сов. ойырлаш, шкет(ын) лияш
сов. каяш (имне дене, машина дене, т.м.)
Ⅰ
м. зоол. кумыжвуян кишке
Ⅱ
1. нареч. смотри: уже
2. усил.частица уж
очень уж много дела уж пеш шуко паша
м.
1. (чувство сильного страха) шучкылык, чот лудмаш, кугу лӱдыкшӧ
2. (трагичность, безвыходность) шучкылык
почувствовать весь ужас своего положения шке положенийын чумыр шучкылыкшым шижын налаш
3. чаще мн. ужасы (явление, вызывающее чувство страха) шучко, шучкылык
ужасы войны сарын шучкылыкшо
4. в знач.сказ. разг. (о чём-либо изумляющем) ӧрмаш, ӧрат
просто ужас ӧрат веле
5. в знач.нареч. разг. моткоч, пеш(ак)
ужас как далеко моткоч мӱндыр
◊ до ужаса моткоч, пеш(ак)
ужас что такое ӧрат веле, мо тиде тыгай
его охватил (или объял) ужас тудо пеш чот лудын каен
привести в ужас пеш чот лудыкташ (ӧрыктараш)
прийти в ужас пеш чот лӱдаш (ораш)
с ужасом думать пеш чот лӱдын шонаш
прил.
1. (страшный) шучко, пеш шучко
ужасный сон шучко омо
2. разг. (отвратительный) пеш начар
ужасная погода пеш начар игече
3. разг. (чрезвычайно сильный) пеш кугу (виян, тале), чытыдыме
ужасный ветер пеш тале мардеж
ужасная боль чытыдыме корштыш
Ⅰ
у́же
1. сравнит.ст. от прил. узкий аҥысыррак
2. сравнит.ст. от нареч. узко аҥысырынрак
Ⅱ
ужé
нареч. уже, ынде
мы уже готовы ме уже ямде улына
он уже не маленький тудо ынде изи огыл
мн.ч. (ед.ч. ужимка ж.) койышланымаш, кадыргылмаш
несов. кас кочкышым ышташ
сов. с кем-чем илен тунемаш; пырля илен керташ
сов. что законлаш, закон семын пеҥгыдемдаш
ж. шӧрмыч
◊ держать в узде кидыште кучаш
мн.ч.
употребляется лишь в составе выражений:
держать лошадь под уздцы имньым шӧрмыч гыч кучаш
Ⅰ
м.
1. (на верёвке и т.п.) пышкем
завязать узлом пышкемым ыштен кылдаш
2. (свёрток) кылдыш, пидыш, вӱдылка
связать вещи в один узел ӱзгарым ик кылдышыш поген пидаш
3. перен. (место скрещения чего-либо, совокупность сооружений) узел
железнодорожный узел кӱртньыгорно узел
Ⅱ
м. мор. узел (суднын кайымыжым висыме мера, ик узел — 1,87 км)
прил.
1. в разн.знач. аҥысыр
узкая улица аҥысыр урем
узкая специальность аҥысыр специальность
2. (тесный) аҥысыр, шыгыр
узкая обувь шыгыр йолчием
◊ узкое место в чём-либо начар (лушкыдо) вер
в узком кругу друзей лишыл йолташ коклаште
узкое совещание шагал еҥан совещаний
прил.
1. аҥысыр саҥган
2. перен. разг. (односторонний, ограниченный) аҥысыр шонымашан
прил.
1. узловой
узловая станция узловой станций
2. перен. (основной) тӱҥ
узлов ой вопрос тӱҥ йодыш
сов. кого-что, о ком-чём палаш, пален налаш, умылаш, умылен налаш
я узнал его по голосу мый тудым йӱк гычше палышым
узнать чьи-либо мысли иктаж-кӧн шонымыжым пален (умылен) налаш
м. узник, тюрьмаште шинчыше
м. узор, сӱрет
узор для вышивания тӱр тӱрлаш сӱрет
только мн.
1. уст. (цепи, оковы) кепшыл, шинчыр
2. перен. (то, что связывает) кепшыл, кыл, кыл кучымаш
узы дружбы келшен илымаш кыл
сов.
