терминов: 1252
страница 17 из 26
наполне́ние
с. темымаш, темен шындымаш
напо́лнить
сов. что, чем темаш, темен шындаш (пуаш)
    наполнить чемодан книгами чемоданым книга дене темаш
напо́лниться
сов. кем-чем темаш, темын шинчаш
    комната наполнилась дымом пӧлем шикш дене темын
наполня́ть(ся)
несов. см. напо́лнить, напо́лниться
наполня́ть(ся)
несов. см. напо́лнить, напо́лниться
наполови́ну
нареч. пеле
    сделать дело только наполовину пашам пелыжым веле ышташ
напомина́ние
с. ушештарымаш, шарныктымаш, шарнык
напомина́ть
несов.
1. см. напо́мнить
2. кого-что (иметь сходство) ушештараш, … гай (=ла) кояш
    он лицом напоминает моего друга тудо чурийже дене мыйын йолташемла коеш
напо́мнить
сов.
1. что, о ком-чём ушештараш, шарныкташ
    напомнить о прошлом эртыше нерген ушештараш, шарныкташ
2. кого-что, кому (показаться похожим) ушештараш, шарныкташ
    эти края напомнили мне родину тиде кундем мыланем шочмо верым шарныктен
напопола́м
нареч. пелыгыч(ын)
напо́р
м.
1. (давление, нажим) ишыктымаш, чымымаш
2. перен. (натиск) шыгыремдымаш, ишыктымаш
напо́ристость
ж. разг. пеҥгыдылык, чакныдымаш, вустыклык
напо́ристый
прил. пеҥгыде, чакныдыме, вустык
напоро́ть
І
сов. что, на что разг. см. напоро́ться 1
ІІ
1. сов. что, чего (распороть в каком-л. количестве) кушкед опташ
    напороть брюк йолашым кушкед опташ
3. что, чего разг. сниж. (наговорить или наделать много ненужного, нелепого и т.п.) ойлен (ыштен) опташ (кышкаш)
    напороть чепухи кÿлеш-оккÿлым ойлен опташ (кышкаш)
напоро́ться
сов. чем на что разг.
1. (повредить, поранить себе что-л., наткнувшись на острое) керылташ, шуралталташ
    напороться на гвоздь пудаш шуралталташ
2. перен. (неожиданно натолкнуться, наскочить (обычно на какое-л. препятствие) миен лекташ (керылташ, пернаш, тӱкнаш), верешташ
    напороться на неприятеля тушман деке миен лекташ
напо́ртить
сов. разг.
1. что, чего (испортить) локтылаш, локтыл(ын) опташ (пытараш)
2. кому-чему (навредить) эҥгекым ышташ
    напортить делу пашалан эҥгекым ышташ
напосле́док
нареч. разг. (под конец) пытартышлан
напра́вить
сов.
1. что, на кого-что (дать, придать, указать какое-л. направление) викташ, виктараш
    направить машину на дорогу машинам корныш виктараш
2. кого-что (назначить, послать) колташ
    направить больного к врачу черлым эмлызе деке колташ
3. что (наладить) тӧрлаташ
    направить станок станокым тӧрлаташ
напра́виться
сов. каяш
    направиться в город олашке каяш
направле́ние
с.
1. (действие) колтымаш
2. (линия движения) могыр (вел)
    идти в северном направлении йӱдвел могырыш каяш
3. перен. (путь развития) корно
    правильное направление в работе пашаште чын корно
4. (участок фронта) могыр, вел
    бой идёт на южном направлении кредалмаш кечывалвелне кая
5. (течение, группировка) йогын
6. (документ) направлений
направля́ть(ся)
несов. см. напра́вить, напра́виться
направля́ть(ся)
несов. см. напра́вить, напра́виться
напра́во
нареч. пурлашке, пурлашкыла (в правую сторону), пурлаште, пурлаштыла (на правой стороне)
    повернуть направо пурлашке савырнаш
напра́сно
нареч.
1. (зря, бесполезно) арам, арамеш, эпере, эпереш
2. в знач. сказ. (тщетно) арам
напра́сный
прил. (бесполезный) арам, эпере
    напрасные старания арам тыршымаш
напра́шиваться
несов.
