терминов: 2749
страница 52 из 55
2551сума
сума́
ж. уст. (сумка) калта
    ◊ ходить с сумой кӱчен кошташ
сумасбро́д
м. шот деч посна, шоныде ыштылше еҥ, ораде
сумасбро́дничать
несов. орадыланаш
сумасбро́дный
прил. шотдымо, ораде
    сумасбродное дело шотдымо (ораде) паша
сумасбро́дство
с. шкем шотдымын кучымаш, орадыланымаш
сумасше́дший
прил.
1. (исключительный (по величине, степени) (пеш) кугу
    сумасшедшие деньги кугу окса
2. (крайне безрассудный, безумный) ушдымо, уш кайыше, ораде, акылдыме, туана
    сумасшедший человек ушдымо еҥ
3. в знач. сущ. м. ушдымо, уш кайыше, туана
4. (предназначенный для душевнобольных) вуйуш пудыраныше
    сумасшедший дом вуйуш пудыраныше-влаклан пӧрт
сумасше́ствие
с.
1. (психическое расстройство, умопомешательство) ушдымылык, уш кайымаш, исерланымаш
2. (безрассудство) вуйдымылык, ушдымылык, акылдымылык
сумато́ха
ж. пуламыр, тургым, пудыранчык
сумато́шливый
прил. разг. см. сумато́шный
сумато́шный
прил. разг.
1. (склонный к суматохе, суетливый) ӧрткышӧ; шот деч посна (вашкен) ыштылше
    суматошная женщина шот деч посна (вашкен) ыштылше ӱдырамаш
2. (полный суматохи, хлопот) пудыранчык, шот деч посна (вашкен, писын) эртыше
    суматошный день пудыранчык кече
сумбу́р
м. пуламыр, пудыранчык, куктеж
сумбу́рный
прил. пуламыр, пудыраныше, куктеж(ан)
су́меречный
прил.
1. рӱмбалге, рӱмбалгыме, пычкемышалташ тӱҥалше
    сумеречное время рӱмбалгыме жап
2. перен. (мрачный, печальный) шӱлыкан
    сумеречный вид шӱлыкан чурий
су́мерки
только мн. рӱмбалге, рӱмбык, рӱмбалгыме, лӱп, ӱжака
су́мерничать, суме́рничать
несов. разг. пычкемышыште (тул чӱктыде) шинчаш
суме́ть
сов. что с неопр. мошташ, керташ
су́мка
ж. калта, шувыш, сумка́
су́мма
ж.
1. (итог, результат сложения) ушымашын лектышыже, суммо
2. перен. (общее количество чего-н.) кугыт, лектыш
    вся сумма человеческих знаний айдеме шинчымашын чумыр кугытшо
сумма́рный
прил. чумыр
    суммарные данные чумыр данный
сумми́ровать
несов. что иктыш ушаш
    суммировать всё чыла иктыш ушаш
су́мрак
м. рӱмбалге, пеле пычкемыш, ӱжака
су́мрачный
прил.
1. (тускло освещённый, охваченный сумраком) рӱмбалге, лӱп, пеле пычкемыш
    сумрачный лес лӱп (пеле пычкемыш) чодыра
2. перен. (угрюмый, печальный) рӱмбык, шӱлыкан
    сумрачная жизнь рӱмбык илыш
    сумрачный вид шӱлыкан чурий
сумя́тица
ж. см. сумато́ха
сунду́к
м. шондык
су́нуть
сов. кого-что чыкаш, шуралташ
    сунуть письмо в карман серышым кӱсеныш чыкаш (шуралташ)
су́нуться
сов. разг. коклаш пураш, нерым шӱшкаш
2577суп
суп
м. шӱр
супесча́ный
прил. шунан-ошман
    супесчаная земля шунан-ошман мланде
су́песь
ж. шунан-ошман пушкыдо мланде
супово́й
прил. шӱр шолтымо, шӱр кочмо, шӱрлык
    суповая миска шӱр шолтымо миске
    суповая ложка шӱр кочмо совла
супо́нь
ж. оҥшупшылтыш
супоро́сая, супоро́сная
прил. (свинья) тӱж(ӧ) сӧсна
супоро́сая, супоро́сная
прил. (свинья) тӱж(ӧ) сӧсна
супру́г
м. марий
супру́га
ж. вате
супру́ги
только мн. (муж и жена) вате-марий, марийже ден ватыже
супру́жеский
прил. мужыр улшо, марий ден вате улмо, вате-марий
супру́жество
с. марий ден вате илыш, вате-марий лиймаш
суро́вый
І
прил.
1. (холодный, неблагоприятный для жизни) чатлама, пеш йӱштӧ (о морозах), илаш неле улшо
    суровый климат пеш йӱштӧ (илаш неле улшо) климат
2. (тяжёлый, трудный) неле
    суровые бои неле кредалмаш
3. (беспощадный, жестокий) чоткыдо
    суровый закон чоткыдо закон
4. перен. (угрюмый, сердитый) шыде, чоткыдо
    суровый взгляд шыде шинчаончалтыш
5. (очень строгий, серьёзный) пеш чот пеҥгыде
    суровая критика пеш чот пеҥгыде шылталымаш
ІІ
прил. (грубый, небелёный – о ткани, нитках) чоштыра, чоткыдо
су́сло
с. сусла
сусо́лить
несов. что прост.
1. (обсасывать) шупшаш
    сусолить конфету кампеткым шупшаш
2. (пачкать слюной или чем-л. жирным) амырташ
    сусолить пальцы парням амырташ
суста́в
м. йыжыҥ
суставно́й
прил. йыжыҥ
    суставной ревматизм йыжыҥ ревматизм
су́тки
только мн. сутка
су́толока
ж. шот деч посна коштедымаш, шӱкедылмаш
суту́лить
несов. что пӱгыртен кошташ
    сутулить спину тупым пӱгыртен кошташ
суту́литься
несов. пӱгырнен кошташ
суту́лый
прил. пӱгыр, сугыр; сугыр тупан
2599суть
суть
ж. тӱҥ(жӧ), чын(же)
    самую суть узнал эн тӱҥжым пален нальым
    ◊ войти в суть дела пашан тӱҥжым умылен налаш
су́ффикс
м. лингв. суффикс