктараш, велен колташ (шындаш), велын каяш, велкален пытараш
    налить воды на пол кӱвар ӱмбаке вӱдым велен колташ
нали́ться
сов.
1. (натечь, наполнить) темаш
    вода налилась в лодку пушышко вӱд темын
2. (созреть – о плодах) лӧзаҥаш, шуаш, кӱаш, умен (лӧзаҥ(ын) шогалаш (шогаш, шуаш), томым шындаш (о злаковых), папаҥаш, тушаҥаш, томаҥаш, пырчаҥаш, киндаҥаш (о зерне)
    сливы налились сливе лӧзаҥын
    ◊ налиться кровью чот шыдешкаш
налицо́
нареч. в знач. сказ. шинча ончылно
нали́чие
с. улмаш, лиймаш
    быть в наличии улаш, лияш
    нет в наличии уке
нали́чник
м. серга, окнасерга
нали́чность
ж.
1. см. нали́чие
2. (количество чего-л. имеющегося в наличии (о деньгах, товарах и т.п.) улшо окса (сату…)
    кассовая наличность кассыште улшо окса
нали́чный
прил.
1. (имеющийся налицо, в наличии) улшо
    наличные деньги улшо окса
2. в знач. сущ. нали́чные мн. окса, кидваш окса
    продавать за наличные кидваш оксала ужалаш
налови́ть
сов. что, кого-чего кучаш, кучен опташ
    наловить много рыбы шуко колым кучаш
наловчи́ться
сов. с неопр. разг. тунем(ын) шуаш
    наловчиться вязать пидаш тунем(ын) шуаш
нало́г
м. налог
    подоходный налог подоходный налог
нало́говый
прил. налог
    налоговая политика налог политике
налогоплате́льщик
м. налогым тӱлышӧ
наложе́ние
с.
1. шындымаш, пыштымаш
    наложение печати печатьым шындымаш
2. пуымаш
    наложение взыскания взыс­канийым пуымаш
3. пӱтырен (пидын) шындымаш
    наложение бинта на руку кидым бинт дене пӱтырен шындымаш
наложи́ть
сов.
1. что (положить сверху) пышташ, ышташ
    наложить компресс компрессым ышташ
2. что, чего (положить) пышташ, оптен шындаш
    наложить книги на стол ӱстембаке книгам оптен шындаш
3. что (пометить, поставить) лукташ, палемдаш
    наложить резолюцию резолюцийым палемдаш
4. что (подвергнуть чему-л.) пуаш
    наложить штраф штрафым пуаш
    ◊ наложить на себя руки шкем шке пушташ
налома́ть
сов. что, чего пудыртыл(ын) (каткален, тодышт(ын) опташ
налущи́ть
сов. что, чего (очистить) сӱвызен (шӱгынчын) опташ
    налущить гороху пурсам сӱвызен опташ
налюбова́ться
сов. кем-чем, на кого-что шер теммеш ончаш
    налюбоваться картиной сÿретым шер теммеш ончаш
645нам
нам
дат.п. от мы мыланна
    нам пришлось много работать мыланна шуко пашам ышташ перныш
намагни́тить
сов. что магнитаҥдаш, магнитаҥден шындаш
    намагнитить железо кӱртньым магнитаҥден шындаш
намагни́чивание
с. магнитаҥдымаш, магнитаҥдыме
намагни́чивать
несов. см. намагни́тить
нама́зать
сов. что, чем
1. шӱраш, йыгаш, шӱрен (йыген) шындаш
    намазать хлеб маслом киндеш ӱйым шӱрен шындаш
2. разг. (накрасить) чиялташ, чиям йыген (шӱрен) шындаш
    намазать губы тӱрвым чиялташ
нама́заться
сов.
1. чем (мазать себя) шӱраш, йыгаш, шӱрен (йыген) шындаш
    намазаться кремом кремым йыгаш (йыген шындаш)
2. разг. (накраситься) чиялташ, чиялтен шындаш