1. (отправиться покинуть) каяш, лектын каяш
уйти в лес чодырашке каяш
уйти с работы паша гыч лектын каяш
2. в разн.знач. каяш
остаток материй ушёл на костюм кодшо материй костюмлан каен
он от нас не уйдёт тудо мемнан деч ок кай
уйти вперёд ончыко каяш
3. (скрыться, спастись) каяш, шылын каяш, утлаш
уйти от опасности лӱдыкшӧ деч утлаш
4. (пройти, миновать — о времени) эрташ, эртен каяш
время ещё не ушло жап але эртен огыл
5. (глубоко войти, погрузиться) пураш, пурен каяш
свая ушла в землю на метр свай мландыш ик метр келгытыш пурен
6. разг. (вытечь — о жидкости) велаш, йогаш, йоген лекташ
молоко ушло шӧр велын
◊ с головой уйти в работу вуйге пашаш пижаш
м.
1. (надпись, стрелка и т.п.) ончыктыш
указатель дороги корно ончыктыш
2. (справочник, список) указатель, ончыктымаш
указатель имён лӱм-влакым ончыктымаш
◊ указательный палец кошарварня
сов. кого-что, на кого-что в разн.знач. ончыкташ, ончыктен пуаш
указать дорогу корным ончыкташ
указать на недостатки ситыдымашым ончыкташ
◊ указать на дверь кому-либо омсаш ончыкташ, поктен лукташ
ж.
1. (палочка) указке, ончыктылмо тоя
2. разг. (указание) ончыктымо, ончыктымаш; куштымаш
делать по чужой указке еҥын куштымыж почеш ышташ
сов. что такырташ
укатать дорогу корным такырташ
сов.
1. что (катя, угнать) пӧрдыктен наҥгаяш (колташ)
укатить бочку печкем пӧрдыктен наҥгаяш
2. разг. (уехать) чымалташ, шикшалташ
сов. кого-что
1. (заставить уснуть) рӱпшен малташ
2. безл. (измучить качкой) лӱҥгыктен нойыктараш
меня на теплоходе укачало мыйым теплоходышто лӱҥгыктен нойыктарыш
ж. оптымаш
укладка рельсов рельсым оптымаш
м.
1. (покатость) тайыл
поезд скрылся за уклоном поезд тайыл шеҥгелан йомо
2. перен. полит. уклон
правый уклон пурла уклон
левый уклон шола уклон
3. перен. (направленность) уклон
школа с техническим уклоном технический уклонан школ
сов. в разн.знач. кораҥаш
уклониться от удара перыме деч кораҥаш
уклониться от прямого ответа раш вашмутым пуымо деч кораҥаш
дорога уклонилась вправо корно пурла велышкыла кая
м.
1. (действие) шуралтымаш
укол иголкой име дене шуралтымаш
2. (подкожное впрыскивание, инъекция) укол
сделать укол больному черлылан уколым ышташ
сов.
1. что шуралташ
уколоть руку булавкой кидым булавке дене шуралташ
2. кого-что перен. (уязвить, обидеть) шуралташ, чоныш шукташ; игылташ
м. (упрёк, порицание) шылталымаш, шылтален каласымаш
◊ ставить в укор кому что-либо шылталаш
сов. что (внедрить, укрепить) вожаҥдаш, пеҥгыдемдаш
сов. в разн.знач. вожаҥаш; пеҥгыдемаш
растение укоренилось кушкыл вожанын
обычай укоренились йӱла вожанын
ж. шылталымаш, шылтален каласымаш
сказать с укоризной шылтален каласаш
нареч. шылтален
укоризненно поглядеть шылтален ончалаш
прил. шылталыме, шылтален каласыме
бросить укоризненный взгляд шылтален ончалаш
сов. кого в чём шылталаш, шылтален налаш
м. с.-х.
1. (действие) солымаш
второй укос кокымшо гана солымаш
2. (количество скошенной травы) шудо лектыш
годовой укос идалыкаш шудо лектыш
нареч. йышт, шолып
украдкой взглянуть шолып ончалаш
сов. кого-что сылнештараш, сӧрастараш, тӱзаташ
О сайте
Инструкция