терминов: 14910
страница 60 из 299
сов. кугешнаш, шкем кугуэш ужаш
с.
употребляется лишь в составе выражений:
    без зазрения совести намысде, намыс деч посна, вожылде
сов. сазырташ
прич. в знач.прил.
1. (ставший негодным) модын туржын пытарыме (о картах); шоктен тӱгатен пытарыме (напр. о грампластинке)
2. перен. модын йыгыжтарыме
    заигранная роль модын йыгыжтарыме роль
сов.
1. что (сделать негодным) модын туржын пытараш (напр. карты); шоктен тӱгатен пытараш (напр. грампластинку)
2. что перен. шынден (модын) йыгыжтараш
    заиграть пьесу ик пьесымак шынден йыгыжтараш
3. перен. (засиять, засверкать) йылгыжалтен колташ
    солнце заиграло на поверхности воды вӱдӱмбалне кечыйол йылгыжалтен колтыш
4. перен. (появиться) чевергаш, чеверген каяш
    румянец заиграл на щеках шӱргӧ чеверген кайыш
сов. шуко модаш
    дети заигрались йоча-влак шуко модыныт
несов. с кем-чем
1. (любезничать) модаш, тӱкедылаш
2. (заискивать) шӱраҥышташ
м. и ж. тутынышо, тӱкнылшӧ йылман
несов.
1. тутынаш
    ребёнок стал заикаться йоча тутынаш тӱҥалын
2. ушештараш
3. смотри: заикнуться 2
сов. и однокр. разг.
1. (запнуться) тутынен каяш, тӱкнен шогалаш
2. (намекнуть) мутым лукташ, пелешташ
    он об этом даже не заикнулся тудо тидын нерген мутымат луктын огыл
нареч. арымеш, кӱсын
прил. арымеш, кӱсын
сов. и несов. что (весыным) налаш
    заимствовать опыт передовиков ончылъеҥ-влакын опытыштым налаш
сов. пӧршаҥаш, пӧршаҥ(ын) шинчаш
сов. кого-что кумыландаш, кумылым савыраш (лукташ)
сов. кем-чем и без доп. кумылан лияш, пален налаш тыршаш
несов. перед кем-чем шӱраҥышташ, йӧраш (келшаш) тӧчаш
сов.
1. (куда-либо, к кому-либо, за кем-чем-либо) пураш
    зайти в магазин магазиныш пураш
2. (проникнуть) мияш, миен лекташ (пураш)
    зайти в глубь леса чодыра кӧргыш миен лекташ
3. (скрыться за чем-либо) (шеҥгек) пураш
    луна зашла за облака тылзе пыл шеҥгек пурен
4. (закатиться — о небесных светилах) шинчаш
    солнце зашло кече шинчын
5. (начаться) лекташ
    разговор зашёл о ... ... нерген мут лектын
м.
1. уменьш. от заяц изи мераҥ, мераҥиге
2. разг. (световой) кечыйол волгыдо
ж. ава мераҥ
сов. кого-что кулыш савыраш
сов. кулыш савырнаш (савыралташ)
м. заказ
    шить на заказ заказ почеш ургаш
сов. что заказым ышташ (пуаш); ургыкташ
    заказать костюм костюмым ургыкташ
м.
1. (действие) шуарымаш
    закал стали вурсым шуарымаш
2. (качество закалки) шуарымаш
    сталь крепкого закала пеҥгыдын шуаралтше вурс
3. (стойкость, выносливость) шуаралтмаш
    человек крепкого закала чот шуаралтше еҥ
с. шуарымаш, пеҥгыдемдымаш
    закаливание организма организмым шуарымаш
сов.
1. что тех. шуараш
    закалить сталь вурсым шуараш
2. кого-что перен. шуараш, пеҥгыдемдаш
    закалить волю кумылым шуараш
    закалить здоровье тазалыкым пеҥгыдемдаш
сов.
1. тех. шуаралташ
2. перен. шуаралташ, пеҥгыдемаш
    закалиться в борьбе кредалмаште пеҥгыдемаш
ж. шуарымаш, шуаралтмаш
сов. что
1. (запачкать) чӱчалтыш дене амырташ, чӱчалтарен амырташ, чӱчалтараш
2. разг. чӱчалтараш
    закапать лекарство эмым чӱчалтараш
м.
1. (заход солнца) кече шичмаш
2. (окраска неба) кава чевер (кече шичмек лийше)
3. перен. (конец, исход) мучаш
    ◊ на закате дней шоҥго лиймеке, шоҥгеммеке, шоҥгылыкышто
сов. что
1. (катая обвернуть) пӱтырен шындаш (пышташ)
    закатать в полотенце шӱргӱштышыш пӱтырен пышташ
2. (заровнять) такырташ
    закатать дорожку корным такырташ
сов. что пурташ, пӧрдыктен пурташ
    закатить мяч мечым пӧрдыктен пурташ
    ◊ закатить глаза шинчам караш
сов.
1. (о мяче и т.п.) пӧрдын пураш
2. (скрыться за горизонтом — о небесных светилах) шинчаш
сов. кокыраш тӱҥалаш; кокыралтен колташ
сов. утен каен кокыраш
ж. (вещество) ру, оварчык
    положить закваску в тесто рум руашыш пышташ
сов. кого-что, чем разг. кышкен петыраш (леведаш)
    ◊ закидать камнями кого-либо иктаж-кӧм титаклен ойлаш
сов. что шуаш, кудалташ, шуэн (кудалтен) колташ
    закинуть сеть вапшым шуаш
    закинуть мяч мечым кудалташ
    закинуть ногу на ногу йолым вес йол ӱмбак пышташ
    закинуть назад голову вуйым комдык ышташ
    ◊ закинуть словечко мутым лукташ
сов.
1. (начать кипеть) шолаш пураш
    вода закипела вӱд шолаш пурен
2. перен. шолаш тӱҥалаш
    работа закипела паша шолаш тӱҥале
сов. (стать кислым) шопаш, шуаш
    тесто закисло руаш шуын
сов. что пижыктен (клеитлен) шындаш
с.
1. (действие) юлымаш, шӱведымаш
2. (слова) ю, ю мут
    произносить заклинания ю мутым вудыматылаш
сов. что ишкылаш, ишкылен шындаш
    заклинить топор товарым ишкылаш
прил. пытартыш, заключительный
    заключительное заседание пытартыш заседаний
сов.
1. кого (в тюрьму) петыраш, петырен шындаш
2. что (сделать вывод) иктешлаш, иктешлен каласаш
3. что, чем (закончить) кошарташ, пытараш
    заключить речь приветствиями ойлымым саламлымаш дене пытараш
4. что (договор и т.п.) ышташ
    заключить союз союзым ышташ
    ◊ заключить пари ӱчашаш
    заключить в скобках скобкыш налаш
прил. каргыме
    заклятый враг каргыме тушман
сов. кого-что шинчырлаш
сов. кого-что локташ, шӱведаш, юлаш
сов. что (забить, вбить) кырен шындаш
    заколотить гвоздь в стену пудам пырдыжыш кырен шындаш