1. см. напроси́ться
2. (возникать, приходить на ум) лекташ, ушыш толын пураш
    выводы напрашива ются сами собой иктешлымаш шкеак лектеш (ушыш толын пура)
наприме́р
вводн.сл. мутлан, шомаклан
напрока́т
нареч.:
    взять напрокат жаплан кучылташ (оксала) налаш
    отдать напрокат жаплан кучылташ (оксала) пуаш
напролёт
нареч. разг. вошт, мучко
    всю ночь напролёт йӱдвошт
    весь день напролёт кече мучко
напроло́м
нареч. разг. нимом ончыде (шотлыде)
    идти сквозь заросли напролом чашкер вошт нимом ончыде каяш
напроро́чить
сов. что разг.
1. (предсказать) ончылгоч каласаш, ончен пуаш
2. (пророча, навлечь) кондаш
    напророчить беду эҥгекым кондаш
напроси́ться
сов. разг. йодын мияш
    напроситься в гости унала йодын мияш
напро́тив
1. нареч. (на противоположной стороне) ваштареш, ваштарешла, вашеш
    сидеть напротив ваштареш шинчаш
    напротив театра театр ваштареш
2. нареч. (наперекор) ваштареш
3. предл. с род.п. ваштареш(ак), тура
    напротив дома пӧрт ваштареш
4. в знач. вводн.сл. и противит. част. (наоборот) мӧҥгешла
    он не рассердился, напротив, сам посмеялся шутке тудо ыш сыре, мӧҥгешла, мыскаралан шкежат воштыльо
напры́скать
сов. разг. шыжыкташ
напряга́ть
несов. что
1. (делать упругим, натягивать) чымаш, тӱҥдаш
    напрягать лук йоҥежым чымаш
2. перен.:
    напрягать зрение тӱткын ончаш
    напрягать слух пылышым шогалтен колышташ
    напрягать все силы уло вийым пышташ
напряга́ться
несов.
1. (стать упругим, натянуться) чымалташ, тӱҥдалташ
    мускулы напрягаются чогашыл чымалтеш
2. перен. (прилагать усилия) варкынаш, кыртмаш
    напрягаться, поднимая груз нелым нӧлтышыла варкынаш
напряже́ние
с.
1. йымымаш, тӱҥдымаш
2. чымалтмаш, тӱҥдалтмаш
3. (затрата усилий и т.п.) тыр­шымаш
    работать с напряжением пашам тыршен ышташ
4. перен. (затруднённое положение) нелылык
5. физ. техн. (вольтаж) куат
    ток высокого напряжения кугу куатан ток
напряжённо
нареч. тыршен
    напряжённо работать пашам тыршен ышташ
напряжённость
ж.
1. (сосредоточенность) тыршымаш
2. перен. (затруднительность и т.п.) нелылык
3. физ. техн. куатлык
напряжённый
прич. в знач. прил.
1. (требующий сосредоточения сил, внимания) тургым, тургымло, шыгыр
    напряжённая работа тургым паша
2. (затруднительный, натянутый) неле, йӧнысыр, кар
    напряжённые международные отношения тӱнямбалысе неле кыл
3. (принуждённый) ӧкымеш (виеш) ыштыме (лукмо)
напрями́к
нареч. разг.
1. вик, тура
    идти напрямик вик каяш
2. перен. вик, тура
    сказать напрямик тура каласаш
напря́сть
сов. что, чего шӱдырен опташ (пышташ)
    напрясть ниток шÿртым шÿдырен пышташ
напря́чь(ся)
сов. см. напряга́ть, напряга́ться
напря́чь(ся)
сов. см. напряга́ть, напряга́ться
напуга́ть
сов. кого-что лӱдыкташ, ӧрткыкташ
напуга́ться
сов. лӱдаш, ӧрткаш
напу́дрить
сов. что пудритлаш, пудрым шӱраш (шӱрен шындаш)
напу́дриться
сов. пудритлалташ
напуска́ть
несов. см. напусти́ть
напусти́ть
сов.
1. кого-что (впустить) пурташ, пуртен темаш
    напустить жильцов в дом пӧртыш еҥ-влакым илаш пурташ
2. что, чего (дать проникнуть – о жидкости, дыме, паре) пуртен (йоктарен) темаш
    напустить воды в ванну ванныш вӱдым йоктарен темаш
3. кого-что на кого-что разг. (натравить) узуклаш, почеш колташ
    напустить собак на зверя пий-влакым янлык ӱмбак узуклаш