сов. шуко орлыкым чыташ, орланен (йӧсланен) пыташ
нареч. разг. пеҥгыдын
настрого запретить пеҥгыдын чараш
◊ строго-настрого пеш пеҥгыдын
с. кумыл
весёлое настроение весела кумыл
◊ быть не в настроении кумылдымо лияш
человек настроения вашке вашталтше кумылан еҥ
Ⅰ
сов. что, чего (построить) шуко ыштен шындаш
настроить жилых домов илыме пӧрт-влакым шуко ыштен шындаш
Ⅱ
сов.
1. что муз. оҥараш
настроить гитару гитарым оҥараш
2. что тех. (наладить) тӧрлаташ, тӧрлатен шындаш
настроить станки станок-влакым тӧрлатен шындаш
3. что настроитлаш
настроить радиоприёмник на длинную волну радиоприёмникым кужу волнашке настроитлаш
4. кого-что на что тараташ
настроить всех на весёлый лад чылаштымат весела лияш тараташ
Ⅰ
сов. на кого-что тошкалаш, тошкал(ын) колташ
наступить кому-либо на ногу иктаж-кӧн йолжым тошкалаш
Ⅱ
сов. (настать) шуаш, толаш
наступило утро эр шуын
наступила весна шошо толын
с. шумаш, толмаш
наступление зимы теле толмаш
сов.
употребляется лишь в составе выражений:
насупить брови шинчапуным ваш ышташ
сов. саҥгам куптыртен шыдешкаш
нареч. кукшын, кукшо лиймешке
вытереть руки насухо кидым кукшо лиймешке ӱшташ
◊ сухо-насухо кукшын-кукшын, кошкымешке
сов. кого-что шотлен лукташ (муаш, пален налаш)
предлог с род.п. разг. (относительно) нерген, шотышто
говорить насчёт работы паша нерген ойлаш
сов.
1. что, чего (внутрь чего-либо) опташ, оптен шындаш
насыпать муки в мешок ложашым мешакыш опташ
2. что, чем (наполнить) темаш, оптен темаш
насыпать мешки крупой мешакым шӱраш дене темаш
3. что, чего (на поверхность чего-либо) шаваш, шавен шындаш
насыпать песок на дорожку корнеш ошмам шавен шындаш
4. что (возвести) оптен ышташ (шындаш)
насыпать бугорок чоҥгатам оптен шындаш
сов. опталташ, опталт темаш
ж. чоҥга
железнодорожная насыпь кӱртньыгорно насыпь
сов.
1. кого-что, чем (накормить досыта) теммеш(ке) пукшаш, пукшен темаш
2. что, чем (пропитать) темаш, шыҥдараш
воздух насыщен парами бензина юж бензин пар дене темын
сов.
1. (наесться досыта) кочкын темаш, теммеш(ке) кочкаш
2. чем (пропитаться) шупшын шындаш, шыҥдараш
земля насытилась влагой мланде вӱдыжгым шупшын шынден
сов. что, чего (принести) нумалын опташ (ямдылаш)
натаскать дров пум нумал(ын) опташ
сов. что, чего разг. (наделать) ыштыл(ын) пытараш
прил. йымал
нательное бельё йымал вургем, йымал тувыр-йолаш
сов.
1. кого-что чем (намазать чем-либо) шӱрен (йыген) шындаш
натереть руки вазелином кидеш вазелиным шӱрен шындаш
2. что чем (навести лоск) йыген шындаш
натереть полы кӱварым йыген шындаш
3. что (повредить трением) нузылташ
сапог натёр мне ногу йолем кем нузылтен
4. что, чего (измельчить тёркой) нӱжаш, нӱжын шындаш
натереть редьки кочушменым нӱжын шындаш
сов. шке ӱмбак(е) шураш (йыгаш)
сов. чего шуко чыташ (ужаш)
м.
1. шыгыремдымаш, ишымаш
2. полигр. натиск
сов.
1. на что (наскочить на острое) миен керылташ
наткнуться на гвоздь пудашке миен керылташ
2. на кого-что (натолкнуться) миен тӱкнаш (керылташ, пернаш)
наткнуться на столб меҥгыш миен пернаш
сов. кого-что на что
1. разг. шӱкал(ын) керылтараш
2. перен. каҥашым пуэн ыштыкташ, шижтарен ыштыкташ
натолкнуть на правильное решение каҥашым пуэн, чын ыштыкташ
сов. разг. тошкен лавыртен пытараш, кышам ыштыл(ын) шындаш
натоптать в комнате пӧлемым тошкен лавыртен пытараш
нареч. шуженеш, шужен мӱшкыреш
принять лекарство натощак шужен мӱшкыреш эмым йӱаш
сов. кого на кого
1. узуклаш, уськыраш
натравить собак на зайца мераҥ покташ пий-влакым узуклаш
2. перен. разг. тараташ
сов. разг. варкынаш, уло вийым пышташ, пеҥыжаш
сов. что, чего разг. кередаш, кереден шындаш
ж. чымымаш, чымен (шупшын) шындымаш
натяжка в толковании ӧкымеш умылтарымаш
прич. в знач.прил.
1. (лишённый естественности) ӧкым (ыштыме), шотшылан гына ыштыме
натянутая улыбка ӧкым ыштыме шыргыжмаш
2. (недружелюбный) неле, поро кумылдымо
натянутые отношения неле отношений
сов. что
1. чымаш, чымен (шупшын) шындаш
натянуть струны балалайки балалайкын кылже-влакым шупшын шындаш
2. (надвинуть) шупшылаш, чымаш, шупшылын (чымен) шындаш
натянуть на себя одеяло шке ӱмбак(е) одеялым шупшылаш
нареч. чокым
сказать наугад чокым каласаш
нареч. ала чын лиеш манын
ответить наудачу ала чын лиеш манын вашешташ
сов. кого на кого разг. узуклаш, уськыраш
науськать собаку на лису рывыж ӱмбак пийым узуклаш
сов. кого-что чему или с неопр. туныктен шукташ
научить ребёнка читать изи йочам лудаш туныктен шукташ
сов. чему или с неопр. тунем(ын) шуаш
научиться плавать ияш тунем шуаш
несов. разг. шеҥгеч(ын) шоям шаркалаш, шыпак йолам ыштылаш, манеш-манешым коштыкташ
нахáл м., нахáлка ж.
намысдыме, вожылдымо
сов.
1. (о жидкостях, газах и т.п.) талын лекташ (йогаш) тӱҥалаш, миен пернаш (лекташ, лупшалташ)
волны нахлынули на берег толкын-влак серыш миен лупшалтыч
2. перен. (о мыслях, чувствах и т.п.) толын лекташ (пураш), толын (погынен) темаш
на меня нахлынули воспоминания мыйын вуйышкем тӱрлӧ шарнымаш толын пурыш
Ⅰ
несов.
1. смотри: найтись
2. (иметься, быть расположенным) верланаш, улаш, лияш
колхоз находится недалеко от железнодорожной станции колхоз кӱртньыгорно станций деч тораште огыл (верлана)
Ⅱ
сов. разг. (устать от хождения) коштын нояш
О сайте
Инструкция