терминов: 50722
страница 891 из 1015
-ая, -ое
турист (в функции опр.)
   туристское снаряжение турист кӧлуй
   туристская база туристъяслӧн база
несов. прост. кого вӧтлыны, зырны
44503турка
ж. турка, копей пуан доз
44504турки
мн.ч. (ед.ч. турок м. турок; тюрк турчанка ж. турчанка)
турокъяс, тюркъяс
-ая, -ое
туркмен (в функции опр.)
   туркменский язык туркмен кыв
мн.ч. (ед.ч. туркмен м. туркмен; туркменка ж. туркменка)
туркменъяс
несов. разг. тюрликайтны
44508турне
с. нескл. гӧгӧртӧм, кытшовтӧм
   совершить турне по Европе Европа кытшовтны
м. бот. мӧссёркни, мӧсгалан
м. турник, сёр
   подняться на турник турник вылӧ кайны
   упражнения на турнике сёр вылын турисювтчӧм
м. турникет, йӧзӧс (ӧткӧн-ӧткӧн) лэдзалан
м. турнир, вермасьӧм
   шахматный турнир шахматӧн вермасьӧм
   организовать турнир вермасьӧм котыртны
сов. прост. кого турнитны, тюкнитны; вӧтлыны
   турнуть с работы удж вылысь вӧтлыны
м. зоол. ва тар
мн.ч. прост. изӧм, сӧрӧм
   разводить турусы изны, сӧрны
   ◊ турусы на колёсах кывберитӧм, изӧм, сӧрӧм
1) пемыда, туска, чусыда
   тускло гореть чусыда ломзьыны
2) безл. (в функции сказ.) пемыд, чусыд, букыд
   было тускло вӧлі букыд
ж.
1) пемдӧм; пемыдлун, чусмӧмлун, чусыдлун, чусаммӧм
   тусклость серебра эзысь пемдӧм
2) перен. гудырлун, чусмӧмлун
   тусклость в глазах синлӧн чусмӧмлун
3) перен. гажтӧмлун, гажтӧм, вежласьтӧмлун
   тусклость жизни олӧмлӧн вежласьтӧмлун
-ая, -ое
1) пемыд, пемдӧм, чусыд, чусмӧм, чусаммӧм, чуса, туска
   тусклое окно чусыд стеклӧ
   тусклое серебро пемдӧм эзысь
   тусклые краски чусаммӧм рӧмъяс
2) перен. гудыр, чусмӧм
   тусклый взгляд гудыр син
3) перен. гажтӧм, ӧти пӧлӧс
   тусклая жизнь гажтӧм олӧм
несов. пемдыны, тускавны, дзурсмыны, чусмыны, чусаммыны, чусыдмыны
   глаза тускнеют синъяс чусмӧны
   серебро тускнеет эзысь пемдӧ
несов. сійӧ жӧ, мый: тускнеть
несов. прост. прӧст кад коллявны (чукӧртчӧмӧн)
ж. прӧст кад коллялӧм; аддзысьӧм-тӧдмасьӧм
44523тут
Ⅰнареч. разг. тан, тані
   тут много людей тані уна йӧзыс
   ◊ тут как тут тан нин
Ⅱм. бот. тутӧвӧй пу
м. бот. тутӧвӧй пу
-ая, -ое
тутӧвӧй
-яя, -ее
прост. татчӧс
   тутошний народ татчӧс йӧз
мн.ч. уменьш. от туфли
-ая, -ое
тупли (в функции опр.)
