терминов: 65
страница 1 из 2
1те
указ.мест. им. и вин.п. мн.ч. смотри: тот, та, то Ⅱ
личн.мест. дат. и предл.п. от ты тыланет, тылат
    я дам тебе книгу мый тыланет книгам пуэм
личн.мест. род. и вин.п. от ты тыйын, тыйым
    тебя зовут тыйым кӱштат
    тебя не было дома тый мӧҥгыштет лийын отыл
ж.
1. физ. йогымаш, йоген кертмаш
    текучесть воды вӱд йогымаш
2. перен. (непостоянство) вашталтмаш
прил.
1. физ. йоген кертше, вишкыде
    текучие глины вишкыде шун-влак
2. перен. (непостоянный) вашталтше
прил.
1. (теперешний) кызытсе
    текущая политика кызытсе политик
2. (обычный, бывающий всегда) тыглай, эре ыштыме
    ◊ текущий ремонт тыгыде ремонт
    текущий счёт текущий счёт
ж. орва
ж. изи орва
прил.
1. кап, кап-кыл
    телесные повреждения кап сусыргымаш
2. (о цвете) шышталге
несов. презым ышташ
с.
1. физ. тела
    геометрическое тело геометрический тела
2. (человека) кап, кап-кыл, могыр
    дрожать всем телом уло могырге чытыраш
    ◊ держать в чёрном теле удан пукшаш, чикташ
    душой и телом пӱтынек
с. кап-кыл
    человек крупного телосложения кугу кап-кылан айдеме
м. телохранитель, еҥ орол
ж. презе шыл
м. презе вӱта
ж. презе ончышо
прил. презе, презын
18тем

указ.мест.
1. твор.п. ед.ч. от то, тот тудын дене
    я знаком с тем человеком мый тудо айдеме дене палыме улам
2. дат.п. мн.ч. от те нунылан, нунын дене
    дети шли по направлению к тем домам йоча-влак нине пӧрт деке каеныт

союз со сравнит.ст. тунар(е), эше
    чем ночь темней, тем ярче звёзды йӱд мыняр пычкемышрак, шӱдыр-влак тунар волгыдырак улыт
прил. вуйлеп
    теменная кость вуйлеп лу
несов.
1. (становиться тёмным) шемемаш
2. безл. (о наступлении темноты, сумерок) пычкемышалташ
    темнеет, пора домой пычкемышалтеш, мӧҥгыш каяш жап
3. (виднеться — о тёмном) шемын кояш
нареч. пычкемыш
прил. шем ӱпан
прил. шем коваштан
ж.
1. (мрак) пычкемыш
2. перен. разг. (невежество) пычкемыш, пычкемышлык, пычкемыш илыш
прил. умыл, умылан
прил. бот., ӱмылым йӧратыше
    тенелюбивые растения ӱмылым йӧратыше кушкыл-влак
ж.
1. ӱмыл
    тень от дерева пушеҥге ӱмыл
2. перен. (след, отражение) пале, кыша
3. уст. (призрак) ӱмыл
4. (силуэт) ӱмыл, ӱмылка
    ◊ от него осталась одна тень луж ден коваштыже веле кодын
нареч.
1. кызыт
    это надо сделать теперь же тидым кызытак ыштыман
2. (далее, затем) ынде
несов. левешташ, шокшемаш
    на улице теплеет тӱнӧ левешта
несов. эркын йӱлаш
    свеча теплится сорта эркын йӱла

с.
1. шокшо
    держать ноги в тепле йолым шокшышто кучаш
2. физ. (тепловая энергия) шокшо

нареч.
1. шокшын
    одеться тепло шокшын чияш
2. в знач.сказ. безл. шокшо
    сегодня тепло таче шокшо
3. перен. (дружески) шокшын, ласкан
    тепло встретить друга йолташым шокшын вашлияш
прил. бот., зоол. шокшым йӧратыше
прил. шокшым чытыше
ж.
1. физ. шокшо
    теплота воздуха южын шокшыжо
2. перен. шокшо
    сердечная теплота шӱм-чон шокшо
    отзываться с теплотой поро мут дене ойлаш
несов.
1. что (дёргать) кӱраш
2. что с.-х. (выдёргивать) кӱраш
    теребить лён йытыным кӱраш
несов.
1. кого-что туржаш, йыгаш
    не три глаза шинчатым ит турж
2. что (измельчать) нужаш
    тереть редьку кочушменым нужаш
3. что и без доп. (причинять боль) йыгаш
    сапоги трут ногу кем йолым йыга
несов. (обо что-либо) йыгалташ
несов. кого-что
1. (рвать на части) кӱрышташ
2. перен. (мучить) индыраш, орландараш
нареч. чытен
прил. чытыше, чытышан
    терпеливый человек чытыше еҥ
с. чытымаш, чытыш
    потерять терпение чытымашым йомдараш
несов. кого-что, что в разн.знач. чыташ
    терпеть боль корштымашым чыташ
    он не терпит возражений тудо ваштареш каласымым ок чыте
    терпеть убытки эҥгекым чыташ
    терпеть поражение сеҥалташ
    ◊ время не терпит жап ок вучо
прил. кычыка
несов. кого-что, что в разн.знач. йомдараш
    терять деньги оксам йомдараш
    терять друзей йолташ-влакым йомдараш
    терять время жапым йомдараш
    терять в весе нелытым йомдараш
    ◊ терять голову вуйым йомдараш
    терять силу вийым йомдараш
несов.
1. (пропадать, исчезать) йомаш
2. перен. (лишаться хладнокровия) аптыранаш
    теряться в опасности лӱдыкшыштӧ аптыранаш
3. перен. (становиться незаметным) йомаш, пыташ
    теряться в толпе калык тӱшкаште йомаш
м.
1. ист. (оружие) тесак
2. локшичме товар
несов. что локшинчаш
    тесать доски оҥам локшинчаш
    ◊ хоть кол на голове теши кеч тӧтретпучым пуалте
ж. курык кокласе келге корем, курык кокласе корно
несов.
1. кого-что (сжимать) шыгыремдаш, ишаш
    теснить людей в толпе еҥ-влакым тӱшкаште ишаш
2. кого-что (заставлять отступать) чактараш, ишен чактараш
    теснить противника тушманым чактараш
3. что перен. безл. ишаш
    мне теснит грудь оҥем иша
несов.
1. (толпиться) шыгыремаш, шыгырын шогаш
    тесниться у входа пурымаште шыгырын шогаш
2. (ютиться) шыгырын илаш
3. перен. (о чувствах, мыслях) шыҥ-шыҥ темаш