44529туфли
мн.ч. (ед.ч. туфля) тупли
   туфли на высоких каблуках джуджыд бӧра тупли
   туфли без каблука бӧртӧм тупли
44530туфта
ж. прост. пӧрйӧг, ылӧг, бӧбйӧдлӧм, пӧрйӧдлӧм, ылӧдлӧм
ж. разг. тшыксьӧм дук, сісь дук
-ая, -ое
1) дука, сісь, дуксьӧм, тшыксьӧм
   тухлая рыба дука чери, тшыксьӧм чери
2) разг. пӧдӧм
   тухлая вода пӧдӧм ва
3) разг. курдӧм, чирӧм (вый йылысь)
ж. разг. дуксьӧм сёян, тшыксьӧм сёян
Ⅰнесов. кусны
   свечи тухнут сисьяс кусӧны
Ⅱнесов.
1) дукмыны, дуксьыны, тшыкны, тшыксьыны
   рыба тухнет чери дуксьӧ
2) разг. пӧдны (ва йылысь)
3) разг. курдыны, чирны (вый йылысь)
44535туча
ж.
1) кымӧр, йидж; диал. пив
   дождевая туча зэра кымӧр; муров
   свинцовые тучи свинеч кодь кымӧръяс
   заволакиваться тучами кымӧртчыны, пивдыны
2) перен. чукӧрмӧм, помтӧм, сьӧд
   тучи мух гутыс сьӧд
   туча людей йӧзыс сьӧд, йӧзыс помтӧм
-ая, -ое
1) кымӧр, йидж; диал. пив (в функции опр.)
   тучевая тень кымӧр вуджӧр
2) кымӧра, пивъя
   тучевое небо кымӧра енэж
несов.
1) госсявны, тшӧгны
   скот тучнеет скӧт госсялӧ
2) кызны, тшӧгны
ж.
1) тшӧглун
   тучность коровы мӧслӧн тшӧглун
2) кызлун, тшӧглун, шаньлун
3) вын
   тучность чернозёма сьӧд мулӧн вын
4) улислун
   тучность лугов видзьяслӧн улислун
5) шаньлун
   тучность хлебов кӧдзаяслӧн шаньлун
-ая, -ое
1) госа, тшӧг, вердаса
   тучный скот вердаса скӧт
2) кыз, тшӧг; диал. шань
   тучный мужчина кыз мужичӧй
3) вына (му йылысь)
   тучная земля вына му
4) улис, васӧд (турун йылысь)
   тучные луга улис туруна видзьяс
5) едждӧдӧм, воӧм (нянь йылысь)
44540туш
м. туш
   играть туш туш ворсны
44541туша
ж.
1) туша
   баранья туша ыж туша
2) перен. прост. неодобр. кыз туша, тшӧг морт
-ая, -ое
тушуйтан, тушуйтчан
   тушевальный карандаш тушуйтчан карандаш
несов. что
1) тушуйтны, визьйӧдлыны, вуджӧр пуктавны
2) перен. пемдӧдны, кымӧдны
   скупой свет тушевал её лицо чусыд югӧр кымӧдіс сылысь чужӧмсӧ
несов. разг. повны, родны, яндысьны, вежавидзны
   не тушуйся перед москвичами эн яндысь москвасаясысь
Ⅰс. кусӧдӧм; кусӧдчӧм
   тушение света би кусӧдӧм
   тушение лесного пожара сотчан вӧр кусӧдӧм
   тушение пожара кусӧдчӧм
Ⅱс. пражитӧм, пражитчӧм
   тушение мяса яй пражитӧм
ж. шом доз
Ⅰнесов. что
1) кусӧдны
   тушить свет би кусӧдны
   тушить пожар сотчӧм кусӧдны
2) перен. пӧдтыны, вевтыртны
   тушить любовь муслун пӧдтыны
3) перен. кусӧдны, сувтӧдны
   тушить мотор мотор сувтӧдны
Ⅱнесов. что пражитны, пӧжны
   тушить репу сёркни пӧжны
   тушить баранину ыж яй пӧжны
несов. пражитчыны
44549тушка
ж. уменьш. от туша кульӧм-керӧм туша (виӧм пемӧслӧн)
44550тушь
ж. туш
   красная тушь сьӧд туш
   нарисовать тушью серпасавны тушӧн